Beginnen over een condoom in ’the heat of the moment’, studenten doen dat steeds vaker niet. Bijna de helft van alle jongeren heeft onveilige seks. Dat zorgt voor een snelgroeiende verspreiding van soa’s.
En dat is gevaarlijker dan gedacht wordt, want soa’s kunnen grote gevolgen hebben voor onder andere de vruchtbaarheid.
‘Een soa? Dat is toch gewoon een soort verkoudheidje.’ Dat is de mentaliteit die veel studenten hebben. In 2023 gaf 43 procent van de jongeren aan met de laatste partner geen condoom te hebben gebruikt, terwijl dat in 2012 slecht 31 procent was, meldt het AD. De cijfers van soa’s onder studenten lopen dan ook op.
De meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening was altijd chlamydia, maar huisartsen zien daarnaast steeds vaker gonorroe, herpes en syfilis. En dat is een stuk gevaarlijker dan wordt gedacht. Met ‘gewoon even een kuurtje’ los je de soa niet altijd op. Genitale wratten zijn volgens huisarts Rinke van de Goor zo hardnekkig, dat het jaren kan duren voor ze zijn verdwenen. Datzelfde geldt voor de blaasjes van herpes, die keer op keer terug kunnen komen.
Chlamydia is ook niet altijd even gemakkelijk te behandelen. Er is namelijk een toenemende resistentie voor antibiotica. Jaarlijks worden zo‘n vijfhonderd vrouwen onvruchtbaar door deze aandoening. Mannen kunnen er prostaatontstekingen aan overhouden.
Utrecht, een echte studentenstad, wordt inmiddels zelfs de ‘Soa-hoofdstad’ genoemd. Huisarts van de Goor heeft hier haar praktijk en ziet de ene student na de andere met een lakse houding tegenover condoomgebruik en soa’s.
Van de Goor noemt de studenten ‘soa-superspreader’. Ze vreest dat condooms een ‘sullig imago’ hebben gekregen. “Het beeld is nu: je bent wild en onstuimig en doet het zonder condoom, dát is rock-’n-roll. Vroeger was het: een man die een condoom in z’n portemonnee had, die was klaar en voorbereid op avontuur. Daar moeten we naar terug”, zegt ze tegen het AD.
Steeds meer soa's: ‘Sinds ik een spiraal heb, ben ik lakser’
Hier is ‘seksprofessor’ Daphne Gakes het mee eens. Ze zet zich in voor betere seksuele voorlichting op scholen. Maar dit wordt niet altijd en overal even gewaardeerd. Scholen wijzen naar ouders en ouders wijzen naar scholen. “We gaan terug in de tijd. Er is een enorme verpreutsing. Daardoor krijgen we meer soa’s, ongewenste zwangerschappen en meer seksueel grensoverschrijdend gedrag.”
“De meeste jonge mensen halen veel uit porno. En daarin zie je nooit een condoom omgerold worden. Dat is jammer, want het kan juist zo‘n ontwapenend momentje zijn. Condooms kunnen de seks juist verrijken. Je hebt condooms met ribbeltjes en vormen waardoor de G-spot meer wordt gestimuleerd. Dat zorgt voor extra plezier. En daarnaast zijn ze er in alle vormen en maten. Ook extra dun. Sowieso is het onzin dat je minder voelt, het is een placebo-effect. Je went aan seksen met condoom”, zegt Gakes tegen het AD.
De afname in condoomgebruik zorgt voor een toename in soatesten. Een soatest kan, naast bij de huisarts en via een thuistest, afgenomen worden bij de GGD. Via de GGD is het gratis, via de huisarts wordt het vaak door de zorgverzekering vergoed maar moet je wel je eigen risico betalen.
Omdat de GGD de testen gratis aanbiedt, ontstaat er nu extra druk. Bij de GGD in Utrecht worden jaarlijks tienduizenden verzoeken gedaan, in 2023 bijna 60.000. “Vanwege beperkte financiering van de landelijke regeling kunnen we minder dan tien procent van alle testverzoeken inwilligen”, zegt Mark van den Elshout, arts en medisch coördinator Centrum Seksuele Gezondheid GGD regio Utrecht tegen het AD.
Toch is het wél belangrijk om je te laten testen als je onveilige seks hebt gehad. En laat je vooral niet afschrikken door een soatest. “Vroeger werden er wattenstaafjes in de penis gestoken, maar zo werkt het allang niet meer”, aldus Van den Elshout van de GGD.
Kun je niet terecht bij de GGD? Zo laat je je makkelijk én anoniem testen op een soa
