Wat begint bij een shirtje waarvoor ze 5 euro tekortkomt, eindigt in 4.000 euro schuld en slapeloze nachten. Lisa Hak (23) is negentien als ze de optie ‘achteraf betalen’ ontdekt bij webshops.
🔎 Uit de cijfers van de AFM blijkt dat jongeren (18-24 jaar) afgelopen jaar meer zijn gaan kopen met achteraf betaalapps als Klarna of Riverty. Bovendien hebben zij vaker betalingsachterstanden en boetes door deze optie.
Lisa wil andere jongeren behoeden voor het risico dat ze lopen door haar ervaringen te delen.
Ruim drie jaar geleden ontdekt Lisa de optie om achteraf te betalen online. “Via TikTok kwam ik een webshop tegen die leuke kleding verkocht. Ik zag een shirtje dat ik graag wilde, maar kwam net 5 euro tekort. Daarom besloot ik achteraf betalen te proberen. Dan had ik het shirtje alvast in huis en betaalde ik de rekening als ik er een melding van kreeg.”
Lisa gebruikt de handige betaaloptie steeds vaker. “Tijdens corona had ik een bureau nodig, omdat we van onze docenten niet meer op bed mochten zitten. Ik bestelde bij IKEA een bureau met bijpassende stoel voor 300 euro via Klarna. Toen ik een paar weken later mijn loon ontving, betaalde ik de rekening.”
Handig, of toch niet? Achteraf betalen bezorgt vooral jongeren schulden
Het betalen van de rekeningen gaat de eerste maanden goed. “Totdat ik klaar was met studeren en wegging bij mijn oude baan”, vertelt Lisa. “Ik wilde iets doen in de branche waar ik voor gestudeerd had, maar daardoor zat ik een maand zonder werk. Geen ramp, alleen kon ik opeens mijn openstaande rekeningen niet meer betalen.”
Lisa leent voor de eerste keer 93 euro bij haar moeder. “Zij snapte dat ik even zonder werk zat en wilde het bedrag wel voorschieten. Mijn probleem was makkelijk opgelost, waardoor ik de ernst niet inzag van mijn schulden. Ik kocht kleding, spullen van AliExpress, vapes, kettingen, piercings, echt van alles. Het is zo verleidelijk en makkelijk als je met één klik iets kunt bestellen. De klap van de kosten kwam altijd achteraf.”
21 jaar, shopverslaafd en €28.000 schuld: 'Achteraf betalen was mijn beste vriend'
Na meerdere keren geld te lenen bij haar moeder, merkt Lisa dat ze zuiniger moet gaan leven om haar rekeningen te betalen. “Ik rekende vaak uit wat ik na mijn openstaande facturen nog over had voor de rest van de maand. Maar alsnog had ik regelmatig te weinig geld. Dan vertelde ik beschaamd aan m’n moeder dat ik de maand niet doorkwam. Hoe vaker ik terugkwam om geld aan haar te vragen, hoe vaker ze me waarschuwde dat ze niet oneindig geld bleef geven. Ze raakte steeds geïrriteerder.”
Door een fout in het systeem, krijgt Lisa geen meldingen meer van Klarna. “Vanaf dat moment liepen mijn schulden snel op. Ik had niets door, totdat er opeens vier incassobrieven op m’n deurmat lagen. Ik schrok ervan, al helemaal toen ik de bedragen zag. Ik moest in totaal 4.000 euro terugbetalen. Pas op dat moment besefte ik dat ik niet langer zo door kon gaan. Ik lag nachten wakker van het hoge bedrag, want ik had niet genoeg geld om alles in de aangegeven termijn af te lossen.”
Lisa vraagt haar moeder daarom toch nog een keer om hulp. “Waar ze haar irritaties eerst grotendeels inhield, kwam nu alles eruit. Ze vertelde me boos dat ik misschien wel een BKR-registratie zou krijgen, waardoor je nooit meer een lening kan afsluiten. Ze benadrukte hoe dom ik was geweest en wilde me eigenlijk geen euro meer geven.”
Toch schiet Lisa’s moeder een laatste keer 2.000 euro voor. “Ik had mijn lesje geleerd en wilde gewoon heel graag het openstaande bedrag terugbetalen. Gelukkig had ik een nieuwe baan gevonden en kon ik zelf de andere 2.000 euro betalen. Daarnaast maakte ik elke maand geld over naar mijn moeder, om ook mijn lening bij haar af te lossen. Het heeft me in totaal anderhalf jaar gekost om alles terug te betalen. Ik voelde me ontzettend schuldig.”
Dít zijn de redenen dat Klarna een account blokkeert (en zó kun je de blokkade laten opheffen)
Waarom Lisa niet eerder gestopt is met spullen kopen? “Achteraf denk ik echt: je bent zo dom geweest. Maar het was een gewoonte geworden – bijna een soort tic. Alles wat ik leuk vond, moest ik hebben. Ik ben sowieso heel impulsief door mijn ADHD, dus als ik iets zag, kocht ik het – zonder lang na te denken over de consequenties. Het gaf me een kick, maar uiteindelijk heb ik daardoor veel dingen gekocht die ik achteraf niet per se nodig had.”
Lisa verheugt zich op de momenten dat er een pakketje binnenkomt. “Het klinkt misschien gek, maar het bedrag dat ik op de Klarna- of Riverty-app zag, voelde niet als echt geld. Je wordt blind naar de hoeveelheid die er staat, totdat een app aangeeft dat je niet meer kan bestellen. Als je de app dan opent, zie je vaak niet meteen je schuld, maar juist de kortingen die je bij webshops kan krijgen. Alles op die apps lijkt zo mooi dat je er geen gevaar in ziet.”
Na het afbetalen van haar schulden, heeft Lisa alle apps waar je achteraf kunt betalen verwijderd. “Ik heb het afgezworen, omdat het te verleidelijk is. Als ik het weer een kans zou geven, ben ik bang dat ik in dezelfde spiraal terechtkom. Ik vind het sowieso raar dat jonge mensen zo makkelijk gebruik kunnen maken van achteraf betalen.”
Lisa moet er niet aan denken dat een meisje van zestien hetzelfde overkomt als wat zij heeft ervaren. “Voor mensen boven de achttien hoop ik gewoon dat ze goed nadenken over de consequenties. Het klinkt allemaal rooskleurig, maar een openstaande rekening brengt zoveel stress met zich mee.”
Lisa’s band met haar moeder is inmiddels weer beter. “Toch blijft geld een pijnpuntje in onze relatie. Zij is nog steeds boos om wat er is gebeurd – wat ik heel goed kan begrijpen. Ik voel me er ook nog steeds schuldig over. Mijn ouders hadden zo veel andere dingen kunnen doen met het geld wat ze aan mij kwijt waren.
Inmiddels kan ik open over mijn ervaringen met achteraf betalen praten, maar ik heb me erg voor geschaamd. Voor al die schulden, schuldgevoelens en schaamte wil ik anderen behoeden.”
Struggle jij met betalen van je rekeningen of aflossen van je schuld? Wijzer in geldzaken geeft tips om je betaal-later-kater te voorkomen.
Deda (19) had duizenden euro's schuld bij Klarna: 'Niemand snapte hoe ik alles betaalde'
