Je hebt met spoed een ambulance nodig, maar die laat langer op zich wachten dan de beloofde 15 minuten. Voor steeds meer Nederlanders is dit de harde realiteit. Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat het aantal spoedritten met een aanrijtijd van meer dan een kwartier toeneemt.
Vooral in kleine dorpen zijn de overschrijdingen structureel. Burgemeesters en inwoners slaan alarm: dit kan levens kosten.
Maria de Jong, bestuurslid van de dorpsraad in Ameide en Tienhoven aan de Lek, kent de verhalen maar al te goed. Ze verklaart aan RTL Nieuws: “Bijna standaard duurt het 25 minuten bij een vermoedelijke hartstilstand, 30 minuten bij pijn op de borst, en zeker 20 minuten bij een ongeval met letsel.” Tientallen inwoners klopten bij haar aan met meldingen over trage ambulances. “Het lijkt erop dat er hier bijna nooit eentje op tijd is.”
Burgemeester van Vijfheerenlanden Sjors Fröhlich wilde precies weten hoe het zat en vroeg cijfers op bij de regionale ambulancevoorziening. Tot zijn frustratie kreeg hij ze niet. Hetzelfde overkwam collega-burgemeester Céline Blom van Nunspeet. Pas na een Woo-verzoek van RTL Nieuws kwamen de gegevens eindelijk boven tafel.
En die liegen er niet om. In Fröhlichs gemeente arriveert 30 procent van de ambulances te laat. Maar Ameide en Tienhoven aan de Lek zijn echte uitschieters: hier duurt het bij meer dan 85 procent van de spoedritten langer dan 15 minuten voordat de ambulance arriveert.
Fröhlich is stellig en zegt tegen RTL Nieuws: “Dit is schokkend en onaanvaardbaar. Het kan niet zo zijn dat bepaalde gebieden in Nederland er standaard vanuit moeten gaan dat een ambulance te laat komt.” En Vijfheerenlanden is niet de enige gemeente waar het fout gaat. In Baarle-Nassau duurt het bij maar liefst 56,5 procent van de spoedritten langer dan een kwartier. Ook in Elspeet en Vierhouten is het structureel problematisch. Burgemeester Blom van Nunspeet ziet haar vermoedens bevestigd en maakt zich zorgen: “Een enkele keer een overschrijding is verklaarbaar, maar structureel te lange aanrijtijden vragen om actie. Elke minuut kan van levensbelang zijn.”
Vooralsnog zijn er in Vijfheerenlanden geen fatale incidenten bekend als gevolg van de trage hulpverlening. Maar burgemeester Fröhlich is duidelijk: “Moeten we echt wachten tot iemand overlijdt voordat er iets verandert? Dit is niet acceptabel.” In het Gelderse Driel gebeurde vorig jaar precies waar Fröhlich bang voor is. Bij een ernstig ongeval deed de ambulance er 45 minuten over om ter plaatse te zijn. Het slachtoffer, een 69-jarige vrouw, overleed later in het ziekenhuis. De situatie leidde tot Kamervragen.
Bij de huidige norm mag maximaal 5 procent van de spoedritten langer duren dan 15 minuten. Toch werd deze norm sinds 2019 geen enkel jaar gehaald. Sterker nog, de aanrijtijden zijn juist verslechterd.
Een van de oorzaken? Honderdduizenden Nederlanders wonen in gebieden waar ambulances simpelweg niet binnen 15 minuten kunnen komen. Door minder ambulanceposten, drukker verkeer en snelheidsbeperkingen groeit dit probleem alleen maar verder. Uit berekeningen van RTL Nieuws blijkt dat dit probleem inmiddels 2,1 procent van de bevolking treft, tegen 0,5 procent in 2019.
Volgens Ambulancezorg Nederland (AZN) is tijdigheid slechts één van de factoren bij spoedzorg en is in slechts 5 procent van de gevallen tijd echt allesbepalend. Toch neemt de druk op de aanrijtijden toe door personeelskrapte en een stijgende vraag. In sommige gemeenten worden creatieve oplossingen bedacht, zoals in Baarle-Nassau, waar de brandweer medisch wordt getraind om als eerste hulpverleners op te treden. Burgemeester Marjon de Hoon-Veelenturf ziet dat dit werkt en merkt dat inwoners zich hierdoor veiliger voelen.
Burgemeester Fröhlich wil met de Regionale Ambulancevoorziening Utrecht (RAVU) in gesprek om de dekking te verbeteren en roept andere burgemeesters op hetzelfde te doen. “Iedereen heeft recht op snelle zorg. Inwoners van kleine dorpen mogen niet standaard langer moeten wachten.” De RAVU erkent dat de aanrijtijden onder druk staan door verkeersproblemen en drukte op de spoedeisende hulp en blijft hierover in gesprek met gemeenten.
Het onderzoek van RTL Nieuws toont aan dat de druk op de ambulancezorg blijft toenemen door vergrijzing en een stijgende zorgvraag. Gemeenten en ambulancevoorzieningen gaan samen naar oplossingen zoeken, want een ambulance die standaard te laat komt, mag nooit de norm zijn.
Erasmusschutter krijgt levenslange gevangenisstraf: 'Koelbloedig een einde gemaakt aan drie levens'
