Kerst staat in het teken van tijd voor familie en vrienden, maar dit geldt niet voor iedereen. Als je iemand bent verloren doet die lege plek aan de kersttafel meer pijn normaal.
Daarom geven rouwexperts Annemiek Dogan en Petra de Vreede tips over hoe je beter kunt omgaan met verlies tijdens de kerstdagen.
Annemiek: “De rouw heeft altijd de regie. Als jij het gevoel hebt dat je iets niet wilt doen tijdens kerst dan mag dat. Je bent niemand iets verplicht. Ook al is er een diner waar iedereen naartoe gaat. Als jij liever wilt thuisblijven met een leuke kerstfilm dan is dat oké. Anderen geeft dit misschien een rot gevoel, maar jij beslist uiteindelijk.”
Petra: “Daarnaast moet je doen wat goed voelt voor jou. Geef dit ook aan bij anderen en maak duidelijk wat jij nodig hebt. Wil je er met iemand over praten zeg dat, maar wil je er juist niet over beginnen geef dat dan ook aan.”
Annemiek: “Ook al is het drie of tien jaar geleden dat je iemand bent verloren. Verdriet mag er altijd zijn. Stel jij zit aan de keukentafel en je voelt dat verdriet opkomt – vecht er dan niet tegen en laat het los. Het is oké om je verdrietig te voelen, omdat die ene persoon er niet is.”
Petra: “Als je ertegen gaat vechten dan wordt die roze olifant in de kamer alleen maar groter. Daarom adviseer ik vaak om erover te praten met de rest. Als is het maar tien minuten. Dit zorgt ervoor dat het verdrietige gevoel verminderd en de sfeer veranderd.”
Waarom rouwen we om mensen die we niet persoonlijk gekend hebben?
Petra: “Ook al heb je geen zin om op een voorstel in te gaan tijdens de kerst. Mijn advies is om toch dat extra tandje bij te zetten. Stap over die drempel heen. Vaak merk je achteraf dat iets leuker is dan dat je vooraf dacht. Hierdoor creëer je ook niet het gevoel dat je achteraf spijt krijgt.”
Annemiek: “Als je een diner hebt met de familie, maar die ene ouder, broer of zus is er helaas niet meer bij dan is dit moeilijk. Probeer in dat geval een foto van diegene neer te zetten of zijn of haar lievelingsgerecht te maken. Hierdoor is diegene toch nog een beetje aanwezig.”
Petra: “Probeer ook tijdens het kerstdiner actief bezig te zijn. Veel jongeren merken dat als ze een klus hebben voor die dag ze zich daarop kunnen focussen in plaats van dat ze het verdriet ervaren. Stel bijvoorbeeld voor om het dessert te maken of de tafel te versieren.”
Annemiek: “Het is ook heel fijn om voor het diner iets specifieks te doen wat bij die dierbare past. Bezoek bijvoorbeeld de gedenkplaats of luister naar zijn of haar lievelingsnummer. Wat ook helpt is een brief schrijven naar diegene. Hierin vertel je tijdens kerst over het afgelopen jaar. Je kiest een speciaal moment en staat er bewust even bij stil.”
Petra: “Naast de specifieke dingen is praten soms ook al meer dan genoeg. Iedereen verwerkt rouw anders en iedereen doet dit ook op zijn of haar eigen manier. Het is wel van belang dat je het niet wegstopt, maar het moet ook niet de hele dag op de voorgrond staan. Zoek iemand op die jou steun geeft. Dit mag iemand zowel binnen als buiten je familie zijn. Puur om even je verhaal kwijt te kunnen.”
Annemiek: “Sommige jongeren voelen zich schuldig, omdat ze naar een feestje gaan tijdens kerst. Hiervoor heb ik één tip en dat is je niet schuldig voelen. Ga gewoon lekker feesten als jij daar behoeften aan hebt. Ik merk uit mijn ervaring dat dit voor jongeren heel belangrijk is en daarom geef ik ook altijd als advies: gewoon lekker doen.”
Petra: “Hier ben ik het mee eens. Vaak als je iemand uit het gezin mist willen jongeren niet snel, uit loyaliteit naar hun ouders, op stap. Diegene blijft dan alleen achter en hierdoor voelen ze zich schuldig. Probeer daarom te beseffen dat diegene niet alleen is. Hij of zij heeft altijd de optie om naar anderen toe te gaan en jij mag zelf beslissen wat je doet.”
Annemiek: “Als je weet dat iemand uit jouw kring rouwt. Stuur diegene dan even een extra appje. Je kunt bijvoorbeeld sturen: ‘Ik heb geen idee hoe dit voor jou voelt, maar ik denk aan je.’ Zo geef je die persoon een ondersteunend gevoel.
Heel veel mensen voelen zich namelijk eenzaam als ze alleen maar blije mensen zien tijdens de kerst. Hierdoor is het juist extra fijn als mensen laten weten dat ze aan je denken. Eigenlijk is het heel simpel, maar het wordt zo snel vergeten. Dus ga even door je whatsapp lijst en kijk of je diegene net even wat extra kunt steunen.”
Sabien (25) en Benthe (25) over rouw: 'Soms leek het alsof mijn vrienden het vergeten waren'
