Open je de TikTok-app wanneer je iets te weten wilt komen? Je bent niet de enige. Gen-Z maakt – in plaats van Google – veel gebruik van TikTok als visuele zoekmachine. Maar hoe betrouwbaar is deze informatie?
LINDA.meiden stelde deze vraag aan Sarah Hijmans van Netwerk Mediawijsheid.
Dat Gen-Z TikTok gebruikt als zoekmachine komt volgens Sarah omdat ze opgegroeid zijn met het internet. “Het is niet gek dat die generatie TikTok als zoekmachine gebruikt. Het is een onwijs populaire app en ze besteden er veel tijd aan. Dat Gen-Z is opgegroeid met het internet betekent niet dat ze ook altijd mediawijs zijn. Mediawijs zijn betekent dat je weet hoe je alle apparaten moet bedienen maar óók dat je begrijpt en kritisch bent hoe je door media beïnvloed wordt.”
Sarah valt gelijk met de deur in huis: “Ik denk dat de informatie op TikTok helemaal niet betrouwbaar is. Het is een platform waarop iedereen alles kan delen wat ze willen. Hier staan dus ook alle meningen van mensen op. Daarnaast is het ook geen onafhankelijk en betrouwbaar nieuwsmedium.
Sterker nog: TikTok heeft een heel sterk algoritme dat twintig minuten na gebruik van de app, weet wat jouw interesses en voorkeuren zijn. Hier krijg je vervolgens video’s van te zien en kom je in een tunnel met dingen die jij interessant en leuk vindt. Meningen die niet aansluiten op jouw voorkeuren zul je dus niet snel tegenkomen.”
Daarbij wil Sarah duidelijk maken dat je ook niet altijd van andermans meningen moet uitgaan: “Het is goed om je te realiseren dat veel influencers betaald krijgen om een bepaald product aan te prijzen. Dus of het product dan daadwerkelijk goed is, weet je niet zeker.”
Waarom je volgens deze psycholoog op moet passen met jezelf diagnosticeren via TikTok: 'Totaal fout'
Hoe zit het dan met de betrouwbaarheid van Google? Sarah: “Google laat natuurlijk óók op basis van jouw persoonlijke voorkeuren zoekopdrachten zien. Máár nu is het zo dat je op Google kunt doorklikken naar de tweede en derde pagina en krijg je op TikTok de populairste content te zien. Wat dat betreft is TikTok meer een gesloten app.”
“Voor alle informatie die je op het internet vindt geldt: check, check en dubbel check. Als je dezelfde informatie op drie verschillende betrouwbare nieuwsmedia kunt vinden, kun je ervan uitgaan dat de informatie klopt. Onder betrouwbare bronnen vallen dan bijvoorbeeld nieuwssites en websites van officiële instanties. Daarbij is het belangrijk om te benoemen dat foto’s, video’s en cijfers tegenwoordig ook makkelijk gefaket kunnen worden.”
Volgens Sarah kun je ook kijken naar de toon van de informatie: “Als het zo geschreven is dat je er bijvoorbeeld van schrikt, boos van wordt of verontwaardigd bent, dan klopt de informatie waarschijnlijk niet. Het zou kunnen dat adverteerders willen dat je erop klikt om aan jou te verdienen of je mening te beïnvloeden.
Dit allemaal maakt dat we in een wereld leven waarin je online informatie niet gelijk als betrouwbaar kan zien.”
Dat het lastig is om de betrouwbaarheid op TikTok te controleren betekent niet dat je er geen gebruik van kunt maken. “Als het om feitelijke informatie gaat zou ik het gebruik van TikTok als zoekmachine afraden. Maar TikTok kan natuurlijk ook gebruikt worden als een vorm van entertainment. Het is leuk om TikTok te raadplegen voor bijvoorbeeld praktische tips en creatieve inspiratie. Maar als het om informatie gaat over wat er in de wereld gebeurt, is het belangrijk om je te realiseren dat je andere betrouwbare bronnen moet vinden om te kunnen zeggen dat het betrouwbare informatie is.”
Waarom beveiligen van online data zó belangrijk is (en waarom je niet zomaar cookies moet accepteren)
