Blauw bloed, eufemismen en tamponverpakkingen met bloemetjes. Veel vrouwen menstrueren – en daar is niets geks aan. Toch rust er nog altijd een taboe op menstrueren en zijn we de schaamte nog lang niet voorbij.
Menstruatiemeisjes over het taboe op menstrueren: 'Verstop je tampons niet, maar laat ze zien'
LINDA.meiden sprak Menstruatiemeisjes over waar die schaamte vandaan komt. En belangrijker nog: hoe we die kunnen doorbreken.
Geschiedenis
“Waar het taboe op menstrueren vandaan komt, is geen hogere wiskunde. Verschillende mythes en denkwijzen doen namelijk al van oudsher de ronde. En die mythes en denkwijzen hebben onbewust de basis gelegd voor hoe we ons als samenleving – ook vandaag de dag nog – verhouden tot menstrueren. Die tijd gaat overigens nog niet zo heel ver terug. In 1941 verkondigde het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde bijvoorbeeld nog dat menstruatiebloed giftig zou zijn. En dan hebben we het dus over een tijdschrift dat wetenschappelijk onderbouwd zou zijn.”
“Dergelijke denkwijzen werden om verschillende redenen zo’n lange tijd in stand gehouden. Zo was het voor mannen in die tijd onzedelijk om vrouwen medisch te onderzoeken en werden vrouwen nauwelijks tot niet gebruikt voor medische onderzoeken. Dit omdat de resultaten van deze onderzoeken minder snel van betrouwbare aard zouden zijn door de invloed van onze hormonen.”
Taboe
“Hoewel we inmiddels steeds meer vooruitgang boeken op het gebied van en kennis over de normalisering van menstrueren, zijn er verschillende factoren die ervoor zorgen dat het taboe in stand gehouden wordt. Die factoren zijn veelal structureel, waardoor we dat én een systematisch patroon zouden moeten doorbreken om een stap in de juiste richting te kunnen zetten. En dat is lastig, want daar begint het. Zowel systematische als structurele problemen doorbreek je niet zomaar.”
“Een goed voorbeeld van zo’n structureel probleem is de menstruatie-industrie. Zij hebben het gesprek over menstrueren namelijk geopend, maar niet op de juiste manier. Veel vrouwen hebben het woordgebruik en de toon van die industrie echter overgenomen, terwijl de manier waarop zij over menstrueren spreken niet per se de juiste manier is. Vooral niet als die manier de énige is waarop we erover spreken.”
“Naast de menstruatie-industrie speelt ook de manier waarop menstrueren wordt weergegeven een grote rol. In reclames over menstruatieproducten zie je bijvoorbeeld vrouwen die door grasvelden fietsen met witte leggings. Dat beeld is heel suggestief is. Want zo simpel als dat esthetische beeld doet lijken, is menstrueren helemaal niet.”
Gevolgen
“De gevolgen van het taboe op menstrueren zijn groot. Zo worden klachten die sommige vrouwen ervaren pas veel te laat erkend als menstruatie-gerelateerde klachten. Het duurt bijvoorbeeld gemiddeld twaalf jaar voordat een vrouw de diagnose PMD toegeschreven krijgt en 7,5 jaar totdat zij met endometriose wordt gediagnostiseerd.”
“Daarnaast speelt ook menstruatiearmoede steeds vaker op. Menstruatiearmoede ontstaat namelijk doordat we menstrueren nog steeds niet serieus genoeg nemen om het belang van gratis – of in ieder geval beter betaalbare – menstruatieproducten in te zien. De gevolgen van menstruatiearmoede zijn onder andere dat het deel van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft, wordt belemmerd in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten die plaatsvinden tijdens hun menstruatie. Hierdoor wordt ook genderongelijkheid verder versterkt. En dat terwijl er al vijf keer meer onderzoek wordt gedaan naar erectiestoornissen dan naar, bijvoorbeeld, endometriose.”
Doorbreken
“Veel vrouwen dragen een baarmoeder en die baarmoeder is het fundament van onze samenleving. Het doorbreken van de structurele en systematische patronen die het normaliseren van menstrueren in de weg staan, mag dan moeilijk zijn, maar is echt niet geheel onmogelijk en meer dan de moeite waard. Kleine veranderingen kunnen immers al leiden tot een groot verschil. En het realiseren van dat verschil begint bij jezelf.”
Voor LINDA.meiden zette Menstruatiemeisjes tips op een rijtje die je kunt toepassen voor het normaliseren van menstrueren:
- Het op de juiste manier inzetten van taal draagt bij aan de feminisering en daarmee aan het normaliseren van menstrueren. Gooi eufemismen voor menstrueren (‘de tijd van de maand’, ‘maandelijkse periode’, ‘Bloody Mary’) op de schop. Vervang ze voor wat het daadwerkelijk is, namelijk: menstrueren.
- Normaliseren kan je leren. Spreekt iemand in je nabije omgeving over menstrueren op een manier die het taboe in stand houdt? Voel je vrij om diegene hier op een respectvolle manier op aan te spreken. Hetzelfde geldt voor bedrijven die door middel van taal en beeld bijdragen aan het in stand houden van het taboe.
- Voorzie jezelf van kennis over (je eigen) menstruatie. Kies er bijvoorbeeld voor om boeken te lezen over menstrueren. Of om je cyclus door middel van een app bij te houden. Op die manier leer je je lichaam beter kennen en kan je tevens voorkomen dat je (als je die hebt) lang blijft doorlopen met dezelfde klachten. Dit omdat je aan de hand van een cyclus-tracker duidelijk aan kan tonen dat je klachten menstruatie-gerelateerd zijn. Daardoor zal de huisarts je minder snel naar huis of van hot naar her sturen.
- Maak menstrueren zichtbaar. Dat klinkt groots, maar hoeft het niet per se te zijn. Er zijn bijvoorbeeld veel vrouwen die hun tampons of maandverband verstoppen wanneer ze naar de wc gaan om hun tampons of maandverband te vervangen, terwijl dat uiterst onnodig is, maar wél heel erg bijdraagt aan de instandhouding van het taboe. Door je tampons en/of maandverband te verstoppen, zeg je namelijk eigenlijk dat je menstruatieproducten iets zijn om je voor te schamen, terwijl dat verre van het geval is.
Hoe date ik het: 'Mensen die menstruaties en soa's vies vinden, grow up'
