“Goedemiddag, ik bel om te vragen of u 500 euro kan overmaken. Het is nogal dringend, anders krijgt u een boete.” Fraudeurs plegen dit soort belletjes steeds vaker, in de hoop jouw (groot)ouders op te lichten.
Jornt van der Wiel, security researcher bij Kaspersky, vertelt aan LINDA.meiden hoe jongeren zichzelf en hun (groot)ouders kunnen beschermen tegen fraudeurs.
Sociale media en influencers worden steeds vaker ingezet om jongeren op te lichten. De fraudeurs maken realistische en aantrekkelijke reclames van goedkope producten en delen deze op populaire platformen, zoals Instagram en TikTok. Influencers krijgen de opdracht dit product te promoten, zodat het product extra nieuwsgierigheid bij jongeren opwekt.
Volgens Jornt worden jongeren via TikTok vaak opgelicht. Omdat iedereen z’n eigen producten kan verkopen via dit platform, is het gevaarlijk spullen zonder onderzoek aan te schaffen.
“Wanneer jongeren een interessant product op sociale media zien, gaan ze op zoek naar meer informatie. Het algoritme doet vervolgens zijn werk en laat nog meer video’s van dit item zien. Uiteindelijk verschijnt er dan een reclame waar het voor de helft van de prijs wordt verkocht. Daar heeft de jongere in kwestie natuurlijk wel interesse in. Zonder na te denken wordt het product aangeschaft via een TikTok-link, waarna niemand er meer van hoort.”
Jornt tipt dat het belangrijk is zo snel mogelijk weg te scrollen als je zo’n aantrekkelijke reclame ziet. “Als iets te mooi klinkt om waar te zijn, dan is dit negen van de tien keer ook zo”, benadrukt hij.
Daarnaast raadt hij aan om nooit zomaar iets via een TikTok-link te kopen. Het is belangrijk de website goed te checken en te beoordelen op betrouwbaarheid. “Bekijk de website goed, dan zie je vaak zelf of het er een beetje betrouwbaar uitziet. Lees ook de reviews over het bedrijf en check de producten die ze leveren. Zie je veel slechte reviews, dan weet je zelf wel wat de beste keuze is.”
Het grootste probleem is alleen dat bedrijven zich vaak al hebben voorbereid op slechte reviews van klanten. Let altijd op de datum waarop deze beoordelingen zijn geplaatst. De fraudeur kan namelijk zelf kiezen welke reviews bovenaan de pagina verschijnen, waardoor dit vaak de positieve reacties zijn. Deze ‘goede’ reviews zijn negen van de tien keer door bots geschreven. Probeer een tijdje naar beneden te scrollen en vaak kom je dan ineens slechte ervaringen tegen van opgelichte klanten.
'Madoff: The Monster of Wall Street': Dít is de man achter de grootste investeringsfraude ooit
Toch blijkt uit onderzoek dat ouderen vaker met fraude te maken krijgen dan jongeren. Door gebrek aan technologische kennis en een overdosis aan vertrouwen is het voor fraudeurs appeltje-eitje om de bankrekening van je opa en oma te plunderen.
Dit doen fraudeurs op allerlei verschillende manieren. “In coronatijd gingen ze langs de deuren om zogenaamd aan te bieden boodschappen te doen. De fraudeur beweerde dat hij die boodschappen zelf zou halen, zodat de oudere in kwestie niet naar buiten hoefde. Voor fraudeurs was deze manier van werken natuurlijk de jackpot, omdat de bange ouderen door het virus niet meer naar de drukke supermarkt durfden. De oplichters kregen een pinpas in hun handen geschoven met de pincode op een briefje genoteerd. De boodschappen zijn natuurlijk nooit meer bij de ouderen bezorgd.”
Nu de coronacrisis achter ons ligt, hebben fraudeurs een andere manier gevonden om geld te verdienen aan ouderen. Nu wordt het gebrek aan tech-kennis bij ouderen misbruikt. De oudere in kwestie wordt met een privénummer gebeld, waarna een onbekende stem door de telefoon roept dat er snel geld overgemaakt moet worden. Als er niet direct betaald wordt, loopt de oudere het risico een boete te krijgen.
Volgens Jornt werkt deze manier van frauderen zo goed, omdat de fraudeur overtuigend genoeg klinkt om de ouderen bang te maken. “Ze verschuilen zich achter een smoes, bijvoorbeeld dat ze bellen voor de elektriciteitsrekening.”
Ouderen mogen natuurlijk niet de dupe worden van deze oplichting. Gelukkig zijn er genoeg oplossingen om hen een handje te helpen. Dit vereist wel aandacht, waar studenten misschien niet altijd de tijd voor kunnen vinden.
“Je moet je wat vaker bemoeien met de geldzaken van je ouders of grootouders, maar dit hoeft niet altijd heel veel tijd te kosten. Zelf heb ik met de bank geregeld dat ik een gemachtigde van hun rekening ben, zodat ik kan zien aan welke bedrijven ze grote bedragen uitgeven. Daarnaast bellen mijn ouders me als ze een rekening boven de 500 euro krijgen die ze niet helemaal vertrouwen. Zij vinden het heel fijn dat ik als het nodig is de bevestiging kan geven dat het helemaal goed zit.”
Het is volkomen logisch om niet 24/7 aan de geldzaken van je (groot)ouders te denken. Maar de eerstvolgende keer dat jij bij ze op bezoek gaat, kun je wel een aantal dingen op hun telefoon instellen. Volgens Jornt helpen deze simpele dingen ook tegen fraude. “Je kunt een daglimiet instellen, zodat je ouders niet duizenden euro’s in één dag kunnen overmaken. Deze daglimiet kun je aanpassen, maar dat duurt een aantal dagen.”
Een andere tip van Jornt is het toevoegen van het seniorennummer in de telefoon van je (groot)ouders. Deze mensen van de bank kunnen ook altijd helpen als jij hier een keer geen tijd voor hebt.
De ouderen hebben de jongere generatie nodig om fraude het beste tegen te kunnen gaan. “Geef aan dat ze je altijd kunnen bellen als ze iets niet zeker weten. Dan moet het goed komen.”
Jongeren zijn steeds vaker betrokken bij fraude en cybercrime
