Sywert van Lienden verdiende miljoenen met zijn omstreden mondkapjesdeal met de overheid. Maar dit deed hij niet alleen: ook zijn partners Bernd Damme en Camille van Gestel behaalden een flinke winst.
LINDA.nl zocht uit wie deze ondernemers eigenlijk zijn.
Als het bekende gezicht van de omstreden deal van de Hulptroepen Alliantie met het ministerie van Volksgezondheid krijgt Van Lienden de afgelopen twee weken behoorlijk wat te verduren. De opiniemaker maakte zich vorig voorjaar sterk voor de aanschaf van medische mondkapjes toen er wereldwijd een enorme schaarste was. Hij riep via social media van de daken dit belangeloos te doen, maar uiteindelijk bleek dit niet helemaal het geval.
Uit onderzoek van Follow the Money (FTM) bleek dat de bv die Van Lienden en zijn partners naast hun stichting oprichtten, twintig miljoen euro winst boekte. Van Lienden, Damme en Van Gestel keerden alle drie tussen de 5,4 en 9,2 miljoen aan zichzelf uit. Van Lienden stopte zijn 9 miljoen eind 2020 in een speciale bedrijfsstructuur. Maar ook de andere oprichters hebben volgens het onderzoeksplatform dergelijke constructies opgezet om hun vermogen in onder te brengen. Damme ontving uiteindelijk 5,7 miljoen euro en Van Gestel 5,4 miljoen euro.
Lees ook
Coördinator mondkapjes-inkoop: ‘Deal met Sywert van Lienden was niet eens nodig‘
Hoewel Van Lienden weinig ervaring had, stond Bernd Damme al bekend als een talentvolle internetondernemer. In 2012 werd hij door Sprout/MT uitgeroepen tot een van de jonge ondernemers van het jaar. Damme richtte de bekende brillenwebshop Eyewear.nl op en verkocht het bedrijf in 2013 voor een bedrag waar hij volgens Quote “zeer content” mee was. “Op de vier miljoen zit ik nog niet, maar ik kom wel in de buurt”, zei hij toen tegen het blad.
Maar de zaken gingen lang niet altijd goed. Met zijn modehuis Cravatta Pelliano wilde hij de stropdas weer hip maken. Damme en zijn compagnons hadden fysieke showrooms, maar verkochten de stropdassen en andere mannenkleding alleen online. Het modehuis strandde in 2013. En ook zijn bedrijf in synthetische diamanten, House of Eléonore, is in 2018 gestopt.
Lees ook
Van Lienden: ‘Miljoenenwinst op mondkapjesdeal is onuitlegbaar‘
Momenteel is Damme nog consultant en oprichter van Sativus Consultancy, en zit hij volgens zijn LinkedIn-pagina in de Raad van Toezicht van Rijksmuseum Muiderslot. “Binnen afzienbare tijd delen we ons eigen verhaal in alle transparantie”, liet hij onlangs weten in een schriftelijke reactie aan de NOS. “Vragen die leven zullen dan beantwoord worden.”
In een eerdere verklaring op de website van de Hulptroepen Alliantie, stelt Damme dat Relief Goods Alliance B.V. is opgericht voor ‘projecten met een andere doelgroep en risicoprofiel’ dan de stichting. ‘Deze is organisatorisch, juridisch, financieel en bestuurlijk gescheiden van de stichting,’ schrijft hij. ‘Wel zijn we van mening dat we dit duidelijker hadden kunnen maken via onze website. Dat is één van de vele lessen voor ons geweest in het uitdagende, afgelopen jaar.’
De Friese ondernemer Camille van Gestel begon in 2010 met WakaWaka, een bedrijf in solarlampen voor gebieden die niet aangesloten zijn op een lichtnetwerk. In een interview met Trouw zei hij in maart 2020 dat het bedrijf al twee miljoen mensen – “vooral schoolkinderen in landen als Rwanda, Ethiopië en Haïti” – van licht had voorzien.
In 2018 ging WakaWaka volgens Quote failliet nadat ze geen 2,5 miljoen euro aan groeikapitaal wisten op te halen. Het bedrijf werd overgenomen door TSM Business School en wist daardoor weer een doorstart te maken. Van Gestel is sinds juni 2020 niet meer bij WakaWaka betrokken.
In april van dit jaar begon Van Gestel Nanook, een programma dat mensen volgens de website helpt klimaatneutraal te leven. ‘Gezien de huidige situatie wordt zijn betrokkenheid hierbij stopgezet’, laat een woordvoerder van de Hulptroepen Alliantie schriftelijk aan LINDA.nl weten. ‘Hij zal zich – nu en in de toekomst- volledig blijven inzetten om klimaat disruptie tegen te gaan’.
In de Leeuwarder Courant zei Van Gestel vorige week net als Damme binnenkort naar buiten te komen met een statement dat “nadere feiten” over de mondkapjesdeal van de Hulptroepen Alliantie boven tafel zal brengen.
In meerdere documenten belooft de stichting Hulptroepen Alliantie om het overgebleven geld uiteindelijk te doneren aan de zorgsector, meldt de NOS. Van Lienden zei in Buitenhof de ruim negen miljoen euro die hij aan de deal overhield “apart” gezet te hebben. Hij denkt erover dit te beleggen en met het rendement iets te doen voor “kankeronderzoek bij jonge mensen, of kansarme gezinnen”. Al lijken goede doelen daar nog niet echt op te zitten wachten.
Volgens de NOS zegt ook Van Damme de winst van de mondkapjesdeal te willen inzetten voor een ‘maatschappelijke bestemming’. Alleen Van Gestel zou het geld van de mondkapjesdeal gaan gebruiken voor ‘zijn pensioen en een spaarpot’.
Van Gestel en Damme hebben via de Hulptroepen Alliantie de mogelijkheid gehad om dit stuk in te zien en de vragen van LINDA.nl te beantwoorden. Zij hebben ervoor gekozen om verder geen inhoudelijke reactie te geven.
