We weten dit allemaal: als je blaasontsteking hebt, is cranberry dé redding. Dat klinkt op zo’n moment ideaal, maar wat doet het kleine rode besje precies? En kun je het vervangen door iets anders?
Urologen Sarah van Loopik en Roos Stuurman-Wieringa van het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft geven antwoord op onze brandende (ha!) vragen.
Een branderig gevoel bij het plassen, veel toiletbezoeken maar kleine plasjes en buikpijn: iedereen die ooit blaasontsteking heeft gehad herkent deze symptomen. Voor we bespreken hoe je ervan af komt, is het goed om te weten hoe je er eigenlijk aan komt.
Roos: “Dat kan verschillende oorzaken hebben. Soms is de afweer van je blaas wat minder en heb je sneller een ontsteking te pakken. Sommige mensen zijn genetisch gezien vatbaarder voor een blaasontsteking dan anderen. In principe kun je deze ontsteking krijgen als er op een of andere manier bacteriën aan je plasbuis en blaas hechten.”
Sarah: “Ontlasting die te hard is of er lastig uitkomt, kan mogelijk ook een oorzaak zijn. E. coli is namelijk de bacterie die het vaakst een blaasontsteking veroorzaakt en die is te vinden in de darmen.”
Daarnaast wordt seks vaak gezien als aanstichter van blaasontsteking. Het is Roos opgevallen dat vooral vrouwen die deel uitmaken van een kersvers koppel hier vaak mee kampen. “In het begin van je relatie heb je waarschijnlijk veel seks. Als je in die fase meermaals blaasontsteking oploopt, is het goed om het rustig aan te doen. Probeer ook eens seks zonder penetratie, hierdoor geef je je blaas rust.”
Je hebt overigens niet meer kans op een blaasontsteking als je met of zonder condoom vrijt. Sarah: “De kans lijkt zelfs groter te zijn als je er wél een gebruikt, maar het beschermt je uiteraard wel tegen seksueel overdraagbare ziektes. Dus gebruik er wel een.”
Soa's zitten niet alleen tussen je benen: dít is waar je allemaal besmet kan raken
Een veelvoorkomende misvatting over blaasontsteking is dat je het van iemand overneemt. Sarah: “Het kan wel dat je er bij een bedpartner meer last van hebt dan bij een ander. Dat heeft te maken met de manier waarop er gevreeën wordt en niet met de persoon. Het is niet iets dat iemand met zich mee kan dragen en kan doorgeven. Je wordt namelijk ziek van je eigen bacteriën.”
Roos: “Vrouwen die regelmatig blaasontsteking krijgen na seks, kunnen het gaan vermijden of met tegenzin vrijen. Tijdens de daad spannen ze dan hun spieren aan waardoor het meer pijn doet. Hierdoor kunnen ze later dan weer een ontsteking krijgen. Ze verkrampen, de klachten verergeren en zo door. Deze vrouwen komen in een vicieuze cirkel terecht. En dat is niet nodig, dus loop er niet te lang mee rond en klop aan bij een gecertificeerde arts voor hulp.”
Ook denken veel vrouwen dat een blaasontsteking één keer opgelost moet worden en ze het daarna nooit meer krijgen. Roos: “Dat is niet zo. Het gaat om de optimalisatie van je drink-, plas-, poep- en seksgedrag. Het is niet één pil of één oplossing die het allemaal wegneemt. Zeker als je regelmatig blaasontsteking krijgt, moet je ermee leren omgaan. Bij sommigen is het een fase waar ze overheen groeien, bij anderen niet. Iedereen is verschillend.”
Om jouw blaasontsteking te bestrijden word je ongetwijfeld aangeraden cranberrysap te drinken. Wat maakt het sap van dit besje jou van je problemen af kan helpen?
Sarah: “Cranberry werkt op de E.coli-bacterie. Je moet ernaar kijken alsof het pootjes heeft, waarmee het zich vastgrijpt aan de blaas. Door cranberry lukt dat ze minder goed, waardoor ze makkelijk met je urine in het toilet verdwijnen.”
Roos: “Er zijn talloze onderzoeken gedaan naar de werkzaamheid van cranberry bij blaasontsteking en die spreken elkaar vaak tegen. Er lijkt een bepaalde subgroep aan patiënten te zijn waarbij het antioxidant proanthocyanidine – te vinden in cranberrypitten – wel werkt. Bij anderen weer niet. Het is dus geen one size fits all oplossing.”
Cranberrysap is niet alleen goed voor je cocktails, maar dus ook voor je blaas. Heb jij last van een blaasontsteking, dan moet je wel de ongezoete variant nemen, zegt Roos. “In gezoete cranberrydrank zit suiker, dit kan de ontwikkeling van de bacterie in je blaas juist stimuleren. Al moet ik toegeven dat de ongezoete variant heel zuur en wrang is. Je moet er minimaal 300 ml per dag van drinken, wil je dat het effect heeft.”
Ben je geen fan van cranberrydrank, dan kan je altijd de pillen proberen. Volgens Sarah maakt het niet uit welk merk je kiest. “Het is een kwestie van proberen. Merk je dat het niets doet, stop er dan mee. Als je veel last ondervindt van de ontsteking, vraag dan naar antibiotica bij de huisarts. Als je er om de haverklap mee rondloopt, kun je in overleg met je arts ook preventief antibiotica slikken bijvoorbeeld direct na het vrijen.”
Het kan zomaar dat jij bij de groep hoort waar cranberry geen effect op heeft. Misschien ben je allergisch voor de bes. Gelukkig ben je dan niet gedoemd om met een blaasontsteking rond te lopen of naar de antibiotica te grijpen. Er is een alternatief.
“Voedingssupplement D-Mannose”, zegt Roos. “Dat wordt ook volgens de richtlijn geadviseerd. Dit supplement is ook vaak verkrijgbaar in combinatie met cranberry. Je hoeft er overigens niet de duurste variant voor aan te schaffen. Het werkt allemaal even goed.”
Er zit niemand te wachten op buikpijn en pillen. Hoe voorkom je een blaasontsteking? Dit zeggen de urologen.
“Gebruik géén vaginale zeep om je mee te wassen. Deze verstoren je natuurlijke balans en zuurtegraad die normaal een barrière tegen bacteriën vormen. Dagelijks gebruik van (geparfumeerde) inlegkruisjes raden we ook af. Het zorgt voor een broeierige omgeving. Nat toiletpapier; laten staan.”
Wat je wél moet doen: “Dagelijks anderhalf tot twee liter water drinken om ervoor te zorgen dat je blaas goed doorgespoeld blijft. Zo krijgen bacteriën ook niet de kans om zich snel te hechten. Houd je ontlasting in de gaten; te hard is niet goed. Probeer anders te vrijen oftewel verminder wrijving en/of penetratie als je last hebt van (terugkerende) blaasontsteking. En plassen na de seks; kan, hoeft niet. Er is niet bewezen dat dit helpt tegen blaasontsteking.” Heb jij het idee van wel, dan zeker doen.
Disclaimer: heb je zelf lichamelijke klachten? Raadpleeg dan altijd je (huis)arts
Plassen onder de douche: goed voor het milieu, slecht voor je lichaam
