Tienduizenden mensen in Nederland en Suriname en op de Nederlandse Antillen vieren op 1 juli Keti Koti. Maar wat houdt deze feestdag eigenlijk in?
In het kort: zaterdag is het 160 jaar geleden dat Nederland de slavernij bij wet afschafte.
Zaterdag vieren we Keti Koti: dit houdt deze feestdag in
Wat is Keti Koti?
Tijdens de jaarlijks terugkerende feestdag Keti Koti (‘verbroken ketenen’ in het Sranantongo) herdenken en vieren we dat Nederland op 1 juli 1863 de slavernij afschafte in de toenmalige koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen.
Daarmee kwamen ruim 45.000 oorspronkelijk Afrikaanse tot slaaf gemaakte mensen vrij. Pas tien jaar later waren de slavernij en uitbuiting overigens echt afgeschaft. Tot 1873 werkten er nog tot slaaf gemaakte mensen op plantages, waar ze een minimaal loon voor kregen.
Allemaal vrij op 1 juli: 'Keti Koti moet nationale feestdag worden'
Een belangrijk onderdeel van de festiviteiten is Bigi Spikri (‘Grote Spiegel’). Dat is een kleurrijke parade in feestelijke en vaak traditionele kleding, waarbij de vrouwen kleine witte parasols met zich meedragen. Door mee te lopen met de optocht laat je zien dat het belangrijk is dat de slavernij is afgeschaft.
Nieuw onderdeel
Daarnaast introduceerden diverse organisaties twee jaar geleden ‘Free heri heri for all’, met gratis heri heri-maaltijden in verschillende steden. Vorig jaar werd die traditie voortgezet.
‘Heri heri’ betekent helen, en is ook een eeuwenoud Surinaams gerecht dat de tot slaaf gemaakten op de plantages aten. Het bestaat uit cassave, zoete aardappel, groene en gele bananen, gebakken zoute vis (kabeljauw) en een ei.
Excuses
In december vorig jaar bood Mark Rutte namens de Nederlandse staat excuses aan voor het slavernijverleden. De premier zei toen in het Nationaal Archief in Den Haag dat de Nederlandse overheid de slavernij eeuwenlang heeft mogelijk gemaakt, in stand gehouden, gestimuleerd en er ook van heeft geprofiteerd. “Postuum excuses aan alle tot slaaf gemaakten die wereldwijd onder dat handelen hebben geleden. Aan hun dochters en zonen en al hun nazaten tot in het hier en nu”, sprak hij.
Vrije dag?
Er gaan ondertussen steeds meer stemmen op om Keti Koti een officiële herdenkings- en feestdag te maken en mensen vrij te geven. Organisaties als Nederland Wordt Beter, radiozender FunX en The Black Archives begonnen daarvoor vorig jaar een campagne.
Noraly Beyer over excuses slavernijverleden: 'Het is altijd te laat, maar beter laat dan nooit'
Minister Robbert Dijkgraaf (Emancipatie) zei begin deze maand nog in WNL op Zondag dat hij het een ‘interessante gedachte’ vindt om van Keti Koti een nationale vrije dag te maken. Hij wilde niet direct zeggen dat die vrije dag volgens het kabinet ook moet worden ingevoerd, maar vindt wel dat “dit deel van de geschiedenis voor een belangrijk deel een plek in ons erfgoed moet hebben.”
Koning houdt toespraak
Op meerdere plekken in Nederland wordt zaterdag stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij. Er is onder meer een nationale herdenking in het Amsterdamse Oosterpark. Aansluitend wordt op het Museumplein het Keti Koti Festival gehouden. Daarmee wordt het verbreken van de ketenen gevierd. Tijdens de herdenking houdt koning Willem-Alexander dit jaar voor het eerst een toespraak.
Hieronder zie je beelden van Keti Koti in 2022:
