Thuiswerkers

De overgang van elke ochtend de trein pakken naar kantoor tot de hele dag met de laptop aan de keukentafel zitten, was in maart 2020 even wennen. Maar inmiddels wil bijna een kwart van de Nederlanders ook na de pandemie grotendeels thuiswerken, blijkt begin 2021 uit onderzoek van TNO.  Arbeidssocioloog Fabian Dekker begrijpt dat wel. “Door het thuiswerken hebben we toch nog wat positiefs overgehouden aan deze pandemie.”

Dekker zag in zijn eigen onderzoek over thuiswerken dat werknemers vooral de rust van de keukentafel of het balkon waarderen. “Je wordt niet constant door collega’s afgeleid in een lawaaierige kantoortuin, dus je bent productiever. Ook kun je door vroeger of later te beginnen je eigen werkdag indelen.” Voorheen werkten Nederlanders weinig thuis omdat er bij werkgevers een vertrouwensprobleem was, zegt hij. “Managers dachten dat mensen minder innovatief en productief zouden zijn. Dat blijkt niet te kloppen.”

Kantoor

Ondanks de voordelen van thuiswerken, stromen de kantoren al wel weer wat voller. Volgens het RIVM werkte halverwege mei 66 procent van de mensen voor wie dat mogelijk is volledig thuis. Begin januari was dat nog 73 procent.

Volgens arbeids- en organisatiepsycholoog Jessica de Bloom is het logisch dat een deel van de mensen staat te trappelen om weer naar kantoor te gaan. “Thuiswerken kan prettig zijn, maar dat is wel sterk afhankelijk van je situatie. De ongelijkheid tussen werknemers wordt ineens heel zichtbaar. Je werkgeluk hangt nu bijvoorbeeld af van hoe je woont. Wanneer je in een klein appartement met je partner aan de keukentafel zit, is het behoorlijk zwaar.”

Lees ook
Déze 10 dingen hebben we geleerd van thuiswerken

Ook voor starters, stagiairs en werknemers met een tijdelijk contract vormt (veel) thuiswerken een uitdaging, zegt Dekker. “Als je veel thuis werkt, is het lastiger in te schatten of je goed functioneert. En hoe kun je laten zien dat je die baan echt verdient?”

Informeel overleg is vanuit huis lastiger – iets wat voor deze groepen juist belangrijk is, zegt De Bloom. “Waar je op kantoor even bij iemand naar binnen loopt om iets kleins te vragen, blijf je er thuis langer mee zitten. Werkgevers moeten deze groepen daarom actiever begeleiden.”

Autonomie

Voor wie dat kan, is volgens beide experts een combinatie van thuis- en kantoorwerk de toekomst. “Mensen worden blij van het informele contact met collega’s op kantoor. Dat kun je niet helemaal weghalen”, zegt Dekker. Wel hoopt hij dat werkgevers met werknemers individuele afspraken maken. “Waar de een het prettig vindt om wat vaker op kantoor te zijn, zit de ander thuis wel prettig op het balkon. Daar moet je mensen ruimte in bieden.”

Maar om de gelijkheid tussen werknemers veilig te stellen, vindt De Bloom dat werkgevers best mogen eisen dat elke werknemer twee dagen naar kantoor komt. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat vrouwen tijdens de pandemie meer zorgtaken op zich nemen.

“Ze zijn daardoor eerder geneigd om meer thuis te werken. Maar wanneer je bijna niet op kantoor bent, ben je ook minder zichtbaar.” Ook mis je dan de steun van collega’s, zegt ze. “Ik zie een risico dat het gat tussen succesvolle mannen en vrouwen op de werkvloer weer gaat groeien.”

Lees ook
Voor iedereen die thuiswerken écht zat is: er zijn kaarsen die ruiken naar je kantoor

Grenzen stellen

Het voordeel van “een gewone week op kantoor” is dat je werkschema duidelijk is vastgesteld door je werkgever, zegt De Bloom. “Thuis moet je veel bewuster zelf grenzen stellen tussen werk en privé. De één is daar beter in dan de ander.”

Terwijl velen bijvoorbeeld blij zijn dat ze nu de trein niet hoeven te pakken, is voor anderen die fysieke beweging een manier om afstand te nemen van het werk, zegt ze. “De een is qua persoonlijkheid meer gebaat bij structuur dan de ander. Werkgevers moeten daar rekening mee houden.”

Ontmoetingsplek

Volgens Dekker zal het kantoor in de toekomst voor velen meer een ontmoetingsplek dan een werkplek worden. “Thuis kun je geconcentreerd werken, terwijl je op kantoor samenkomt om te overleggen of te brainstormen.”

Volgens De Bloom gaan we op kantoor voortaan in kleinere groepen samenwerken, maar moeten we oppassen dat bepaalde mensen niet buiten de boot vallen. “De vraag is wel hoe je grote bijeenkomsten organiseert als niet iedereen er altijd is. Het lijkt me niet goed als mensen die prikkels liever vermijden en minder vaak op kantoor zijn, overal van buitengesloten worden.”