Een betere compensatie voor studenten die de afgelopen jaren bakken met geld moesten lenen door het leenstelsel. Dat is waarvoor zaterdag 5 februari om 13.00 uur op het Amsterdamse Museumplein wordt gestreden.
Wat er mis is met de huidige compensatie? En hoe belangrijk dit protest is? Wij leggen het je uit.
Is je zoon of dochter in 2015 gestart met studeren, dan zal dit niets nieuws voor je zijn: zij vielen onder het leenstelsel. Door de politiek ook wel het ‘studievoorschot’ genoemd, dat klinkt misschien wat vriendelijker. Volgens het kabinet toentertijd zou dit een eerlijkere en socialere manier zijn om jongeren te laten studeren. De bakker zou op deze manier niet meer meebetalen aan de studie van de advocatenzoon, zo was de gedachte.
Vóor dit stelsel had je de basisbeurs, waardoor iedere student maandelijks een vast bedrag op zijn of haar rekening gestort kreeg. Dit was € 288,77 als je kind op kamers woonde en € 88,48 als het nog onder moeders vleugels zat. Verdiende je als ouder wat minder, dan was daar de aanvullende beurs.
Het laatstgenoemde potje is altijd gebleven, maar de rest is opgedoekt door het leenstelsel. Daar zijn organisaties als FNV Young en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) boos over. En dat niet alleen: in de Kamer verliest het studievoorschot langzamerhand al zijn steun. Zélfs van de mensen die ‘m destijds hebben ingevoerd.
Leenstelsel gaat, rekeningrijden komt, kinderopvang goedkoper: de plannen van Rutte 4
De aloude basisbeurs wordt daarom per studiejaar 2023-2024 weer ingevoerd. Super fijn – voor zowel studenten als ouders die aan de studie meebetalen – maar er moet nog wel wat geregeld worden voor de jongeren die door het studievoorschot flink hebben moeten lenen. De schuld loopt namelijk elk jaar op en is sinds 2015, het jaar van de invoering, verdubbeld. Dat schrijft het CBS. De totale schuld lag vorig jaar november daardoor op 24,4 miljard (!) euro.
Wat voor compensatie er precies komt, is nog onduidelijk. In het nieuwe coalitieakkoord worden er welgeteld twee hele zinnen aan gewijd: ‘Studenten voor wie geen basisbeurs beschikbaar was krijgen de keuze tussen korting op hun studieschuld of een studievoucher. Hiervoor wordt € 1 miljard extra uitgetrokken, bovenop het huidige budget voor studievouchers.’
De LSvB berekende al dat dat voor een korting van € 1000 per persoon zal zorgen. Dat komt bovenop de studievouchers ter waarde van € 2000 euro per stuk, die jongeren uit de studiejaren 2015 – 2019 hebben gekregen vanwege het leenstelsel. Dan kom je uit op een korting van € 3000. Best een mooi bedrag, zou je zeggen.
Nou nee, vinden die protesterende organisaties achter #NietMijnSchuld.
Studenten hebben door het leenstelsel gemiddeld een studieschuld van € 15,2 duizend euro, berekende het CBS. Haal je daar € 3000 vanaf, dan houd je alsnog € 12,2 duizend over. Had iemand een uitwonende basisbeurs gehad, dan was er nog een schuld van minder dan € 2000 euro overgebleven – in het geval van een vierjarige hbo-studie. De protestactie pleit er daarom voor dat leenstelselstudenten een volledige basisbeurs uitbetaald krijgen.
SER-jongeren: huidig leenstelsel studenten weg, basisbeurs terug
Waarom is het leenstelsel dan ooit ingevoerd, vraag je je af? Nou, het zou dus een socialer plan zijn en het geld dat het zou opleveren – zo’n € 1 miljard euro – zou worden geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs. De lening werd ook verkocht als ‘de gunstigste lening van je leven’. Niet alleen vanwege de rente, maar ook omdat het geen invloed zou hebben op je hypotheek.
Toch best fijn, als je kind straks is afgestudeerd en zijn of haar eerste huis wil kopen.
Helaas is er van al die plannen weinig terechtgekomen. Even terug naar het voorbeeld van de bakker en de advocaat: uiteindelijk bleek dat de bakkerszoon meer moest gaan lenen dan voorheen en kon de advocatenzoon rustig studeren vanwege zijn rijke ouders.
Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer en de NOS bleek dat het geld amper is gestoken in de kwaliteit van het onderwijs – waar het resterende bedrag dan wel heen is, weet eigenlijk niemand. Oh ja, en die hypotheek: de studieschuld blijkt dus wél mild mee te tellen. Super.
Goed, even op een rijtje: #NietMijnSchuld pleit komende zaterdag voor de invoering van de oude basisbeurs – want wát voor basisbeurs er terugkomt, is ook nog onduidelijk – en voor volledige compensatie voor studenten die onder het leenstelstel vallen.
Daarnaast mogen volgens hen de middelen voor de basisbeurs niet uit de onderwijsbegroting komen. Ze willen de studiefinanciering namelijk niet alsnog op een andere manier uit eigen zak betalen. Dat geld moet nu écht naar de kwaliteit van onderwijs gaan.
Of het nut heeft om te gaan protesteren – zowel als ouder als student – moet je zelf bedenken. De jongerenorganisaties hebben zich de afgelopen jaren hard gemaakt voor de herinvoering van de basisbeurs, die nu ook terugkomt.
Wie verandering wil, zal z’n steentje moeten bijdragen.
Dit bericht op Instagram bekijken
Een kleine opfrisser: de basisbeurs versus het leenstelsel
