Misschien ken je dit scenario wel: na een avondje scharrelen wil je er zeker van zijn dat jullie geen kind hebben verwekt. En dus ren je naar de drogisterij voor de morning-afterpil, bedoeld voor noodgevallen. Maar wanneer kun je dit pilletje nou beter overslaan?
Wij vragen gynaecoloog Manon Kerkhof van vrouwencentrum Curilion in Haarlem alles over het gebruik van deze vorm van anticonceptie.
De morning-afterpil, wie kent ‘m niet? Het pilletje dat bedoeld is als noodanticonceptie slik je na onveilige seks om zwangerschap te voorkomen. De pil dient binnen 72 uur na de daad te worden ingenomen zodat de eisprong wordt uitgesteld. Op die manier kunnen zaadcellen de eicel niet bevruchten. Onder vrienden wordt vaak luchtig gedaan over deze vorm van anticonceptie. Heb je geen condoom gepakt of ben je vergeten de pil te slikken, dan knal je er toch gewoon zo’n tablet in? Crisis afgewend. Maar: de morning-afterpil is een vorm van noodanticonceptie en moet ook als zodanig gebruikt worden.
“Het is niet de bedoeling dat je dit als standaard in je leven introduceert”, zegt Manon. “De morning-afterpil is minder betrouwbaar dan andere vormen van anticonceptie. En werkt niet als de ovulatie net heeft plaatsgevonden. Het is bedoeld als noodanticonceptie als er een iets keer is mis is gegaan. Maar het is slimmer om veiligere anticonceptiemaatregelen (condoom, anticonceptiepil, prikpil, spiraal of sterilisatie.) te treffen voordat je met iemand het bed in duikt. Andere methodes, zoals als periodieke onthouding of voor het zingen de kerk uit, zijn eveneens onbetrouwbaar en verhogen de kans op zwangerschap.”
Volgens Manon is het nu in de mode om zonder hormonale anticonceptie door het leven te gaan. “Je ziet dat de anticonceptiepil uit is, deze wordt ook steeds minder vaak voorgeschreven. Dat is een keuze die elke vrouw voor zichzelf maakt. Maar als je meerdere keren per jaar de morning-afterpil gebruikt, kun je beter dagelijks de pil slikken. Dit is namelijk betrouwbaarder dan de morning-afterpil waarbij na inname toch 20 van de 100 vrouwen alsnog zwanger worden. Deze vorm van noodanticonceptie kan daarnaast ook bijwerkingen geven door de hoge dosering progestagenen die het bevat.”
Bij alle medicatie verschillen de bijwerkingen per persoon. Dat geldt ook bij de morning-afterpil. “Het komt voor dat vrouwen er hondsberoerd van worden, zeker als ze gevoelig zijn voor hormonen. Bekende bijwerkingen zijn: misselijkheid, braken, buikpijn, hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid, pijnlijke borsten en somberheid. Maar iedereen reageert anders op het pilletje. Dat is bij de ‘gewone’ pil net zo. De een slikt Microgynon30 – de meest voorgeschreven anticonceptiepil – zonder problemen, en de ander wordt er depressief van. Echter zijn bij de meeste vrouwen zijn de klachten na twee dagen wel verdwenen.”
Hoewel de hormonen in de pil geen gevaar voor je gezondheid vormen, is het wel belangrijk dat mensen met onderliggende ziektes en medicatiegebruik de bijsluiter goed lezen. “De morning-afterpil kan minder goed werken als je lijdt aan de ziekte van Crohn of andere een maagdarmziekte en ook bij verminderde leverwerking. Ook als je medicatie slikt tegen epilepsie is de werking van de pil minder betrouwbaar en is het enige alternatief tegen ongewenste zwangerschap het plaatsen van een koperspiraal. Dit moet overigens wel binnen de vijf dagen na de onbeschermde seks gebeuren. Overleg met je huisarts of apotheker of dit de beste manier is.”
Of er zoiets is al te vaak de morning-afterpil slikken, kan Manon niet zeggen. “Er is geen exact aantal te noemen, want daar is nooit onderzoek naar gedaan. Het is op zich niet schadelijk voor je gezondheid of vruchtbaarheid om meer dan eens de morning-afterpil te gebruiken.
Maar als je voor de tweede of derde keer in korte tijd naar de drogisterij loopt voor de noodanticonceptie kun je je afvragen of dit de beste manier is om zwangerschap te voorkomen. Daar is het namelijk niet voor bedoeld. Speel niet met vuur uit angst om de sfeer te verpesten of uit gemakzucht, want als het toch misgaat en je ongewenst zwanger raakt, kan je dat voor moeilijke dilemma’s stellen. Waaronder het overwegen van zwangerschapsafbreking.”
Er gaan genoeg verhalen rond van vrouwen die zelfs na gebruik van de morning-afterpil zwanger raakten. Als dat je overkomt en je wil (nog) geen ouder worden, dan kun je abortus overwegen. “In vroege stadia gaat dat tegenwoordig met een zogeheten abortuspil. Dit klinkt simpel, maar het doormaken van een opgewekte miskraam wordt vaak onderschat.
De abortuspil die wordt voorgeschreven zorgt voor ongelooflijke buikpijn en heftige bloedingen. Het is geen kattenpis en wordt door veel vrouwen als traumatischer ervaren dan ze aanvankelijk dachten. Het is ook heel eng, omdat er zo veel bij komt kijken dat vrouwen zich vaak op de eerste hulp melden. Ze zijn ervan overtuigd dat wat er gebeurt niet hoort. Wij moeten ze dan uitleggen dat het allemaal onderdeel is van het proces.”
Als de morning-afterpil niet heeft gewerkt en je te ver in de zwangerschap bent voor een abortuspil, is voor een zwangerschapsafbreking een curettage nodig. Oftewel: het operatief verwijderen van de vrucht.
“Ook dit moet niet worden onderschat. De operatie vergroot, naast alle emoties, de kans op verklevingen die kunnen leiden tot het Syndroom van Asherman. Vrouwen hebben hierna een sterk verminderde kans op zwangerschap, omdat de binnenbekleding van de baarmoeder, waar de vrucht in moet nestelen, is beschadigd.”
Wat Manon betreft is de enige manier om zwangerschap te voorkomen het zekere voor het onzekere nemen. “Zorg voor goede, betrouwbare anticonceptie met een spiraal, (prik)pil, anticonceptiering, staafje of pleister. Of gewoon een condoom, want die beschermt je ook tegen soa’s. Zo weet je dat je er alles aan hebt gedaan om eventuele snelle zwemmers tegen te houden en de mogelijk vervelende nasleep te voorkomen.”
Gynaecoloog over plassen na de daad: 'Geen moetje, wél verstandig'
