Borstvoeding

Een baby aan de borst leggen is tenslotte een van de normaalste zaken van de wereld. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert baby’s het eerste halfjaar enkel moedermelk te geven. Kinderen tot twee jaar zouden ook nog borstvoeding moeten krijgen, maar dan in combinatie met bijvoeding.

Toch lijkt het in de publieke ruimte nog niet door iedereen geaccepteerd. Een derde van de vrouwen voelt zich onprettig bij het geven van borstvoeding in het openbaar, blijkt uit een onderzoek van het Voedingscentrum uit 2016. “Ze zijn bang dat anderen daar aanstoot aan nemen of hun borst kunnen zien”, zegt Lolkje de Vries van het Voedingscentrum.

Lees ook
Koemelk drinken tijdens de borstvoeding vermindert kans op voedselallergieën

Het Voedingscentrum kan niet beoordelen of omstanders ook daadwerkelijk aanstoot nemen aan borstvoeding in het openbaar of hier ook echt iets van vinden. Wel benadrukt De Vries dat een gevoel van acceptatie ‘een groot verschil’ kan maken en ervoor kan zorgen dat vrouwen langer borstvoeding blijven geven. “Dat is belangrijk voor de gezondheid van moeder en kind.”

Seksualisering

Begin 19e eeuw was borstvoeding in het openbaar nog heel gewoon, zegt historicus Evelien Walhout. Zij deed onderzoek naar de link tussen borstvoeding en kindersterfte in Nederland. Moeders namen hun kinderen toen overal mee naartoe en legden hen gewoon aan de borst. “Op het land en op straat, zo ging dat.” Borstvoeding geven was wel iets voor de lagere klassen. Vrouwen uit de elite lieten hun kinderen voeden door een zoogster.

Totdat er eind 19e eeuw een ‘verpreutsingsgolf’ plaatsvond, zegt Walhout. “Je zag dat het vooral in het katholieke Zuiden ontmoedigd werd. Een ontblote borst in de publieke ruimte, dat hoorde niet. Niet op straat, maar ook niet in het café, of in de buurt van je buren of andere kinderen.” In Brabant werden de borsten van jonge meisjes zelfs afgebonden. “Hierdoor konden hun borsten zich niet ontwikkelen, waardoor ze later geen borstvoeding konden geven.”

Lees ook
Ashley Graham over borstvoeding in het openbaar: ‘Ik wil dat dit normaal wordt‘

Volgens de historicus werd zo steeds meer de link gelegd met de seksualiteit van het vrouwelijk lichaam. “En zo werd de ontblote borst ook door meer mensen als aanstootgevend beschouwd.” Ze wijst erop dat borsten met name in Europa en Amerika nog steeds een seksueel imago lijken te hebben. “Terwijl dat in sommige Afrikaanse culturen bijvoorbeeld weer heel anders ligt.”

Blote borst

De seksualisering van de blote borst had destijds een effect op de kindersterfte, zegt Walhout. “Je kon niet ineens zes maanden thuisblijven om borstvoeding te geven, dus stopten vrouwen ermee.” En goede alternatieven waren nog nauwelijks beschikbaar. De overheid is toen campagnes gestart om vrouwen weer aan de borstvoeding te krijgen. “En dat heeft zeker gewerkt.”

Daarnaast vond er een professionaliseringsslag van de zorg plaats. In de loop van de twintigste eeuw werden vrouwen omringd door kraamverzorgers, wijkverplegers en consultatiebureaus. Net zoals nu, raadden zij vrouwen aan om toch vooral borstvoeding te geven. “Eerder waren vrouwen vooral geneigd om naar hun moeder of buurvrouw te luisteren, en niet naar een arts.”

Hoewel de zorg tot vandaag de dag het geven van borstvoeding stimuleert, blijkt de schaamtecultuur helaas nog niet verdwenen. Walhout denkt dat deze nu wellicht ook meer zichtbaar is, omdat vrouwen vanaf de jaren ’70 en ’80 weer meer buitenshuis zijn gaan werken. Halverwege de twintigste eeuw bleven zij juist vaker thuis om voor de kinderen te zorgen. “Ze hadden toen meer tijd om in hun privé-omgeving borstvoeding te geven.”

Lees ook
Marlijn Weerdenburg eerlijk over ‘gehannes’met borstvoeding

Acceptatie

De acceptatie van buitenshuis borstvoeding geven blijft in ieder geval enorm belangrijk, zegt De Vries van het Voedingscentrum. “Hieraan kunnen we allemaal bijdragen door dit als de normaalste zaak van de wereld te zien en dit ook uit te dragen.” Werkgevers zouden niet alleen kolfruimtes maar ook een vriendelijk klimaat moeten creëren. “We weten uit onderzoek dat veel vrouwen stoppen met het geven van borstvoeding als ze na hun verlof weer aan de slag gaan, omdat ze het lastig vinden om het met werk te combineren.”