Hoe zou jij het vinden als mensen ongevraagd aan je zouden zitten? Voor vrouwen van kleur én in het specifiek met krullend of kroeshaar is dit iets wat veel vaker voorkomt dan je denkt.
En het moet nu een keer klaar zijn. Er is zoiets als personal space, dus laten we dat respecteren.
Om te schetsen met wat voor bizarre situaties ik te maken krijg, zal ik vertellen wat mij een paar jaar geleden overkwam. Samen met een vriendin stond ik in de rij van de supermarkt – mand aan de arm en druk aan de klets. Met slechts één caissière duurde het lang voor we eindelijk naar huis konden. Geen probleem. Althans, tót mijn achterbuurvrouw besloot om op verkenning te gaan – niet door de winkel, maar op mijn hoofd.
Als gebeten keek ik om. Had deze vrouw daadwerkelijk haar hand in de achterkant van mijn afro geduwd? Vol verbazing vroeg ik haar wat ze deed. “Het zag er zo zacht uit, dat ik gewoon even wilde voelen”, antwoordde ze alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Nog altijd geschrokken van de situatie, keek ik haar met gefronste wenkbrauwen aan. Nog voor ik een woord kon uitbrengen, gaf ze haar dochter een por. “Voel ook eventjes, het is echt heel zacht”, zei ze, alsof ze het over een dekentje of dier had. Toen haar dochter een hand richting mijn gezicht bracht, deinsde ik terug. “Het is geen kinderboerderij”, liet ik haar weten.
Nog altijd van haar onschuld overtuigd, vertelde ze dat ze gewoon altijd benieuwd was geweest naar kroeshaar en hoe het voelde. “Ik begrijp gewoon niet hoe het overeind blijft staan.” Ter plekke heb ik deze mevrouw duidelijk gemaakt dat mijn haar niet dient als persoonlijke wensvervulling. Ik had dan ook liever gehad dat ze me ernaar vroeg, al was het antwoord dan hoogstwaarschijnlijk ‘nee’ geweest. Maar het is nog altijd minder erg dan zonder toestemming betast worden.
Het gaat overigens niet alleen om het aanraken, maar ook om de stigma’s die in stand worden gehouden over krullend- en kroeshaar. Dat het vies, moeilijk te onderhouden, slecht groeit, onprofessioneel en niet mooi is. En dat alleen omdat het afwijkt van het Europese schoonheidsideaal. Iets wat mij – een vrouw met kroeshaar – lange tijd in z’n greep heeft gehouden. Van kleins af aan werd mij verteld dat ik vies was omdat ik mijn haar niet dagelijks waste. Ook moest ik altijd voorzichtig zijn tijdens het buitenspelen, want zand in mijn haar betekende een wasbeurt, inclusief pijnlijke uitkamsessie.
In mijn tienerjaren liep ik deuken in mijn schedel op van de krulspelden waar ik mee sliep, had ik brandplekken op mijn oren van de stijltang én gebruikte ik chemische relaxers om meer op mijn klasgenoten te lijken. Steil haar was immers het ideaal en mijn kroeshaar kwam daar niet bij in de buurt.
Jarenlang voelde ik me dan ook minder. Niet alleen als mens, maar ik voelde me minder mooi, minder slim en minder verzorgd. Ik voelde me vies en als een buitenstaander. Dit was het moment dat ik meer ben gaan lezen over vrouwen die hun natural hair rocken en over de geschiedenis van “ons” haar in het licht van de slavernij. Voor het eerst vielen voor mij de puzzelstukjes op hun plek. Wat ik met me meedroeg waren niet alleen de afkeurende blikken van mijn 13-jarige klasgenoten, maar het transgenerationele trauma van mijn voorouders; hun trauma’s, die van generatie op generatie zijn doorgegeven en ervoor zorgen dat ook ik me decennia later nog altijd minder voel dan mijn witte buurvrouw.
We hebben het over trauma’s van dezelfde voorouders van wie alle vrijheden werden ontzegd en die onder dwang werkten. Die werden verkocht en behandeld als beesten. En die stierven op de plantages. Ik draag deels hun trauma’s en onderdrukking met me mee. In mijn huidskleur, DNA en gedachten. De restanten van de slavernij leven in mijn haarzakjes.
Toen ik als 16-jarige tiener besloot niet langer mee te doen met de opgelegde schoonheidsidealen, moest ik opboksen tegen volledig geïntegreerde marketingtechnieken, vastgeroeste denkbeelden en mijn eigen onzekerheid. Denk aan de witte vrouwen met blond haar die de posters in mijn geboortestad sierden, de gelimiteerde productkeuze voor een vrouw met kroeshaar en de kappers die mij steeds opnieuw een potje straight aanboden. Iets wat ik meerdere keren overwoog, ondanks de bekende gevolgen van dunner wordend haar en breuk.
Ik moet eerlijk toegeven dat ik al zes jaar mijn haar in een protective style draag – een manier om je natuurlijke haar te beschermen tegen beschadigingen. Mijn twists zijn meer dan een bepaalde stijlkeuze, het is een manier voor mij om de confrontatie met mezelf uit te stellen. Want ik heb na vijftien jaar als natural nog altijd moeite met het omarmen van mijn kroeshaar. Ik heb moeite met ervan te houden en het te dragen zonder me al te bewust te voelen van hoe ik eruitzie of wat anderen hiervan vinden. Deze interne strijd is al zwaar genoeg zonder dat anderen mij ongevraagd aanraken of bestoken met vragen over mijn “bijzondere” haar.
Ik wil me graag gevleid voelen door de manier waarop mensen naar mijn haar kijken. Me geliefd voelen omdat ze het waarderen. Geaccepteerd worden zoals ik ben. Misschien zie en voel ik dit pas als ik mijn eigen kroeshaar daadwerkelijk de zelfliefde geef die het verdient. Of misschien komt het wanneer ik niet meer behandeld word als buitenstaander. De tijd zal het uitwijzen, tot dan: be better en houd je mening, vragen én handen thuis.
Dit bericht op Instagram bekijken
Heb je kroeshaar of krullen? Dít zijn de do's en dont's voor je natuurlijke haar
