Een video van de Amerikaanse Abbey (18) zorgt op TikTok voor veel onrust. Haar longen zouden er na een aantal jaar vapen nog erger aan toe zijn dan die van een 85-jarige.
Longarts over schokkende vapevideo: 'Dat sigaretten kanker veroorzaken wisten we ook pas na 30 jaar'
LINDA.meiden belt met Wanda de Kanter, longarts en oprichter van Rookpreventie Jeugd, over de schokkende video.
Viral video
De TikTok van Abbey (@abbeyleedee) is inmiddels al meer dan 26 miljoen keer bekeken. In de video is te zien dat ze in het ziekenhuis verblijft. Ze schrijft: ‘Ik had nooit gedacht dat een dokter mij zou vertellen dat de kans dat ik doodga groter is dan de kans dat ik blijf leven. En dat mijn longen erger zijn dan die van 85-jarigen, allemaal vanwege het vapen van de afgelopen 2-3 jaar.’ Door haar verhaal op TikTok te delen, wil ze bewustzijn creëren voor de gevolgen van vapen. ‘Stop nu het nog kan’, drukt ze kijkers op het hart.
De mensen die reageren onder de video zijn geschokt. Nederlandse kijkers taggen hun vrienden, maar er zijn ook verschillende ouders die hun kinderen op de video wijzen. ‘Mijn moeder stuurde dit net naar mij’, schrijft de een, terwijl de ander reageert met: ‘Ik had het nodig om dit te zien’.
Bijzonder geval
Ook De Kanter heeft de viral video gezien. “Maar het is erg lastig om hier conclusies over te trekken. Haar verhaal is een specifiek en bijzonder geval. Dat kan bewustzijn creëren, maar ook juist averechts werken. Nederlandse kijkers kunnen het zien als een ver-van-hun-bedshow. Zeker omdat we dit soort accute incidenten in Nederland nog niet zien.”
De Kanter vertelt dat de vapetrend in Nederland later is begonnen. “In Amerika zijn de e-sigaretten al langer populair. Ze zien daarom ook al meer klachten op lange termijn. Een paar jaar geleden was daar al in het nieuws dat 2000 jongeren waren opgenomen op de longafdeling. Hun longen waren vooral aangetast door stoffen als cannabis en vitamine E, die mensen zelf toevoegen aan navulbare vapes. Dit kan bij Abbey ook het geval zijn, maar dat weten we niet.”
Diederik Gommers en andere artsen slaan alarm op TikTok: 'Zien vapen doet vapen, en dat moet stoppen'
Gebrek aan kennis
Toch wil de longarts ook Nederlandse jongeren waarschuwen voor de mogelijke gevolgen van vapen. “Het allergrootste risico is op dit moment het gebrek aan kennis over de e-sigaret.
We weten niet precies wat het in ons lichaam aanricht, maar die onwetendheid betekent niet dat het minder schadelijk is. Dat sigaretten longkanker veroorzaken wisten we ook pas 30 jaar later.”
Onderzoek
Wel zijn er volgens De Kanter al een aantal gevolgen op korte termijn bekend. “We weten dat er heel veel nicotine in vapes zit: één vape staat gelijk aan twee volle pakjes sigaretten. Dat maakt eraan lurken heel verslavend – al helemaal omdat veel jongeren het continu doen. Ze gebruiken het bijna als een soort speen of lolly en raken onbewust dus ontzettend verslaafd.”
Die grote hoeveelheid nicotine veroorzaakt op een jong brein onherstelbare schade. “We zien dat jongeren rond hun elfde/twaalfde al benieuwd zijn naar vapes. Net als pokemonkaarten is het een trend. De smaakjes en vrolijke kleuren lokken ze. Maar nicotine tast hun brein aan: met concentratieproblemen, moeite met leren en verhoogde stressniveaus als gevolg. In Amerika beweren wetenschappers zelfs dat vapen sombere gedachten, angst en paniekstoornissen kan veroorzaken.”
Dit doet vapen met je gebit: 'Reeks gezondheidsrisico’s, waaronder tandvleesaandoeningen'
Stopmiddel tegen roken
De Kanter is er daarom groot voorstander van vapes alleen op recept aan te bieden. “Op dit moment zijn ze veel goedkoper dan sigaretten, terwijl ze zeker ook schadelijk en verslavend zijn. Daarom vind ik dat er een accijns op vapes moet komen en dat dit alleen aangeboden moet worden aan mensen die willen stoppen met roken.
We merken nu namelijk dat het andersom werkt”, vertelt ze. “Jongeren vinden roken vies, maar vapen aantrekkelijk door de smaakjes. Het dient vaak als makkelijk opstapje naar roken in de toekomst. Uit onderzoek blijkt zelfs dat de kans dat je van vapes overgaat op gewone sigaretten drie tot vijf keer zo groot is.”
Zelfs als je niet overgaat op roken, kan vapen alsnog mogelijk longkanker geven. Maar dat weten we nu nog niet zeker. We weten dat er DNA-schade ontstaat en dat je bij het inhaleren van vapes fijnstof in de longen krijgt. Ook zijn de smaakstoffen niet getest op risico bij het inhaleren. De smaakstoffen in vapes zijn veilig om te eten – maar niet alles wat veilig is om te consumeren, is ook veilig om in te ademen. Je longen zijn überhaupt niet gemaakt om vloeistof te inhaleren, daar zijn ze te kwetsbaar voor.
Hormonen
Turks onderzoek toont deze week ook aan dat vapen bij mannen kan leiden tot een mindere hoeveelheid spermacellen, lager libido en gekrompen ballen. “Dit is een van de kleinschalige onderzoeken die al kijkt naar gevolgen op langere termijn”, vertelt de Kanter. In hoeverre vapen mannelijke en vrouwelijke hormonen daadwerkelijk beïnvloedt, blijft volgens haar nog onduidelijk.
“Wel is het mogelijk dat vrouwen eerder problemen kunnen ervaren tijdens hun zwangerschap als ze vapen: er zijn aanwijzingen in kleine studies en bij proefdieren dat nicotine tot aangeboren afwijkingen kan leiden.”
Grootste zorgen
De longarts maakt zich het meest zorgen om de gevolgen van vapen op lange termijn. “Ik en veel andere artsen vrezen voor onherstelbare schade aan het jonge brein en een nog verdere stijging van mentale klachten onder jongeren.
Ook het potentiële risico op astma, COPD en longkanker maakt ons bang – om nog maar te zwijgen over kanker in andere gebieden van het lichaam. Onderzoek toont namelijk ook aan dat vapen DNA-veranderingen in het mondslijmvlies veroorzaakt. Dat kan een voorloper van kanker zijn.”
Amerikaanse vechter (20) verliest deel van long door vapen: 'Pijnlijkste ervaring ooit'
