Basisschoolkinderen met een continurooster hebben maar kort – zeg vijftien minuten – lunchtijd. Met als resultaat dat ze met nog volle broodtrommels thuiskomen. Dat is niet alleen ongezond, maar leert hen ook verkeerd gedrag aan.
Voedingsexpert Floor Scheffers kreeg naar aanleiding van haar opiniestuk hierover in het NRC veel reacties, vertelt ze aan LINDA. Inmiddels heeft ze ook een reactie ontvangen van minister Dennis Wiersma van Onderwijs.
Steeds meer scholen in Nederland gaan over op een continurooster. Daarbij gaan de meeste kinderen elke dag tot ongeveer 14.00 uur naar school, terwijl reguliere lestijden tot ongeveer 15.30 uur zijn. Dat scheelt dus flink. Om aan de urennorm voor de onderwijstijd van de overheid te voldoen, krijgen kinderen met een continurooster een kwartier de tijd om te lunchen. Lunchtijd telt namelijk niet als onderwijstijd.
Een voordeel aan het continurooster is dat kinderen niet meer naar huis hoeven om te lunchen. Ouders kunnen hierdoor blijven werken en hoeven hun dag niet meer op te breken om hun kinderen op te vangen. Maar het blijkt, zo schrijft Scheffers in haar stuk, dat veel kinderen daardoor onvoldoende tijd krijgen om te lunchen. Toen de voedingsexpert die kwestie aan haar ruim 12.000 volgers voorlegde, regende het reacties.
“Ik kreeg zoveel herkenning, zowel van ouders als leraren.” Zo reageerde een juf op de Instagram-post met: ‘Erg herkenbaar. Ik zie het op verschillende scholen. Ook ik probeer aandacht te vragen voor het rustig en zonder afleiding eten. Vaak heeft het met onderwijstijd te maken die ‘optimaal’ gebruikt moet worden. Beetje jammer dat dit voor de kinderen (en leerkrachten) verre van optimaal is.’
Een andere volger zei: ‘Overigens geldt dit niet alleen op scholen met een continurooster, ook waar overblijfouders worden ingezet in het overblijfuur gaat het mis. De kinderen worden met een filmpje aan het eten gezet in de klas en vervolgens al snel naar buiten gewerkt. Dus ook dan is er niet het geduld dat er wel zou moeten zijn.’
Nu blijkt dat de kinderen ook nog afleiding hebben tijdens het lunchen in de vorm van een film. “Dat wist ik in eerste instantie niet”, zegt Scheffers. “Ik wist wel dat kinderen zo’n korte lunchpauze kregen, maar niet dat ze ook een filmpje voorgeschoteld kregen. Gaandeweg mijn pleidooi kwam ik steeds meer te weten hoe het zit.”
Ook het Jeugdjournaal dook in de kwestie. Uit een rondvraag onder 1000 scholen kwam naar voren dat een filmpje kijken de meest genoemde activiteit is tijdens de lunchpauze. Het zou dan gaan om een educatieve film, waardoor de leerkrachten zelf ook de tijd krijgen om iets naar binnen te proppen, schrijft Scheffers op LinkedIn. “Dat was de druppel. Dit kan niet. Dat is nu dus de grootste doorn in mijn oog. Daar kunnen we morgen meteen al vanaf.”
Schermtijd van kinderen tot 7 jaar veel te hoog: '100 minuten per dag'
De filmpjes zijn het gevolg van de pseudopauze, waarin de lunchpauze efficiënt benut wordt. Door een educatieve activiteit aan te bieden tijdens het eten, kan de lunchpauze alsnog gerekend worden tot de onderwijstijd. “In het beste geval kiest de leerkracht ervoor om de kinderen zelf voor te lezen. In die tijd kunnen de leerlingen dan in alle rust hun lunch nuttigen. Maar dat betekent ook dat de leerkracht zelf geen tijd heeft om wat te eten of te drinken.” Dus wordt in de praktijk toch vaak een video ingezet.
“Wat ik terugkrijg van ouders van kinderen die op school met een filmpje mogen lunchen, is dat ze dat thuis ook willen. En er zijn genoeg ouders die hun kinderen achter de tv plakken bij het eten, maar school heeft een voorbeeldfunctie. Het is gewoon een gek signaal. Dat zouden ze snel kunnen aanpassen.”
Doordat kinderen amper tijd krijgen om te lunchen, blijft de broodtrommel gevuld. Ze klagen ook over buikpijn vanwege het snelle eten. Als alternatief geven ouders eten mee dat gemakkelijker te nuttigen is, zoals brood zonder korsten of bolletjes, zo laten ze aan Scheffers weten. Aan RTL Nieuws vertelde de voedingsdeskundige dat het kwartier nog ruim genomen is ook: “In die vijftien minuten moeten ze ook nog naar de wc, handen wassen, noem maar op.”
Volgens Scheffers leren kinderen op deze manier dat eten iets is wat je even tussendoor doet. Het gevolg is dat ze zich overeten en niet aanvoelen wanneer ze verzadigd zijn. “Kinderen zijn in principe nog heel goed in staat om te voelen wanneer ze verzadigd zijn”, schrijft Scheffers in NRC. “Maar door het kijken van een filmpje worden kinderen afgeleid en hebben ze onvoldoende aandacht om aan te voelen dat ze vol zitten of niet.”
In haar opiniestuk richt ze direct het woord tot minister Wiersma van Onderwijs en minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. “Hoe kan het zijn dat een educatief filmpje kijken wel mag worden aangerekend als onderwijstijd, maar het aanleren van gezond eetgedrag niet?”, schrijft ze. “We weten immers: ‘Jong geleerd is oud gedaan’.”
Naar aanleiding van het stuk heeft de Commissie van Onderwijs vragen aan Minister Wiersma gesteld. Scheffers: “Als ze zulke vragen vanuit de commissie krijgen zijn ze verplicht om te antwoorden. Als reactie kregen we van de minister dat het aan de scholen is om te bepalen wat er gedaan wordt. Een langere lunchpauze kan, maar dat betekent dat de schooldag ook langer wordt. Inmiddels hebben we vragen teruggesteld. Dat komt neer op het pauzerecht van leerlingen. Werknemers hebben recht op een half uur pauze per dag. Dat zou voor kinderen hetzelfde moeten zijn. Hier moet nog een reactie op komen.”
Op deze basisschool is het schoolontbijt niet alleen voor kwetsbare leerlingen
