Op 1 juli 2024 gaat de nieuwe Wet seksuele misdrijven in. Dankzij de vernieuwde wetgeving kunnen slachtoffers van aanranding en verkrachting sneller aangifte doen, ook zonder bewijs van dwang.
Rika Koning, beleidsadviseur bij Slachtofferhulp Nederland, vertelt wat je over deze wet moet weten.
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.meiden-dossier over seksueel geweld. Meer weten?
Op dit moment worden seksuele misdrijven nog beoordeeld en bestraft aan de hand van een verouderde wetgeving. Zo is seksuele intimidatie en sexchatting (seksueel benaderen van kinderen onder de 16 jaar) nog niet strafbaar. Daar komt per 1 juli 2024 verandering in.
Wat houdt dat specifiek in? Koning: “Voorheen moest er bij aanranding en verkrachting sprake zijn van dwang. Onder de nieuwe wet is dat niet meer nodig om aangifte te kunnen doen. De focus ligt op consent (het ontbreken van de wil); hebben beiden partijen aangegeven dat zij seks willen? Is dat niet geval en wordt er het toch doorgezet, dan is dat binnenkort ook een strafbaar feit. Ook seksuele intimidatie – zowel op straat als online – wordt strafbaar gemaakt. Net als andere (online) delicten als sexchatting. In de oude wet waren deze (online) delicten niet opgenomen.”
Daarnaast wordt er in de nieuwe wet onderscheid gemaakt tussen gradaties van aanranding en verkrachting. “Ook worden voor sommige delicten de strafmaxima verhoogd, waaronder voor seksueel misbruik van kinderen. Meer informatie hierover vind je op de website van de Rijksoverheid.
“Voor de nieuwe wet kon je aangifte doen van aanranding en verkrachting, maar was de kans op vervolging een stuk kleiner als er geen sprake was van dwang. De drempel om aangifte te doen wordt verlaagd”, aldus Koning.
De grootste wijziging aan de wet heeft met consent te maken. “In de wet is ervan uitgegaan dat je pas fijne seks kan hebben als seksuele handelingen gebeuren met wederzijdse instemming (je stemt af over wat je wil), als de seks vrijwillig is (en op elk moment gestopt kan worden), en er sprake is van gelijkwaardigheid (in leeftijd, intelligentie of machtspositie bijvoorbeeld). In de volksmond noemen we dat seks met consent.”
Spoedcursus consent: 'Je kan pas volmondig ja zeggen, als je ook volmondig nee kan zeggen'
De nieuwe Wet seksuele misdrijven geldt vanaf 1 juli 2024 en werkt niet met terugwerkende kracht. Volgens Koning heeft dat één simpele reden. “Juridisch gezien kan dat niet. Je kunt niet veroordeeld worden voor iets wat nog niet strafbaar was toen je het deed.”
Hoewel er toevoegingen worden gedaan aan de huidige wet, komen er geen nieuwe (slachtoffer)rechten bij. “In dat opzicht verandert er niks. Het is heel belangrijk dat de drempel voor aangifte wordt verlaagd, waardoor slachtoffers van seksueel geweld tegemoet gekomen worden. Als er aangifte wordt gedaan, betekent het niet dat het tot een veroordeling zal leiden. Uiteindelijk beslist een rechter over een passende straf naar aanleiding van het seksueel misdrijf.”
Met behulp van een landelijke campagne zullen mensen over de nieuwe wet worden geïnformeerd. “Het is belangrijk dat mensen weten wat wel en niet strafbaar is.”
De betrokken partijen, waaronder de Rijksoverheid en Slachtofferhulp Nederland, zullen de nieuwe wet zo goed mogelijk toelichten. Maar het is mogelijk dat er achteraf nog specifieke vragen onbeantwoord zijn. Hiervoor kunnen geïnteresseerden contact opnemen met diverse organisaties, waaronder Slachtofferhulp Nederland.
Je kunt terecht bij Slachtofferhulp Nederland voor gratis emotionele, praktische en juridische ondersteuning. Bijvoorbeeld voor een luisterend oor, informatie over aangifte doen, hulp bij schadevergoeding en lotgenotencontact. Kijk voor meer informatie op slachtofferhulp.nl/jong of bel 0900-0101.
Ben je slachtoffer van seksueel geweld en wil je erover praten? Meld je hier aan voor een lotgenotengroep
