Krijg je bij de herinnering aan je halfjaarlijkse controle zweethanden en een druk op de borst? Of durf je al een jaren niet meer naar de tandarts? Je bent niet de enige: angst voor de tandarts komt vaker voor dan je denkt.
Mondhygiëniste Fransisca Leutscher van mondhygiënistenpraktijk Tand Atelier legt uit hoe dat kan en wat je er tegen kunt doen.
“Ik kan niet precies zeggen hoeveel mensen angst voor de tandarts en mondhygiënist hebben. Maar als ik een schatting moet maken kan ik zeggen dat het zo’n 85 procent van de patiënten is. Hoe groot de angst is, verschilt per persoon. Er zijn mensen die in het hoekje van de kamer blijven staan en niet in de stoel durven te gaan zitten. Maar er zijn ook veel mensen die in de aanloop naar de afspraak aan niks anders kunnen denken dan de afspraak, maar wél komen opdagen.
Volgens Fransisca zijn er verschillende reden waarom mensen tandartsangst hebben. Eén daarvan is de schooltandarts. “Velen hebben de schooltandarts vroeger als negatief ervaren. Je stond dan als kind in een rij en ging om de beurt bij de tandarts naar binnen. Hierdoor zagen ze wat er bij de kinderen voor hen gebeurde. Daarnaast waren de tandartsen vroeger veel minder begripvol dan nu en zeiden ze tegen hun patiënten dat ze zich niet moesten aanstellen. Deze herinneringen hebben zodanig een indruk op ze gemaakt dat ze bij een tandartsbezoek toch naar vroeger refereren.”
Maar je hoeft niet perse een vervelende ervaring met de tandarts te hebben gehad om er een angst voor te hebben. Fransisca: “De tandarts is natuurlijk klinisch. Mensen die bijvoorbeeld een hekel hebben aan bloedprikken kunnen dat aan de tandarts linken. Daarnaast is het ook mogelijk dat je de angst van je ouders hebt overgenomen. Als je als kind ziet dat je ouders angstig of zenuwachtig zijn kun je dat onbewust overnemen.”
Tandartsen en mondhygiënisten zijn zich bewust van de angst van hun patiënten. Daarom zijn er tandartsen die daar gespecialiseerd in zijn: angsttandartsen. “Er is op het moment een groei in mensen die informatie over angsttandartsen willen. Angsttandartsen richten zich op de behandeling van extreem angstige patiënten. Zij nemen extra de tijd voor de patiënt en maken in bepaalde gevallen gebruik van kalmerende middelen of narcose voor een behandeling. Dus: kijk of er in je buurt angsttandartsen zijn en of je daar terecht kunt.”
Als de hulp van een angsttandarts niet helpt kun je volgens Fransisca bij het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) terecht. Daarbij zit Stichting Bijzondere Tandheelkunde. “Zij bieden hulp van onder meer psychologen. Psychologen kunnen de angst van patiënten afnemen door middel van bijvoorbeeld EDMR-therapie.
Bij sommige praktijken is het ook mogelijk om onder narcose behandeld te worden. Maar dat neemt de angst niet weg, dus die moet hoe dan ook aangepakt worden. De beste manier om dat te doen is de angst onder ogen te zien en te kijken waar de angst precies ligt.”
Psycholoog Marlou (23) wil taboe doorbreken: 'Het moet voelen als een kappersbezoek'
Patiënten die al langer geen bezoekje aan de tandarts hebben gebracht voelen volgens Fransisca ook schaamte. “Patiënten schamen zich als ze (door de angst) een langere tijd niet bij de tandarts zijn geweest. Dit gaat in de meeste gevallen om jaren. Dat mensen de drempel om weer langs te gaan zo hoog vinden is dus een combinatie van angst en schaamte.” Fransisca wil benadrukken dat die schaamte écht niet nodig is: “Wij zien dagelijks zo veel mensen. We zijn er voor onze patiënten die een tijdje niet zijn geweest en willen ze juist de behandelingen bieden die ze nodig hebben.”
“Dat mensen bang zijn voor de tandarts komt onder meer door onverwachte handelingen tijdens behandelingen. Stel je tandarts daarom van te voren op de hoogte van je angst. Dan kunnen ze er ten eerste rekening mee houden en ten tweede meer tijd voor vrijmaken. Het is fijn als je tandarts voor en tijdens de behandeling de procedure helemaal met je doorloopt. Stel dit vooral ook voor. Op die manier weet je wat je te wachten staat en krijg je geen onverwachte pijn.
Als je sinds tijden weer een afspraak gepland hebt staan – maar je angst héél groot is – kun je in gesprek gaan met je huisarts. Zij kunnen je eventueel een kalmerend middel geven die je voor de afspraak kunt nemen (let op: doe dit alleen in overleg). Ook zou je met je tandarts kunnen afspreken om tijdens de eerste afspraak nog geen behandelingen uit te laten voeren. Laat dan alleen je mond checken, bespreek wat jouw verwachtingen zijn en vraag naar wat je kunt verwachten.”
Fransisca wil nog een keer benadrukken dat je je niet hoeft te schamen: “Angst voor de tandarts komt vaker voor dan je denkt en is écht niks waar je je voor hoeft te schamen. Zorg ervoor dat je het erover hebt met de mensen uit je omgeving. Je staat er niet alleen voor.”
Hierom is het zo lastig je te laten steriliseren als vrouw onder de dertig
