We zijn er allemaal schuldig aan: je gaat de stad in met een duidelijk doel, zoals een nieuwe tandenborstel kopen, en komt terug met een tas vol spullen die je nooit van plan was te kopen. Ergens tussen het shoppen door trakteer je jezelf ook nog op een dure cinnamon bun onder het mom van ‘selfcare‘.
Veronique legt uit waarom we dat doen en hoe je het kunt temperen (en daarmee geld bespaart).
‘De kleine uitgaven die we dagelijks doen lijken misschien onschuldig. Maar in mijn vorige column werd duidelijk dat je hiermee veel leukere of nuttigere dingen kunt doen – dat je bijvoorbeeld zo een vakantie naar Bali bij elkaar hebt gespaard als je deze uitgaven skipt. Waarom doen we onszelf dit aan? En hoe kun je jezelf de volgende keer tegenhouden?
Met die vragen in mijn hoofd stuitte ik op het boek De psychologie van geld en kreeg ik het antwoord. Het draait om onze drang naar instant gratification (chic woord wel), ofwel: de behoefte aan directe beloning. Als ik mezelf trakteer op een nieuwe jurkje, krijg ik direct een fijn gevoel. Het is een kleine dopamineboost die mijn brein vertelt: “Goed gedaan, jij verdient dit.” Natuurlijk krijgen we nooit genoeg van complimentjes, maar als je portemonnee daar steeds voor opdraait, is het wel zo slim om dit soort complimentjes te temperen.’
Anne (26) geeft een kijkje in haar cash: 'Heb bijna een ton studieschuld en kan niet sparen'
‘Want laten we eerlijk zijn: hoe vaak leiden die korte momenten van ‘snel geluk’ tot langdurige tevredenheid? Vaak voel ik me achteraf zelfs schuldig of gestrest als ik mijn bankrekening bekijk. Ik lach het dan maar weg, maar eigenlijk is het niet grappig. Het probleem is dat ons brein vooral aan het nu denkt, en minder aan de lange termijn.
In het boek las ik ook hoe je deze problemen kunt oplossen. Dat het belangrijk is de emoties achter je handelen te leren (her)kennen. En het klopt: vooral die kleine uitgaven worden vooral gedreven door emotie in plaats van ratio. Ik beleg bijvoorbeeld per maand op een vast tijdstip (rationeel handelen), maar wat gebeurt er als ik een slechte dag heb? Dan open ik ’s avonds algauw de Uber Eats-app om mezelf op een pokébowl te trakteren. Emotioneel handelen dus. Een snelle fix voor mijn rotgevoel. En hoppa, weer 25 euro lichter.’
‘Als ik op tijd herken dat ik dan emotioneel aan het shoppen ben, kan ik mezelf sneller tegenhouden. Visualiseren waar ik écht voor wil sparen helpt daarbij. Denk aan die droomvakantie en besef dat die sneller werkelijkheid wordt als je nu niet weer geld uitgeeft. Ik zeg dan tegen mezelf: stel dat ik deze uitgaven X keer per maand oversla, hoe snel kan ik dan een ticket naar Bali kopen? Als je zo redeneert, smaakt die pokébowl ineens een stuk minder lekker.
Maar blijf realistisch. Zo zag ik laatst nieuwe New Balance-sneakers die ik direct wilde kopen. Ik paste mijn techniek toe en besloot het niet te doen. Maar ik merkte dat ik er de hele week nog aan dacht. Na nog een week verlangen heb ik ze toch gekocht. Het leuke? Ik voelde me toen dus niet slecht, eerder trots. Want deze transactie had ik bewust overwogen. Oftewel: even geduld hebben werkt dus ook. Vraag jezelf af: moet ik dit per se nú kopen? Je zult zien dat je dan de onnodige producten filtert, want van uitstel komt vaak afstel. ;)’
Dit is wat het je oplevert als je 'kleine' uitgaven skipt (ticket naar Bali, iemand?)
De 29-jarige Veronique woont al ruim tien jaar in hartje Amsterdam. Na haar studie Economie heeft ze YoungTrader opgericht: het platform en Instagram-kanaal waarop ze over geldzaken schrijft die je op school niet hebt geleerd. Na het werk vind je haar op het terras, varend over de grachten of zwetend in een Classpass-klasje.
