Studieschuld, woningmarkt en klimaat: onderwerpen die veel jongeren aangaan. Maar hebben deze ook prioriteit in de politiek?
Elisa Weehuizen, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond, doet er alles aan het bij politici op de kaart te zetten.”Den Haag is zo’n bubbel; we moeten politici op de hoogte houden van wat er speelt.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over politiek. Meer weten?
Elisa werd rond de tijd dat het kabinet viel voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond: “Ik dacht echt: wow, intens. Dit gaat er iets anders uitzien dan ik had verwacht. Toch ging mijn eerste gedachte ook naar de kansen die we juist konden pakken. Politiek zou veel in het nieuws te zien zijn, dus hét moment de stem van jongeren meer dan ooit te laten horen.
Ik ben opgegroeid in een apolitiek gezin, dus ik wist er niet veel van. Toen ik met mijn studie begon, stortte ik me op maatschappelijk werk en ben ik in de vakbond beland. Daardoor ging ik vaak in gesprek met politici die ik eerst alleen op tv voorbij zag komen en opeens in het echt sprak, zoals Rob Jetten van D66 en Lilian Marijnissen van de SP.”
Als ‘vertegenwoordiger van de jonge generatie’ praat Elisa vaak met politici, en dan vooral over de problemen die jongeren ervaren. “Soms vragen wij die gesprekken aan, soms vragen juist politici om gesprekken. Het eerste wat ik me dan afvraag is: nemen ze ons serieus of is dit gesprek voor de show?”
Dat laatste heeft Elisa weleens meegemaakt in de verkiezingstijd. “Zo werd ik laatst uitgenodigd door een politicus om samen met meerdere jongeren te praten. Ik had alleen al snel door dat het vooral voor de campagne werd gebruikt. Zo was de politicus wel op de hoogte van problemen onder jongeren, maar werd er na het gesprek niets veranderd.”
Een van de manieren waarop politici de problemen van jongeren niet serieus lijken te nemen, is volgens Elisa door het ontwijken van vragen. “Politici zijn hierin getraind; zo gebruiken ze vaak dure en complexe taal of beginnen ze met een campagne-praatje om de vraag eigenlijk niet te beantwoorden. Het is niet fout, maar als je als politicus niets zegt, hoef je je ook nergens aan te houden. Ook merk ik dat als een onderwerp niet in het verkiezingsprogramma van een partij staat, je politici er lastig van kunt overtuigen er toch iets mee te doen.”
Welke partij past bij jou? Zó kom je erachter waarop je moet stemmen
Hoewel praten over problemen natuurlijk goed is, helpt dat volgens Elisa niet genoeg. “Daarom is soms meer overtuiging nodig, zoals een protest. We hebben gezien dat dit echt kan werken, zoals toen we het voor elkaar kregen de basisbeurs terug te krijgen. Ook bij de renteverhoging was protesteren de enige manier om hier echt aandacht voor te vragen. Aan de ene kant is het mooi dat het onmogelijke, mogelijk blijkt te zijn. Aan de andere kant deprimerend, omdat het zoveel tijd en moeite kost.”
Elisa is nu vooral veel bezig politici er constant aan te herinneren dat de problemen van jongeren ook een prioriteit moeten zijn. “Den Haag is echt een bubbel: mensen in de politiek hebben soms geen idee wat er in de samenleving speelt. Pas als we protesteren en de media vol staan met problemen over bijvoorbeeld de verhoging van het collegegeld, nemen ze het serieus.
Op dit moment is de politiek bezig met veel belangrijke, grote zaken – wat natuurlijk logisch is – maar onze problemen gaan niet zomaar weg. Ik probeer politici daarom op de hoogte te houden van thema’s als mentale gezondheid, klimaat en geldproblemen. Soms voelt dat als een uitzichtloze show.”
Zó praat je met je omgeving over (wat je gaat) stemmen: 'Het is soms pijnlijk'
“Soms merk ik dat het perspectief van jongeren niet wordt begrepen. Dit was bijvoorbeeld het geval tijdens een debat met de nummer drie van de VVD. We hadden het over mentaal welzijn en hoe het bindend studieadvies daar aan bijdraagt. Zij haalden er cijfers en onderzoeken bij: dat plaatsten ze in een context die liet zien dat het geen negatieve invloed heeft.
Alle studenten in de zaal wilden juist wél van het bindend studieadvies af, want het risico dat je van je opleiding wordt ‘afgekickt’ – terwijl je het wel kan – is voor veel jongeren stressvol. Toch ging de politicus er vanuit dat zij gelijk had, terwijl ze uit zo’n andere hoek komt dan wij.”
Elisa merkt dat jongereninspraak aan bod komt in de campagnetijd, maar dat jongeren voor politici nog steeds geen prioriteit hebben. “In de Tweede Kamer zitten weinig jongeren, of ze staan laag op de kieslijst. Ze hebben dus geen directe inspraak. De Tweede Kamer, provinciale- en lokale politiek moeten toegankelijker worden voor jongeren. Eigenlijk zou bij elk wetsvoorstel de visie van jongeren meegenomen moeten worden.”
Of Elisa zelf de politiek in wil, weet ze niet. “Ik herken me in jongeren die nog niet weten wat ze willen. Ook krijg ik veel insides uit de Tweede Kamer. Zo hoor ik verhalen van vrouwelijke politici die willen stoppen. Vrouwen krijgen vaak zoveel haat, dat ze daardoor hun baan niet meer leuk vinden. Toch is het belangrijk dat er naast jongeren, ook vrouwen in de politiek blijven. Het is veel makkelijker als mensen zich hard maken voor problemen die ze zelf ook mee maken, zoals zwangere vrouwen. Dit geldt ook voor diversiteit: zowel gender en leeftijd als afkomst. Zo worden mensen beter begrepen.”
Check je stem: zó stemden partijen op moties die voor jou belangrijk kunnen zijn
