Als je onveilige sex hebt, bestaat de kans dat je een seksueel overdraagbare aandoening oploopt. Dit wordt vaak getest bij de genitaliën, maar wist je dat soa’s ook op andere plekken kunnen zitten?
Dit is waar en welke symptomen ze veroorzaken.
Soa's zitten niet alleen tussen je benen: dít is waar je allemaal besmet kan raken
Overdraagbare aandoening
We hoeven je waarschijnlijk niet uit te leggen wat een soa is, maar doen het toch even. Een seksueel overdraagbare aandoening is een ziekte die je kan oplopen of doorgeven tijdens onveilige sex (oftewel zonder condoom). De meest voorkomende soa is chlamydia, die in 2020 bij zo’n 20.000 mensen wordt geconstateerd, aldus stichting Soa Aids. Gevolgd door genitale wratten (7.800 diagnoses) en syfilis (bijna 1.400 diagnoses).
Soa’s zijn goed op te sporen (bij de GGD of huisarts) en behandelen. Maar ze worden alleen ontdekt op plekken waar je test, wat doorgaans de vagina en penis zijn. Toch kun je ze ook op andere plekken oplopen. En niet alleen door penetratie met geslachtsdelen, maar ook gebruik van je vingers, mond, seksspeeltjes of zelfs een gebruikte handdoek kan een ziekte overbrengen.
Condoom over de datum? Dit moet je er wel én vooral niet mee doen
Jeuk of afscheiding
Je moet het zo zien, elke lichaamsopening die jij gebruikt tijdens onbeschermde sex kan soa’s huisvesten. Heb je anale sex gehad, dan kan dat dus ook in je anus zijn. Bij chlamydia krijg je last van jeuk bij de anus, (bloederige) afscheiding bij ontlasting of diarree. Vrouwen moeten trouwens extra goed opletten op het moment dat ze chlamydia in de vagina hebben, want met het afvegen kan afscheiding (mét bacterie) bij de anus terechtkomen en zich zo ook daar vestigen.
Daarnaast kun je gonorroe oplopen. Je hebt dan dezelfde symptomen als bij chlamydia. Ook kun je genitale wratten door HPV krijgen. Deze zijn niet altijd zichtbaar, maar dat bekent niet dat ze er niet zijn. Laat je dus uitvoerig testen als je toch al bij de GGD zit.
Alsof het nog niet genoeg is, bestaat anale herpes nog. Dit gaat vaak gepaard met een branderig, pijnlijk of jeukend gevoel rond of in de anus. Net als rode plekjes op de huid of de slijmvliezen, pijn bij het poepen en blaasjes of zweertjes. Die laatste twee symptomen kunnen ook een teken van syfilis zijn.
Mond en keel
Je zou het bijna niet denken, maar als je een ander onveilig oraal bevredigt kun je zes soa’s oplopen. Welke dan? Nou, chlamydia, gonorroe, herpes, syfilis, HPV en hiv. De eerste twee komen weinig voor en geven doorgaans geen klachten. Bij herpes zit het anders, want hierdoor kun je een koortslip krijgen. Heb je zelf een koortslip, voorkom dan overdracht door orale sex en pijp of bef met een condoom (of niet). Voor syfilis geldt hetzelfde. De soa geeft geen specifieke klachten, maar als je dit zelf hebt, kun je orale sex bij een ander beter een tijdje mijden.
Het humaan papillomavirus (HPV) kan zich in je mond of keel nestelen. Meestal is het virus niet gevaarlijk, maar je kunt er wel ziek van worden of genitale wratten van krijgen. Bij de meeste mensen ruimt het lichaam het virus zelf op. Doet-ie dat niet, dan kan dat op de langere termijn resulteren in baarmoederhalskanker, anuskanker of keelkanker.
Dan hebben we nog hiv: de kans dat je dit krijgt door iemand oraal te bevredigen is erg klein, maar wel aanwezig. Stel dat je iemand pijpt met hiv en die komt in jouw mond klaar, dan kun jij het ook krijgen. Het virus kan namelijk in sperma zitten. Misschien ook goed om te weten: je kunt geen hiv krijgen door te beffen, tenzij er (menstruatie) bloed bij komt kijken.
Troy (29) is hiv-positief: 'In het begin voelde ik me een wandelende soa’
Ogen
Ja, zelfs je ogen zijn niet veilig. En hoewel je daar niet echt een soa kunt krijgen, kan de aandoening wel een weg naar je ogen vinden. Bijvoorbeeld als je na aanraking van een geslachtsorgaan in je ogen wrijft. Dit kan voor vervelende en soms ernstige symptomen zorgen. Wanneer je chlamydia in je oog oploopt, wordt er gesproken van chlamydiale conjunctivitis. Bij volwassenen gaat dit vaak gepaard met roodheid, oogafscheiding en een oogontsteking. Als we het over gonorroe hebben, spreken van van gonokokkale conjunctivitis. De symptomen hiervan zijn roodheid, oogpijn, gezwollen oogleden, oogafscheiding, ooginfectie of hoornvlieslittekens en blindheid. Ernstig, dus.
Dat is niet het enige, ook het hepatitus-B-virus (HBV) kan in je oog manifesteren. Ben je besmet, dan krijg je last van geelzucht (gele verkleuring van huid en ogen). Bij chronische gevallen kan het leiden tot ontsteking van de netvliesvaten, de oogzenuw of weefsel aan de voorkant van het oog. Daarnaast bestaat er ook nog een kans dat je oogherpes oploopt, maar dit komt vaak niet tot uiting.
En dan nu: schaamluizen. Ja, deze minuscule insecten hebben ‘klauwen’ die zich niet alleen aan je schaamhaar, maar ook aan je vingers kunnen vastgrijpen. Heb je hier last van, dan ervaar je (intense) jeuk of een branderig gevoel rondom je ogen. Om er vanaf te komen, moeten er rigoreuze stappen worden gezet. Want de zalfjes die door artsen worden voorgeschreven bij een genitale schaamluisinfectie zijn niet veilig om te gebruiken rond de ogen. Wat je wél kunt doen is de luizen met een kam of pincet verwijderen (bij voorkeur door een professionele zorgverlener), veilige luizendodende zalven gebruiken of twee keer per dag scrubben om niet alleen de beestje maar ook hun eitjes te doden.
Behandeling
Het is goed om te weten dat de meeste soa’s, tussen je benen of ergens anders, behandeld kunnen worden met antibiotica. Dat neemt niet weg dat je maar in het wildeweg onveilig moet seksen, want helaas, niet alles verdwijnt met een kuurtje. Dus geniet van sex, maar gebruik altijd een voorbehoedsmiddel waar mogelijk en was je handen goed voor je opnieuw aan elkaar (of jezelf) zit.
Better safe (sex) than sorry: deze soa's zijn vrij onbekend, maar het is wel belangrijk dat je ze (her)kent
