Afgelopen maand bracht een Piet Mondriaan een recordbedrag van 49,4 miljoen op en werd er 1,5 miljard (!) betaald voor de kunstcollectie van Microsoft-oprichter Paul Allen.
Kunst kan flink wat opleveren, maar hoe wordt de prijs daarvan bepaald en hebben kunstenaars dat zelf in de hand? LINDA.meiden vraagt het aan kunstexpert Martine Lambrechtsen.
Dingen worden automatisch duurder als er veel vraag is en weinig aanbod. Dit geldt ook voor kunst, zegt Martine. “Als er veel vraag is naar een kunstwerk dan is het ook duurder. Oude meesterschilderijen zijn goedkoper dan werken van moderne hedendaagse kunst, zoals Van Gogh en Picasso. Deze prijzen liggen vele malen hoger, omdat er veel meer liefhebbers zijn voor die kunststroom.
Wat je vaak in het nieuws ziet zijn de toppers, dus de recordbedragen. De Nederlandse staat heeft bijvoorbeeld een Rembrandt van honderdvijftig miljoen aangekocht, maar er zijn nog veel meer hogere prijzen zoals het recordbedrag voor Salvator Mundi van Leonardo da Vinci die is verkocht voor 450 miljoen.”
Het volgende wat meetelt bij de prijs is het aantal oplagen. “Zijn er van een kunstwerk tien of honderd oplagen, dan is de prijs minder hoog. Een werk waar maar één exemplaar van wordt gemaakt is automatisch duurder. Ook in de fotografie werkt dit zo. Natuurlijk kun je meerdere foto’s afdrukken, maar sommige fotografen kiezen ervoor om maar één keer een foto te verkopen. Hierdoor wordt het kostbaarder en hebben mensen minder kans om het werk te bemachtigen.”
Let's go: 7 keer de leukste musea en tentoonstellingen
“Tegenwoordig willen we alles minimalistisch. Ook de smaak in kunst gaat hierin mee. Schilderijen die zijn aangekocht in de jaren tachtig van de vorige eeuw kunnen daardoor nu een stuk minder waard zijn. Sommig kopers willen hun kunst doorverkopen waar ze toentertijd de hoofdprijs voor hebben betaald. Ik moet hen dan gaan vertellen dat de waarde hiervan is gedaald.
Over twintig jaar kan dit weer anders zijn. Vooral in de hedendaagse kunst is dit het geval. Kunstenaars van dit moment kunnen nu nog relatief goedkoop zijn, maar over een paar jaar kan deze prijs weer gestegen zijn. Dit heeft veel te maken met smaak en tijdsgeest.”
Soms stijgt de waarde van kunst niet door het kunstwerk zelf, maar door de hype eromheen. “Een hype creëren is een marketingtool wat de waarde van kunst kan opkrikken. Een duidelijk voorbeeld is de kunst van Banksy. Het schilderij Girl with Balloon ging tijdens een spectaculaire kunstveiling voor de ogen van de koper, die bijna 1,2 miljoen euro had betaald, voor een deel door de papierversnipperaar.
De naam is daarna veranderd naar Love is in the Bin. Het schilderij heeft een enorme tentoonstelling eromheen gehad. De hele wereld schreef erover en het schilderij is drie jaar later opnieuw geveild voor een bedrag van negentien miljoen euro. Aardig wat meer dus.”
“Hedendaagse kunstenaars verkopen hun kunst bij een galerie. De galerie heeft jouw werk in de winkel en met hen maak je afspraken over de prijs. Het percentage voor de galerie, het aantal werkuren en de materiaalkosten zitten hierin verwerkt. Vervolgens wordt er gekeken naar de markt en wat aantrekkelijk is om te vragen voor jouw kunst. Natuurlijk speelt ook de naamsbekendheid mee. Mensen geloven in jouw kunst en je wordt gerepresenteerd op beurzen en veel galeries.”
De markt bepaalt in principe de prijs, maar als koper kun je ook zelf invloed uitoefenen. “Je kunt altijd onderhandelen, maar uiteindelijk is het de markt die de waarde bepaalt. Wel blijf je als kunstenaar afhankelijk van de koper en moet je daardoor soms je kunst goedkoper verkopen dan gedacht.
Wat ik wil meegeven aan mensen die kunst willen kopen is: luister naar je eigen smaak. Ook al is het kunstobject uniek en heeft het veel kwaliteit. Het hangt uiteindelijk in jouw huis en jij moet er elke dag tegenaan kijken. Koop daarom iets wat je mooi vindt en wat bij jou past.”
Kera (28) kocht na tien jaar de peperdure schoenen van haar dromen: 'Het maakt mij gelukkig'
