Patiënten die vastgebonden liggen aan hun bed, kussens op de muren en veel agressie: dit zijn een paar vooroordelen die Ries (19) te horen krijgt als hij vertelt dat hij in de psychiatrie werkt.
En dat terwijl hij het juist een heel dankbaar en mooi beroep vindt. “Er klopt helemaal niets van dat beeld.”
Ries is nog hartstikke jong, maar weet nu al heel goed wat hij wil: de psychiatrische gezondheidszorg in. “Ik doe nu een opleiding tot verpleegkundige en heb er bij het uitzoeken van m’n stage voor gekozen om niet de kant van het ziekenhuis, maar de kant van de psychiatrie op te gaan. Het is een doelgroep in de samenleving waar je maar weinig over hoort en er rust een taboe op. Het voelde voor mij juist goed om voor die doelgroep te gaan zorgen.”
Hij loopt zijn stage op een langdurig gesloten verblijf voor mensen met ernstige psychische problemen en mag er daarna blijven werken. “Toen m’n stage erop zat miste ik het werk en de mensen zo, dat ik stopte bij m’n bijbaantje om op dezelfde plek te solliciteren. Gelukkig wilden ze me graag terug hebben. Nu werk ik daar naast m’n studie één dag in de week.”
Hij loopt stage op een crisisopvang, waar de focus vooral ligt op het genezen van de patiënten. In het langdurige gesloten verblijf waar hij werkt is het doel het de patiënten vooral zo comfortabel mogelijk te maken. “Dan hebben we het over mensen die bijvoorbeeld langdurig in een psychose zitten door trauma’s uit het verleden. Zij kunnen niet meer genezen worden, dus wij zijn er om te zorgen dat zij een zo fijn mogelijk leven kunnen leiden.”
Zijn dienst begint ’s ochtends met een overleg om door te spreken wat de nachtdienst heeft gerapporteerd. “Dan horen we of er patiënten bijvoorbeeld veel hebben wakker gelegen of angstig zijn geweest. Eigenlijk alles wat afwijkend is geweest, zodat we daar rekening mee kunnen houden. Dan bespreken we wie wie gaat stimuleren om uit bed te komen. Sommige mensen kunnen dat zelf, anderen hebben daarbij wat meer hulp nodig.”
Sophie (26) werkt in de tbs: 'Patiënten zijn juist beschermend naar vrouwen toe'
Hoe zo’n werkdag eruitziet verschilt iedere keer. “Soms is het een emotionele ochtend, soms vrolijk. Het is totaal afhankelijk van hun bui. Zodra ze uit bed zijn, zorgen we dat ze ontbijten en kijken we wat ze die dag zouden willen: alleen op hun kamer zitten of leuke dingen doen, zoals spelletjes, wandelingen, gesprekjes voeren, knutselen etc. Door de dag heen rapporteren we alles wat afwijkend is, zodat er later met een arts gekeken kan worden naar een eventuele verandering in medicatie of gespreksvoering.”
Ries heeft het ontzettend naar z’n zin op de gesloten afdeling, maar buitenstaanders hebben een heel vertekend beeld over wat hij doet. Daar wil hij verandering in brengen. “Als ik het over m’n werk heb, wordt er gevraagd of er dan kussens aan de binnenkant van de muren zitten, of de patiënten allemaal in een isoleercel zitten vastgebonden en of ze je de hele dag aanvallen. Dat is echt totaal niet hoe het er bij ons aan toe gaat. Natuurlijk hebben we af en toe te maken met agressie of gegil, maar echt niet zo erg en vaak als gedacht wordt. Daarnaast komt dat altijd voort uit angst.”
Hij blijft altijd alert, maar focust zich vooral op het voorkomen van dat soort situaties. “Als je hen op een rustige manier benadert, kalmeert dat hen ook. Vaak zijn ze vooral bang voor je als je gaat dreigen en dan worden ze onvoorspelbaar. Dat gedrag ga je leren begrijpen, zoals bij de patiënten die hun verkrachter levensecht aan het eind van het bed denken te zien. Dan snap je wel dat iemand gilt. Het is dan mijn taak om ze gerust te stellen en te laten weten dat er niets kan gebeuren.”
Dat de mensen met wie hij werkt vaak worden bestempeld als ‘gek’, vindt hij ook onterecht. “Dit zijn mensen die niet zo geboren zijn, maar door trauma mentaal heel veel moeilijkheden hebben gekregen. Zij hebben voordat ze zich zo gingen voelen, net als iedereen een carrière en een leven gehad. Helaas zijn ze door bijvoorbeeld mishandeling of seksueel misbruik in een psychose beland of heel erg depressief geworden. Dat is vooral heel verdrietig.”
“Je zou het niet denken, maar er wordt daarnaast vooral heel veel gelachen. Er zijn bijvoorbeeld mensen die denken dat ze een tompoes zijn. Nou, daar reageer ik dan op dat ik een appelflap ben. Of als ze denken dat ze Maria zijn, zeg ik dat ik Jezus ben. Dat zijn het soort gesprekken dat je hebt.”
Maar hij heeft ook mooie, diepgaandere gesprekken met de patiënten. “In hun hart zijn ze allemaal heel lief en kwetsbaar. Zo bouw je steeds een mooiere band op met elkaar en leer je ze steeds beter kennen.”
Dat Ries mensen, die het mentaal zo zwaar hebben, met zijn aanwezigheid toch even hun problemen kan laten vergeten, maakt dit voor hem zijn droombaan. Hij zou daardoor ook het liefst na zijn studie volledig deze richting op gaan. “Om cliënten met chronisch verdriet een glimlach te bezorgen is zo mooi aan dit werk. Soms word je uitgescholden, maar het andere moment laten ze je weten dat ze je vertrouwen en blij met je zijn. Dat is alles waard.”
Ries staat anoniem op de foto, i.v.m. herkenbaarheid voor zijn patiënten en hun families.
Nathalia (21) is postmortale verzorgster: 'Wil dit heel graag doen voor anderen'
