Als Robine (22) op de middelbare school zit, merkt ze dat haar omgeving vaak stereotyperend over autisme denkt. Nu, tien jaar later, probeert ze hier iets aan te veranderen door gastlessen te geven op haar oude school.
“Mensen met autisme zijn niet dom, raar en houden ook niet allemaal van treinen”, vertelt Robine aan de brugklassers.
Wanneer Robine op de basisschool zit, komt ze erachter dat ze autisme heeft. Als klein meisje merkt ze hier weinig van, maar dit verandert als ze naar de middelbare school gaat. Het taboe rondom autisme is daar namelijk een stuk groter. “Mijn ouders vertelden dat ik het beter niet tegen mijn klasgenoten kon zeggen. Ze waren bang dat ik gepest zou worden. Ik weet dat ze dat zeiden om me te beschermen, maar ik werd er zenuwachtig en stil van tegenover mijn klasgenoten. Ik was constant bang dat ze me raar zouden vinden.”
Omdat Robine in de klas niet zichzelf kan zijn, heeft ze daar weinig vrienden. Daarom probeert ze positieve energie te halen uit haar vrienden buiten school en de gastlessen van de diversiteitsweek. “Dat hadden we ieder jaar. In die week kwam elke dag een inspirerende persoon langs die iets persoonlijks vertelde. De ene keer was dat iemand die blind was, de andere keer iemand die erg gepest werd op school. Ik luisterde graag naar die verhalen. Als tiener fantaseerde ik erover om een eigen gastles te geven over autisme. Ik merkte namelijk dat mensen een vooroordeel over autisme hadden. Daar wilde ik graag iets aan doen, door mensen te informeren.”
Daarom voelt het alsof er een kleine droom uitkomt als Robine nu, tien jaar later, gebeld wordt door haar oude mentor. Zij vraagt haar om een gastles over autisme te geven voor de diversiteitsweek. “Omdat ik er al zo lang mee bezig was in mijn hoofd, was het als een droom die uitkwam.”
Alwin maakt docu over jonge vrouwen met autisme: 'Ze krijgen vaak verkeerde diagnose'
Hoewel de bekende Tiktokker wel gewend is aan aandacht, wordt ze nerveus van het idee om voor een groep tieners te staan. “Ik had geen idee hoe zij dachten over autisme en wat ik kon verwachten van hen. Dat vond ik wel spannend, maar het hielp dat ik in mijn oude schoolgebouw rondliep.”
Ook de angst om volledig dicht te slaan, spookt door haar hoofd. “Ik was bang om een totale black-out te krijgen. Uiteindelijk viel dat natuurlijk allemaal mee en heb ik me druk gemaakt om niets.”
Nog voordat de les begint, realiseert Robine zich dat de tieners weinig afweten over de spectrumstoornis. Want wanneer de leerlingen het woord ‘autisme’ op het bord zien staan, worden er gelijk onjuiste termen door de klas geroepen. “Hier en daar werden wel nare dingen geroepen. Veel kinderen dachten dat mensen met autisme dom waren, of juist heel slim. Toen wist ik in ieder geval waar aan gewerkt kon worden.”
Toch blijft Robine positief als de les van start gaat. Haar eerste vraag is waar de leerlingen aan denken bij autisme. De woorden ‘dom’, ‘slim’ of ‘raar’ komen bij alle klassen voorbij. Het gekwetste gevoel dat Robine hierdoor krijgt, weet ze snel aan de kant te schuiven. “Zij krijgen dat mee uit hun omgeving of van hun ouders. Ik vond het niet leuk om te horen, maar wist dat dat ook de reden was dat ik er stond. Ik kon het ze uiteindelijk ook niet kwalijk nemen.”
Fabienne over leven met autisme: 'Met mij kun je in elk geval iedere dag lachen'
Als Robine een tijdje bezig is, merkt ze dat de sterke vooroordelen over autisme langzaam naar de achtergrond verdwijnen. De leerlingen stellen steeds meer vragen en luisteren geïnteresseerd naar haar verhaal. “Dat vond ik heel fijn. In het begin hadden de meeste leerlingen hun mening wel klaarliggen, maar uiteindelijk had ik wel het gevoel dat ik daar een verschuiving in had gebracht.”
Dit gevoel wordt bevestigd als aan het eind van de les een bijzondere leerling in het lokaal blijft hangen. Het is een stoere jongen, die in de eerste paar minuten van de les nare dingen door de klas riep over autisme. Nu, een uurtje later, durft hij op Robine af te stappen om haar voor de les te bedanken. “Ik had het gevoel dat ik iets in hem losgemaakt had en dat ik mijn doel had bereikt.”
Hoewel er één leerling is om Robine te bedanken, zijn er meer leerlingen die na de les op haar af durven stappen met persoonlijke vragen. Dit geeft de jonge docente een ongemakkelijk gevoel, waar ze niet veel mee kan. “Leerlingen begonnen over familieleden te vertellen en vroegen mij of degene autisme had. Dat vond ik wat moeilijker. Ik ben geen psycholoog en kon ze daar echt niet bij helpen.”
Naomi (26) heeft autisme: 'Ik leer mijn diagnose steeds meer te accepteren'
Geen stereotyperend beeld meer over autisme; dat is het doel dat Robine stelt voordat ze voor de klas gaat staan. En omdat ze dit doel zo breed mogelijk wil uitbreiden, plaatst ze een aantal video’s over haar les op Tiktok. Hier komen zowel positieve als negatieve reacties op. “De meeste reacties waren positief, maar er waren ook een paar mensen die het niet begrepen. Die gaven aan dat iedereen wel ‘een beetje autistisch’ is. Daar kan ik echt boos om worden.”
Verder krijgt Robine positieve reacties op haar Tiktok. Deze doen haar goed en geven haar bevestiging. “Veel mensen hebben al gezegd dat ze het dapper vinden dat ik voor de klas ben gaan staan. Zelf vind ik het allemaal wel meevallen. Wel word ik nu veel gevraagd voor interviews en podcasts; dat vind ik heel leuk en helpt ook met nog meer bewustwording geven aan mensen.”
Inmiddels zijn Robine’s gastlessen achter de rug. Zelf heeft ze het idee dat een deel van haar grote doel bereikt is. “Ik wilde graag meer bewustwording en dat moet bij de jongere generatie. Die zijn namelijk meer flexibel. Ik hoop dat als zij ouder worden, zij hun kinderen vanaf begin af aan meegeven dat autisme niet gek is. Omdat ik maar een paar klassen heb les gegeven, heb ik het ook op Tiktok gedeeld. Op die manier hoop ik nog meer jongeren te kunnen informeren.”
Mocht Robine in de toekomst gevraagd worden voor een gastles, zal ze er niet over twijfelen en direct klaar staan. “Dat lijkt me wel een stuk spannender. Nu was ik tenminste nog op mijn eigen school, waar ik alle docenten kende. Maar ik zou het ook op een andere school doen. Hoe meer bewustwording, hoe beter.”
Sanne (33) heeft autisme en wil taboe doorbreken: 'Vooroordelen moeten de wereld uit'
