Nu weten we het wel: je wil later geen 9-5 baan. We snappen de voordelen, maar hoe realistisch is het? Is dit typisch Gen Z of weigeren we gewoon ons over te geven aan ‘het serieuze leven’?
Het hele idee dat 9-5 werken niet meer van deze tijd is, is namelijk best wel geromantiseerd.
Ik zie steeds vaker om me heen dat het leven van iemand die van 9-5 werkt, bijna als een ‘bijzondere keuze’ wordt gezien. Er lijken dan ook meer nadelen aan gekoppeld te worden dan positieve: geen tijd meer voor jezelf en elke dag ‘hetzelfde’ doen. Ik zie zelfs TikToks waarin mensen zeggen dat het hun ergste nachtmerrie is om zo te eindigen. Het leven als freelancer heeft juist weer het stereotype dat het een ‘makkelijkere’ en ‘vrijere’ manier van werken is. Maar klopt dat beeld wel?
De hele image dat je gelukkiger wordt door die 9-5 te vermijden, komt veelal van influencers en social media. En dat is niet gek: op social media ziet alles er vaak veel beter uit dan in het echt en kun je andermans echte planning niet zien. GZ-psycholoog Najla geeft me hier nog meer inzichten over, want ook zij herkent het romantiseren van niet 9-5 willen werken.
Najla: “Vroeger was het vanzelfsprekender dat je vaste kantooruren had en je orders moest aannemen van je leidinggevende. Nu wordt het als normaler gezien dat je samen of zelf beslissingen neemt in plaats van iets opgedragen krijgen. Het is ook wel de ‘cultuurtrend’ van nu. Het is vooral onder de jonge generatie een punt. Desalniettemin kun je je natuurlijk voorstellen waarom mensen niet meer fulltime willen werken. En dat is niet gek, want autonomie en zelfexpressie zijn (niet alleen bij jongeren) belangrijke psychologische basisbehoeften”, benadrukt Najla.
Ondanks de kritiek op influencers, heeft hun content nog steeds een grote invloed op jongeren. Ook Najla ziet dat onrealistische beeld online langskomen: “Maar je weet niet of ze aan het eind van de maand überhaupt rondkomen. Je hebt ook geen idee wat ze in het buitenland doen. Misschien zijn ze er om juist hun moeilijkheden te ontwijken.”
Hoewel je soms overspoeld wordt met romantische beelden, zijn volgens Najla veel mensen zich er wél van bewust dat het niet realistisch is. “Tegenwoordig zien we allemaal dat influencers vaak een ‘nepleven’ hebben. Maar hoewel je rationeel nadenkt, kun je er tijdens het ‘hersenloze scrollen’ nog steeds mee geconfronteerd worden.” Zo kun je beginnen te twijfelen aan jouw leven.
Heb je er ooit over nagedacht dat veel beroepen gewoon full-time beschikbaarheid van je nodig hebben? Social media als beroep hebben of zelf je werktijden kunnen kiezen is in de meeste gevallen écht een luxe. Najla legt dit uit: “Voor mensen met bepaalde beroepen – zoals boekhouder of leerkracht – is niet 9-5 werken totaal niet logisch. En niet alleen ‘het werken’ zelf, maar ervoor zorgen dat je zo’n leven krijgt is onrealistisch. Mensen die je op social media vaak met dit soort levens ziet, hebben veel moeite gedaan dit ‘romantische beeld’ te kunnen betalen.”
Eetstoornis diëtiste Arwa (25) over voedingsschema's van influencers: 'Je gaat ook niet naar de bakker voor juridisch advies'
Het idee dat iedereen is gestopt met 9-5 werken is – naast het onrealistische beeld – niet bewezen. We worden simpelweg afgeleid door de mooie plaatjes online. Volgens Najla is het tegenwoordig echt een ding om te laten zien dat je veel leuke dingen doet. “Als je om je heen ziet dat mensen leuke dingen doen, inspireert dat jou ook. Het heeft dus zeker ook wel een positieve invloed. Maar het moet wel duidelijk zijn dat overdag in koffietentjes zitten of elke week een feestje hebben, helemaal niet zo normaal is.”
Hoewel ik van veel Gen-Z’ers en studenten hoor dat ze niet meer 9-5 willen werken, krijg ik tegelijkertijd te horen dat de rest juist een vast ritme wil. Best tegenstrijdig, dus. Er zitten zeker ook positieve kanten aan 9-5 werken. Najla zegt dan ook dat als je eenmaal leuke full-time baan hebt, mensen er helemaal niet zo kritisch meer op zijn: “Als je niet lekker in je vel zit of een baan hebt die niet bij je past, kan zo’n perfect beeld veel impact hebben. Als je blij bent met je baan, heeft het een minder grote invloed.” Iedereen snapt natuurlijk dat als je geen veilige werkomgeving hebt, je een lange werkdag niet ziet zitten. Maar mensen werken nou eenmaal van 9-5 omdat het ooit als de ‘efficiëntste manier’ van werken is bedacht, niet om je te pesten.
Kortom; ga zelf uitzoeken of je echt tegen dat 9-5 werken bent, of dat deze vastigheid misschien wél bij je past. Denk naast de negatieve punten, ook aan de positieve: een routine, een band met je collega’s en een ‘houvast’. Ook heb je bij de meeste banen een weekend vrij, maar dan ook echt vrij. Dat betekent niet snel nog facturen maken en die opdracht voor het slapen gaan aftikken. Ik zou het niet gek vinden als 9-5 werken Gen-Z’ers op een gegeven moment juist gaat aanspreken.
Natuurlijk moeten we niet judgen als mensen hun leven niet alleen aan werk willen besteden, maar neem geen voorbeeld aan social media. Najla zegt bijvoorbeeld dat het wel gezond is om na te denken over of je minder wil werken of dat je je werkdagen anders wil indelen. “Je kunt er natuurlijk voor kiezen een dag minder te werken, maar het financieel minder breed te hebben. Zo kun je leukere dingen doen tussen je werk door.”
Maakt snel geld verdienen écht gelukkig? 'Achter de luxe van influencers schuilt veel meer'
