Schrijfster Marga Minco is maandag 10 juli op 103-jarige leeftijd overleden. Ze is in besloten kring begraven.
Dat blijkt uit een overlijdensadvertentie die haar familie in NRC heeft geplaatst. Minco was vooral bekend van haar boek Het bittere kruid, dat in 1957 verscheen.
Minco werd als Sara Menco op 31 maart 1920 geboren in Ginneken en Bavel (Noord-Brabant) en overleed in Amsterdam. Ze was getrouwd met de dichter Bert Voeten, die in 1992 overleed.
In de advertentie staat de tekst: ‘Onze geweldige, lieve, geestige, bijzondere, onverwoestbare moeder is overleden.’
Minco deed weleens een voorzichtige poging om van het stempel ‘oorlogsschrijfster’ af te komen. “Ik schrijf niet als slachtoffer, ik schrijf.” Als ze echter heel eerlijk was, kon de schrijfster – opgegroeid in een orthodox-joods gezin – er toch niet omheen: het lot van de joden tijdens en na de Tweede Wereldoorlog was haar thema.
Haar naam als ‘oorlogsschrijfster’ vestigde Minco al met haar debuut Het bittere kruid (1957). In deze ‘kleine kroniek’, zoals ze het zelf noemde om te benadrukken dat het allemaal echt was gebeurd, beschrijft ze hoe ze in mei 1943 op het nippertje ontsnapte aan deportatie. Minco sluipt door een tuinpoortje haar huis aan de Amsterdamse Sarphatistraat uit en overleeft als enige van het gezin de oorlog.
Het tuinpoortje waardoor ze aan de Duitsers ontsnapte mag dan wel de kiem voor haar schrijverschap hebben gelegd, al voor de oorlog schreef ze over het lot van de joden. Als verslaggeefster van de Bredasche Courant merkte ze op de vijfde dag van de bezetting wat het is om joods te zijn onder Duits gezag: bij de krant kreeg ze te horen dat ze als jodin niet langer welkom was.
Na de oorlog pakte ze haar journalistieke werk weer op en ging ze verder met schrijven. Een dagelijkse bezigheid voor Minco, al publiceerde ze maar met mondjesmaat: afgezien van de verhalen, die in 1982 gebundeld werden, verscheen er een aantal novellen en een dunne roman, Een leeg huis in 1966. Daarin schreef ze over de worsteling van de overlevenden met hun verleden.
De verschijning van de novelle De val, in 1983, gold als een verrassing, want Minco had al lang niets meer van zich laten horen. Daarna volgden nog onder meer het boekenweekgeschenk De glazen brug (1986) en de kleine roman Nagelaten dagen (1997). In september 2004 lag ze voor het laatst in de boekhandels met een nieuw boek: de verhalenbundel Storing.
Minco kreeg de P.C. Hooftprijs 2019 voor haar gehele oeuvre. Eerder kreeg ze al de Annie Romeinprijs (1999) en de Constantijn Huygensprijs (2005). Voor Het bittere kruid kreeg ze de Vijverbergprijs, voorloper van de F. Bordewijkprijs.
CPNB-baas biedt excuus aan voor uitspraak over 'Het Bittere Kruid': 'Ramt leesplezier eruit'
