Wanneer er aangifte gedaan wordt in een zedenzaak, is een veel gehoorde reactie: ‘Ze doet het gewoon voor het geld’. Maar waar je in Amerika miljoenen dollars kunt eisen, is dat in Nederland heel anders geregeld.
Advocaat Klaartje Freeke vertelt dat de meeste slachtoffers vanaf het begin laten weten niet eens een schadevergoeding te willen.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over seksueel geweld. Meer weten?
“Er wordt in bijna alle zedenzaken een schadevergoeding gevraagd, maar het is ook bijna altijd zo dat slachtoffers meteen zeggen dat het hen niet om het geld gaat”, vertelt Freeke. “De reden dat er toch om wordt gevraagd, is omdat er eigenlijk niets anders is.”
Wat je volgens haar vaak ziet, is dat daders geen verantwoordelijkheid nemen voor hun daden. “Een slachtoffer krijgt geen erkenning, waardoor de frustratie, de woede en het verdriet alleen maar groter wordt. Het dwingt een slachtoffer om in plaats daarvan een hogere schadevergoeding te eisen, omdat er niet op een andere manier erkenning wordt gegeven aan het leed dat hen is aangedaan en een dader op een andere manier kan lijden.”
Dat een dader geen verantwoordelijkheid neemt komt heel vaak voor. “Maar als dat wel gebeurt, is er in de meeste gevallen vanuit het slachtoffer geen enkele behoefte voor een schadevergoeding. Helaas heb ik het in mijn eigen carrière pas één keer zien gebeuren dat een dader toegaf iets fout gedaan te hebben, dus vaak eindigt een zaak toch met het uitkeren van een bepaald geldbedrag.”
Maar dat gaat in Nederland niet over miljoenen. Verre van zelfs. “Rechters wijzen slachtoffers alleen het bedrag toe dat redelijk is als gekeken wordt naar de zaak. Hierbij wordt gekeken naar wat er is uitgekeerd in soortgelijke gevallen. In Nederland wordt er bij zedenzaken als verkrachting een schadevergoeding van gemiddeld 5.000 euro toegewezen. Afhankelijk van de mate van geweld kan dat bedrag veel hoger of iets lager zijn.”
Dat bedrag is volgens Freeke vooral symbolisch. “We hebben het over zaken waarin geld het leed dat iemand is aangedaan nooit zal vergoeden; ik denk dat iedereen het daarover eens is. Een vergoeding van zulk trauma is niet uit te drukken in geld, maar het wordt gedaan om op de een of andere manier toch iets te kunnen doen.”
In Amerika liggen de bedragen van een schadevergoeding vele malen hoger. “Maar zelfs daarvan kun je je afvragen of dat de schade vergoedt. Het is leuk als je je hypotheek kunt afbetalen, maar dat voelt voor veel slachtoffers helemaal niet goed. Ze doneren dat ‘besmette’ geld liever aan een goed doel dan dat ze het zelf gebruiken.”
Daarnaast doen vrouwen volgens Freeke niet altijd voor zichzelf aangifte, maar juist om te voorkomen dat de dader het ook nog een ander kan aandoen. “De aanname dat slachtoffers het voor het geld doen klopt niet. Het aangaan van een strafzaak, die vaak jarenlang duurt, het trauma steeds weer doet herbeleven terwijl echte erkenning uitblijft, kost vooral veel. Dat weegt totaal niet op tegen de schadevergoedingen die in Nederland worden toegewezen.”
Dit artikel verscheen eerder op onze site.
Aangifte doen na seksueel geweld? Zo gaat dat in z'n werk
