Nina werd als kind slachtoffer van een vorm van kindermishandeling waarbij een ouder – vaak de moeder – een psychische, sociale of lichamelijke ziekte/afwijking voor haar kind bedenkt, verergert of deze toebrengt.
Nina, inmiddels 46, ontwikkelde een trauma nadat haar moeder zich schuldig maakte aan Pediatric Condition Falsification. Met LINDA.meiden deelt ze haar verhaal.
*Triggerwarning: kindermishandeling
“Als klein meisje was ik vrolijk en mondig, echt het zonnetje in huis. Ik ging naar school, had veel contact met leeftijdsgenoten en ervaarde de wereld als een fijne plek. Hoewel ik kerngezond was, zei mijn moeder vanaf mijn vijfde steeds vaker dat ik ziek was. Ik mocht steeds minder naar school en bezocht ziekenhuis na ziekenhuis. Ik begreep er niets van, want de buikpijn die mijn moeder zei dat ik had, voelde ik zelf helemaal niet. Als ik dat tegen de dokter zei, werd mijn moeder woedend. Achter de rug van de dokter om voelde ik haar ogen in mijn rug prikken.”
“Eenmaal thuis maakte ze mijn speelgoed kapot, sloeg ze me of smoorde ze me met een kussen. De kleine mate waarin ik nog naar school mocht, werd al snel beperkt tot een tijd waarin ik vanaf mijn negende helemaal niet meer naar school mocht. Vanaf dat moment heb ik tot mijn vijftiende nooit meer op een schoolbank gezeten. Het was mijn bed waarin ik mijn tijd doorbracht, mijn moeder die steeds gekker leek te worden en het waren de artsen die me onderzochten op ziektes die ik eigenlijk helemaal niet had.”
Talitha vermoedde kindermishandeling: 'Ik waste haar kleren en zette haar onder de douche'
“Op de lijfstraffen als gevolg van mijn tegenstribbelen na, vond de mishandeling in eerste instantie alleen nog psychisch plaats. Van de drie vormen waarin Münchhausen by Proxy voorkomt – bedenken, verergeren en toebrengen – maakte mijn moeder zich op dat moment alleen nog schuldig aan de eerste: bedenken. Al snel sloeg dit om, waarna ze begon met het toedienen van medicijnen die ik helemaal niet nodig had. Toen werd ik ook lichamelijk echt ziek.”
Zoals veel artsen er vanuit gaan dat moeders de waarheid over de mogelijke ziektes van hun kind spreken, geloven ook veel kinderen in de leugens van hun moeder. Voor Nina ging dat niet op, want zij doorzag haar moeder als geen ander. “Moeders die zich schuldig maken aan deze vorm van kindermishandeling zijn vaak pathologische leugenaars. Ze geloven heilig in hun eigen waarheid en dat die waarheid slechts die van henzelf is en niet die van een ander, maakt ze niet uit. Ze hebben vaak zelf een vervelende jeugd gehad, waardoor ze een leegte voelen, die ze opvullen met de aandacht die het hebben van een ziek kind met zich meebrengt.”
Toch noemt Nina haar moeder geen slachtoffer. “Op een dag sloeg ze bewust met haar trouwring mijn voortand kapot. Toen ik de resten uitspuugde, zei ze: ‘Je zegt dat je gevallen bent, hoor je me? Niemand mag hier achter komen.’ Ze wist dus wat ze deed en was daarom in mijn optiek echt een dader. Daarnaast isoleerde ze me ook steeds meer, waardoor ik op artsen na bijna geen mensen meer zag. De isolatie maakte me heel eenzaam, waardoor ik in de structuur op de muur in mijn slaapkamer een eigen fantasiewereld bedacht, die me minder alleen liet voelen. Als er mensen langskwamen, dan zei mijn moeder dat ik moest rusten. Een keer kwam mijn oom op visite, ik hoorde zijn stem op de gang. Meer dan ooit wilde ik zó graag iemand om me heen hebben, maar al snel hoorde ik mijn moeder tegen hem zeggen dat hij beter niet naar binnen kon gaan.”
De tekst gaat verder onder de foto
Op haar tiende belandt Nina in een kinderziekenhuis. “Toen ik in het kinderziekenhuis terecht kwam, lag ik op dezelfde afdeling als kinderen met kanker en brandwonden. Aan de dokters merkte ik dat ze mij in vergelijking tot die andere kinderen weinig aandacht wilden geven, waardoor ik me niet alleen bij mijn moeder een vreselijk kind voelde, maar ook bij die dokters.”
Dat gevoel hield stand tot Nina op haar veertiende bij een dokter terecht kwam die háár echt zag – en haar moeder dóórzag. “De arts die eigenlijk mijn leven heeft gered, zag eigenlijk al best snel dat ik helemaal niet ziek was en dat mijn moeder degene was die mij ziek maakte. Ik lag ziek in bed toen ik de deurbel hoorde, waarop stemmen bij de voordeur volgde. Het waren meer stemmen dan ik gewend was te horen, waardoor mijn gevoel me al vertelde dat er iets was. Dankzij die arts werd ik meegenomen door de ambulance, kinderbescherming en politie. Ik kwam in een ziekenhuis terecht, omdat mijn thuissituatie niet meer te redden was en 30% van de moeders die hun kind ziek maken, ook zichzelf vaak slecht behandelen.”
Eenmaal in het ziekenhuis en na tien maanden herstel ging Nina naar een leefgroep. “In de leefgroep had ik het fijn. Ook mocht ik weer naar school, waar ik onwijs blij mee was. Het was op dat moment dat ik besefte dat dat vuur dat ik altijd al in me had, nooit gedoofd is. Het leggen van contact met de mensen om me heen ging heel goed, hoe weinig contact ik al die tijd ook met anderen had gehad. Daarnaast was de school waar ik heenging een school met speciaal onderwijs, waardoor er meer kinderen met rugzakjes waren. Iedereen was zo lief daar; van de juffen en meesters tot de psycholoog die mij behandelde.”
De tekst gaat verder onder de foto
Fotograaf: Nienke Voetel
Hoewel er inmiddels duidelijke aanwijzingen zijn die op het syndroom wijzen, neemt Nina het de artsen niet kwalijk dat ze de mishandeling destijds niet eerder hebben opgemerkt. “Ik heb de artsen nooit verweten dat ze het niet eerder gezien hebben, omdat het syndroom in 1977 pas aan het licht kwam. Ontkennen dat ik me niet heel eenzaam en ongehoord voelde kan ik niet. Maar verwijten voel ik dus niet, want mijn moeder deed alles zó slinks en doordacht.”
Nina is niet zonder slag of stoot van de mishandelingen afgekomen, maar kan inmiddels toch zeggen dat ze oprecht gelukkig is. “De lijfelijke klachten die ik heb opgelopen door de fysieke mishandelingen zijn voor mij blijvend geweest. Zo kan ik niet door mijn hurken zakken, niet lang staan, niet zwaar tillen en heb ik er mentaal gezien PTSS aan overgehouden. In 2018 kreeg ik tevens horen dat een van de botten in mijn bovenkaak was aangetast, waardoor ik negen operaties nodig had om dit te laten herstellen, inclusief tand-implantaat en kunstbot.”
“Dat is allemaal natuurlijk heel vervelend, maar mentaal gaat het gelukkig heel erg goed met mij. Mijn moeder is inmiddels overleden. Hoewel ik haar als persoon niet per se mis, realiseer ik me sindsdien wel dat ik het hebben van een oprecht moederfiguur wél heb gemist. Maar ook daar heb ik inmiddels rust in gevonden. Het vuur in mij dat ik terugvond toen ik weer naar school mocht, ben ik ook nooit meer kwijtgeraakt. Ik doe iedere dag wat ik leuk vind, waar ik gelukkig van word en heb hele warme, liefdevolle mensen om me heen.”
Kindermishandeling: dit kun jij doen als buitenstaander
Om andere kinderen te behoeden voor wat zij zelf heeft meegemaakt én om haar trauma een plekje te kunnen geven, besloot Nina jaren geleden om haar verhaal op te schrijven. Haar verhaal resulteerde in het boek Je Bent Een Verschrikkelijk Kind, verwijzend naar de woorden die ze regelmatig van haar eigen moeder te horen kreeg. “De psycholoog waarmee ik destijds praatte, adviseerde mij om mijn verhaal van me af te schrijven. Dat heb ik gedaan en dat was voor mij echt een manier om te helen en om mijn trauma iets meer te kunnen verwerken.”
“Het letterlijk onder woorden brengen van de situatie heeft ervoor gezorgd dat ik het beter heb leren begrijpen. Van overlevers hoor ik dat het ook hun steun geeft, omdat ze zich herkend en erkend voelen. Daar heb ik echt mijn missie van gemaakt. Eind dit jaar verschijnt dan ook mijn tweede boek, dat heel anders is dan het vorige boek. Ik maak het in fijne samenwerking met stripmakers Willem Ritstier en Renée Rienties aan een Graphic Novel. Dat is een boek in de vorm van een waargebeurd stripverhaal, waardoor ook professionals en kinderen mijn verhaal beter kunnen begrijpen.”
Heb je een vermoeden dat iemand in je omgeving slachtoffer is van het Münchhausen by proxy syndroom of een andere vorm van kindermishandeling? Benader de dader dan niet zelf, maar ga naar www.veiligthuis.nl voor meer informatie.
