Doxing, het publiceren van persoonsgegevens zoals adres, paspoort, of foto’s van iemands kinderen om zo mensen te intimideren, wordt vanaf 1 januari 2024 strafbaar. Maar wat houdt deze vorm van internet intimidatie eigenlijk in?
Van politici tot hoogleraren en jagende tandartsen: steeds meer mensen zien hun privégegevens op internet verschijnen.
Doxing – ook wel doxxing – is het (online) delen van persoonlijke gegevens om een persoon of organisatie te intimideren. De term is afgeleid van de Engelse afkorting docs – oftewel, dox – wat staat voor documenten. Het gaat bijvoorbeeld om het zonder toestemming publiceren van iemands volledige naam, foto, adresgegevens, of telefoonnummer. Het doel is om de bedreigde persoon zo bang te maken dat hij of zij al haar activiteiten stillegt.
Hackers kwamen in de jaren negentig voor het eerst met de term op de proppen. Zij waren én zijn vaak alleen onder hun gebruikersnaam of alias bekend. Aangezien anoniem blijven voor hen belangrijk is, werd het verzamelen en het ‘droppen’ van ‘dox’ over je rivaal een manier om de ander te intimideren. Hoewel hackers deze activiteit niet hebben uitgevonden, is het woord doxing vervolgens ook doorgesijpeld naar de ‘gewone’ wereld.
Prins Harry: 'hacken van telefoon door roddelpers maakte relatie met ex Chelsy kapot'
En dat is vaak alles behalve onschuldig. In de jaren negentig verzamelden en verspreidden anti-abortusactivisten in de Verenigde Staten bijvoorbeeld persoonsgegevens van medewerkers van abortusklinieken. Deze ‘hitlijst’ kwam op een website terecht waar bezoekers aangemoedigd werden deze medewerkers te doden of te verwonden.
De rechtbanken oordeelden dat de hitlijst aanzette tot geweld. Maar dat hield de activisten niet tegen om tussen 1993 en 2016 acht medewerkers en meerdere politiemensen te vermoorden.
Op plekken zoals 4chan en Reddit – maar ook op Twitter en in Facebookgroepen -namen gebruikers via doxing het heft in eigen handen. Na de bomaanslagen tijdens de Boston Marathon in 2013 werden op Reddit verschillende mensen onterecht aangewezen als verdachten. Zo openden ze de jacht op een vermiste student aan Brown University. Hij woonde op bijna honderd kilometer van Boston en bleek later overleden te zijn.
Maar doxing werd pas echt ‘mainstream’ in 2015. Een foto waarop een Amerikaanse tandarts naast een door hem geschoten leeuw stond, ging toen het internet over. De leeuw – genaamd Cecil – bleek de beroemdste leeuw van Zimbabwe. De reacties waren niet mals, en al snel was het adres van de tandarts overal te vinden. Zelfs actrice Mia Farrow deelde zijn gegevens op Twitter.
Advies Raad van State: maak ‘doxing’ strafbaar
Vanaf 2017 lijkt ‘doxing’ een belangrijke rol in te nemen in de strijd tussen extreemlinks en extreemrechts. In de Verenigde Staten worden dit ook wel de ‘culture wars’ genoemd. In dat jaar kwamen tijdens de ‘Unite The Right’-rally in Charlottesville neonazi’s samen. Linkse Amerikanen gingen vervolgens beelden van die rally af om neonazi’s te ontmaskeren. Een universitair docent uit Arkansas werd hierbij per ongeluk verwisseld met een ander. Hij ontving duizenden bedreigingen via social media en moest tijdelijk onderduiken.
Maar doxing kent geen politieke kleur. In Nederland deelde het extreemrechtse platform Vizier op Links in 2021 gegevens van personen die in hun ogen ‘extreemlinks’ zijn. Zo intimideerden zij onder anderen historica Nadia Bouras en GroenLinks-politicus Huub Bellemakers door stickers op hun voordeuren te plakken.
Forum van Democratie-voorman Thierry Baudet twitterde op zijn beurt in maart 2020 de persoonsgegevens van een stembureaulid. Hij was in het dagelijks leven actief voor GroenLinks en werd vervolgens lastig gevallen.
De tekst gaat onder de tweet verder.
Ik kom net thuis en vind dit op mijn deurpost. Dit is niet normaal. pic.twitter.com/pE428Wgk7Y
— Nadia Bouras – نادية بوراس ⵏⴰⴷⵢⴰ ⴱⵓⵔⴰⵙ 🍉 (@NadiaBouras) March 21, 2021
De politie pleitte in 2021 al voor het strafbaar stellen van doxing. In januari bleek dat online agressie en intimidatie tegen politiemedewerkers in een jaar tijd verdubbeld was. Vooral tijdens de avondklokrellen riepen betrokkenen online op tot het delen van de privégegevens van agenten. Voor het adres van agent Bruce werd online duizend euro geboden, vertelde hij destijds op de website van de politie. “Mijn vriendin trok het slecht”, zei hij. “Ze ging niet graag de straat meer op, zeker niet met onze kleine.”
Toenmalig minister Grapperhaus kwam twee jaar geleden met een wetsvoorstel om doxing strafbaar te stellen. In februari ging de Tweede Kamer al akkoord, en op de laatste vergaderdag voor de zomervakantie volgde de Eerste Kamer. Daders riskeren een gevangenisstraf van maximaal twee jaar of een geldboete van maximaal 22.500 euro. Als de doxing op mensen met bepaalde beroepen wordt gericht – zoals politici – wordt de straf verhoogd.
Foto's van je kind op social media: ouders doen het massaal zonder na te denken over privacy
