Liefdestalen, conflictstijlen; er zijn persoonlijke factoren die jouw (romantische) relaties beïnvloeden. Over de belangrijkste hebben we het nog niet gehad, namelijk hechtingsstijlen.
Hoe jij je als kind aan je ouder(s) hebt gehecht, is nu nog terug te zien in de manier waarop jij relaties benadert. Wie had dat gedacht?
In de psychologie wordt er regelmatig gesproken van de hechtingstheorie. Dit is allemaal mogelijk gemaakt door de Britse psycholoog John Bowlby, die in de jaren 50 als eerste met deze theorie op de proppen kwam.
In zijn onderzoek beschreef hij hechting als ‘blijvende psychologische verbondenheid tussen mensen’. Dit was de eerste keer dat er zo specifiek naar gekeken werd, want in eerder gedragsonderzoek werd gesuggereerd dat verbondenheid aangeleerd gedrag was; ontstaan uit een voedende relatie tussen kind en verzorger.
Al geloofde Bowlby dat de steel anders in de vork stak, namelijk dat de vroegste band die kinderen met hun verzorgers opbouwen impact heeft op de rest van hun leven. Hij zag verbondenheid dus als een evolutionair proces, iets wat zijn basis had in verzorging en reactie.
In de jaren 70 borduurde psycholoog Mary Ainsworth voort op het werk van Bowlby met haar ‘strange situatie’-onderzoek waarbij de diepgaande effecten van hechting op gedrag werden onthuld. In haar studie observeerde haar team de reactie van kleine kinderen (12 tot 18 maanden) als ze even alleen gelaten werden en vervolgens herenigd met hun moeders. Daarop werden drie hechtingsstijlen gebaseerd. In 1986 voegde onderzoekers Main en Solomon daar een vierde aan toe.
Love is in the office chair: dit zijn de 4 verschillende liefdestalen op de werkvloer
Veilig gehecht, onveilig-vermijdend gehecht, onveilig-afwerend gehecht en gedesorganiseerd gehecht; dit zijn de vier hechtingsstijlen die nog altijd door psychologen worden gebruikt. Gebaseerd op onderzoek van Schaffer en Emerson kwam naar voren dat er vier fases van hechting zijn: pre-hechting (geboorte tot drie maanden), willekeurige hechting (6 weken tot 7 maanden), onderscheidende hechting (7 tot 11 maanden), meerdere hechtingen (vanaf 9 maanden).
Ook zijn er enkele factoren die de hechting kunnen beïnvloeden. Zoals de kans om zich te hechten; kinderen die geen primaire verzorger hebben, zoals weeskinderen, kunnen het gevoel van vertrouwen niet ontwikkelen dat nodig is voor hechting. En de kwaliteit van de zorg; wanneer verzorgers snel en consistent reageren, leren kinderen dat ze op anderen kunnen vertrouwen. Dit staat aan de basis van hechting.
Hieronder bespreken we de vier hechtingsstijlen, zoals vermeld op de website van het Nederlandse Jeugdinstituut en Psycholoog.nl.
Voor je in de stress schiet: het overgrote deel van de mensen is veilig gehecht. Dit houdt in dat ouders en/of verzorger ze in hun jongere jaren genoeg aandacht, hulp en steun hebben geboden. Zij hadden een veilige basis. Veilig gehechte mensen vertrouwen op zichzelf en anderen. Ze hebben in het latere leven geen moeite met het aangaan van (romantische) relaties, die vaak positief uitpakken en een gezonde basis hebben.
Niet iedereen kent een veilige hechting, dus kan het ook zijn dat je onveilig-vermijdend gehecht bent. Dit komt het vaakst voor bij kinderen die door hun ouders en/of verzorgers zijn afgewezen, bekritiseerd en veelal aan hun lot overgelaten zijn. Zij hebben een sterk gevoel van zelfstandigheid, omdat ze al op jonge leeftijd zelf dingen moesten doen. Hierdoor kunnen ze door anderen worden bestempeld als afstandelijk, ongeïnteresseerd en wantrouwend. Zij hebben dikwijls een enorme muur om hun hart gebouwd en hebben moeite anderen toe te laten deze af te breken of eroverheen te klimmen.
Ruzie maken als een pro: dit zijn de vijf 'conflictstijlen' (en wat ze over jou zeggen)
De kans bestaat ook dat je in je jonge jaren ouders en/of verzorgers hebt gehad die onduidelijke signalen uitstuurden. Overmatige bezorgdheid, onvoorspelbaarheid en inconsequente reacties zorgen ervoor dat jij niet goed weet wat je van anderen kunt verwachten. Hierdoor neem je vaker een afhankelijke positie in en kan het zijn dat je nu vaak kampt met stemmingswisselingen. Een onveilig-afwerende hechting gaat vaak gepaard met verlatingsangst.
Heb jij als kind te maken gehad met misbruik of verwaarlozing, dan ben je waarschijnlijk gedesorganiseerd gehecht. Ouders en/of verzorgers hebben je naast veiligheidsgevoelens ook angstgevoelens gegeven, waardoor je in de waar bent geraakt. Kenmerken van deze hechtingsstijl zijn wantrouwen in jezelf en anderen, moeite met adequaat reageren in sociale situaties en moeite met relaties aangaan. ‘Hierbij is er zowel sprake van toenadering als vermijding’, schrijft Psycholoog.nl
Afgezien van de manier waarop je persoonlijke relaties benadert, kan er nog een aantal indicatoren zijn dat je kampt met hechtingsproblemen. Denk aan: negatief zelfbeeld, faalangst, weinig zelfvertrouwen, overgevoeligheid voor stress, bindings- en/of verlatingsangst en wantrouwen naar anderen toe.
Gelukkig hoef je er niet de rest van je leven mee rond te lopen. Zo zijn er verschillende behandelingen beschikbaar voor hechtingsproblemen of -stoornissen: Emotion Focused Therapy (EFT), systeem- of gezinstherapie en schematherapie.
Michelle ging naar reïncarnatietherapie: 'Als ik dit vertel, denken mensen dat ik gek ben'
