1 april

Ineke Strouken, etnoloog en expert volkstradities, en hoogleraar Peter Jan Margry herinneren zich geen jaar waarin geen of nauwelijks 1 aprilgrappen werden gemaakt vanwege omstandigheden. Het jaar 2020 kan vanwege de unieke situatie echter heel anders uitpakken, denken beiden.

“De 1 aprilgrap bestaat in Nederland al ongeveer vijfhonderd jaar”, vertelt Strouken. “Traditioneel werden mensen voor een onmogelijke boodschap op pad gestuurd op 1 april. Bijvoorbeeld voor een tentsleutel, of een kilo muggentongetjes.” Die grappen vinden volgens haar tegenwoordig vooral online plaats. Strouken ziet op internet veel corona-gerelateerde humor langskomen, “maar dat zijn grotendeels éénrichtingsgrappen”.

Ludiek

“Een goede grap speelt in op wat er leeft en vertaalt dat in iets ludieks”, vervolgt ze. “En in iets dat verder geen kwaad aanricht.” Volgens Strouken is het coronavirus daarom ongeschikte materie voor 1 aprilhumor. “Je kan bovendien geen mensen op pad sturen. Ook wordt men dus al overspoeld met humor via het internet en hebben mensen andere dingen aan het hoofd.”

“De 1 april-grap maakt de laatste jaren een revival door dankzij het gebruik in marketing en reclame”, legt Peter Jan Margry uit. “De keerzijde daarvan is dat mensen het ook irritant gaan vinden.” Bedrijven zullen het volgens hem mede daarom riskant vinden om in deze tijden grappen uit te halen. “Daarnaast kunnen mensen elkaar nauwelijks in levenden lijve tegenkomen en is de situatie er niet naar om practical jokes uit te halen. Die kunnen al snel misplaatst zijn, of zelfs schrik aanjagen.”

Lees ook
Vlaamse school in opspraak door racistische corona-‘grap’

Straffen

In Azië dreigen meerdere landen zelfs met straffen voor het maken van 1 aprilgrappen over het coronavirus. Volgens hen zijn komische noten in de huidige crisis volstrekt ongepast, vooral omdat het al moeilijk is betrouwbaar nieuws van nepnieuws over het virus te onderscheiden.

In Taiwan riskeren mensen die valse geruchten verspreiden een boete van tienduizenden euro’s én een gevangenisstraf van drie jaar. “Op 1 april kunnen we ons gevoel voor humor uitoefenen als het moet”, zegt president Tsai Ing-wen op Facebook. Maar bij grapjes over de pandemie wordt de wet overtreden, benadrukt ze.

Gevangenisstraf

Ook Thailand dreigt met een gevangenisstraf, maar dan een van vijf jaar. ‘Het is in strijd met de wet om te doen alsof je Covid-19 hebt op 1 april’, zegt de regering op Twitter.

Lees ook
Paffen mag niet meer, Schiphol vanaf 1 rookvrij (geen grapje)