Neusspray is in essentie een middel om neusverkoudheid tegen te gaan, maar je kunt er behoorlijk snel ‘verslaafd’ aan raken. Iets om over na te denken, nu het weer vaker wordt gebruikt in het kletsnatte najaar.
Hoe ontstaat een neussprayverslaving en hoe kom je ervan af? KNO-arts Jolijn Brouwer van het HagaZiekenhuis in Den Haag legt uit en geeft tips: “Je hoort niet een superopen neus te hebben.”
Wat maakt een neusspray verslavend?
Brouwer: “Neusspray gebruik je in principe wanneer je door verkoudheid een verstopte neus krijgt. Het opent de neusgangen, waardoor je beter kunt ademen. Het stofje xylometazoline veroorzaakt de verslaving. Het zorgt ervoor dat de bloedvaten in je neus samenknijpen. De zwelling van je slijmvliezen neemt af, waardoor je meer ruimte krijgt in je neus en daardoor beter ademt. Het is een heel sterke reactie, maar het is niet de manier waarop het lichaam het normaal gesproken doet.”
Hoe werkt de neus normaal gesproken dan wel?
“Slijmvliezen moeten juist de hele dag opzetten en slinken. Op die manier bevochtigen en verwarmen ze de ingeademde lucht. Daarom kan het dat het ene neusgat meer dicht zit en het andere meer open is.”
Groot, klein, plat of wip: waarom we waarde hechten aan de vorm van onze neus
Wat gebeurt er in je neus bij een neussprayverslaving?
“Het gebruiken van neusspray is niet erg, maar als je niet verkouden bent en je blijft neusspray gebruiken op gezond slijmvlies, dan kun je een sterke tegenreactie krijgen. Neusspray met xylometazoline slinkt de slijmvliezen wel tijdelijk, maar vervolgens gaat die neus weer extra dicht zitten. En dan krijg je die verslaving.”
“Wat er gebeurt bij overmatig gebruik, wisselt per persoon. Het kan in theorie dat de bloedvaten de hele tijd zijn dichtgeknepen en daardoor te weinig bloed vervoeren naar de slijmvliezen. Die kunnen afsterven en daardoor kan er een gaatje in het tussenschot van je neus ontstaan. Maar dat gebeurt erg weinig.”
Zijn er meer gevolgen van overmatig neusspray-gebruik?
“Het grootste nadeel is dat je het spul de hele tijd wilt gebruiken omdat er een tegenreactie ontstaat. Je hebt er dan meer last van dan dat je er baat bij hebt. De verstopteneusklachten die mensen hebben zullen blijven. Daarnaast kan een chronisch verstopte neus korstjes in je neus veroorzaken. Ook is het in theorie mogelijk dat bloedvaten vernauwen op andere plaatsen in het lichaam dan alleen in de neus. Daarom wordt het gebruik voor zwangere vrouwen afgeraden. Maar dat is superzeldzaam.”
Alwéér verkouden? Dit zegt de kleur van snot over jouw gezondheid
Wat is de beste manier om van een neussprayverslaving af te komen?
“Dat is een lastige. Ik zeg: zoek je huis door en gooi alle flesjes neusspray weg. Je krijgt dan het gevoel dat je het effect mist, maar je moet die gewenningsfase door en echt ‘afkicken’. Het spoelen van je neus met zoutoplossing is ook belangrijk. Als het echt niet lukt, dan is er nog een ontstekingsremmende neusspray die voorgeschreven moet worden door een huisarts. Maar ik adviseer: cold turkey stoppen, dat is de enige manier die werkt.”
Hoe lang duurt het voordat iemand af is van zijn of haar neussprayverslaving?
“Voordat je slijmvliezen helemaal zijn hersteld, ben je een paar weken verder. De eerste paar dagen heb je er het meeste last van en daarna wordt het steeds minder. Je begint met neusspray met een reden. Het kan ook dat je allergisch bent voor iets en op zoek moet naar de onderliggende oorzaak.”
Hoe kun je voorkomen dat je opnieuw verslaafd raakt?
“Gebruik neusspray met xylometazoline alleen als je écht verkouden bent en stop na één week. Gebruik ook geen producten met menthol of eucalyptus, die zorgen voor hetzelfde effect. Zijn de klachten dan nog niet over? Raadpleeg de huisarts. Gebruik het niet als je níet verkouden bent. De neus hoort altijd een beetje dicht te zitten, je hoort niet zo’n superopen neus te hebben.”
KNO-arts Jolijn Brouwer:
Dit artikel verscheen eerder op LINDA.nl in oktober 2021.
Neusspray mogelijk effectief tegen alzheimer, blijkt uit proef met muizen
