Op werk is het enorm druk, je agenda staat bomvol en je hebt geen tijd meer voor andere taken. Maar dan komt je leidinggevende met de vraag: ‘Kun je dit nog even doen?’.
LINDA.meiden belt assertiviteitscoach Lynn Bosten over waarom werknemers geen ‘nee’ durven te zeggen tegen hun leidinggevende en hoe je leert wél je grenzen aan te geven.
Waarom durven werknemers geen ‘nee’ te zeggen tegen hun leidinggevende?
“De meeste werknemers zijn bang voor wat de gevolgen kunnen zijn. ‘Wat als ik ‘nee’ zeg en daardoor in de toekomst niet meer word gevraagd voor bepaalde taken of zelfs word ontslagen?’ Maar daar hoef je je, als je verder gewoon jouw taken uitvoert, helemaal geen zorgen over te maken.
Ook de druk van collega’s kan meewegen. Die kunnen vinden dat jij gewoon moet doen wat er, naast jouw eigen taken, van je gevraagd wordt. Maar dat betekent niet dat je dat ook echt moet doen. Jij kunt prima voor jezelf kiezen hoeveel werk jij aankunt.”
Mentale vermoeidheid is geen 'rimboeverhaal': 'Het is het gevolg van opgehoopte afvalstoffen'
In welke situaties mag je ‘nee’ zeggen?
“Wat ik wil meegeven is dat iedereen het recht heeft om ‘nee’ te zeggen. Zoals wanneer je opdrachten krijgt die niet bij jouw takenpakket horen, een hoeveelheid werk die je niet aankunt of een taak waar jij je niet comfortabel bij voelt. Hierdoor voorkom je de gedachte ‘had ik maar ‘nee’ gezegd’ en creëer je rust in je hoofd.
Natuurlijk zijn er ook omstandigheden waarin ‘nee’ zeggen geen goede optie is. Bijvoorbeeld als collega’s ziek zijn, of als er veel werkdruk is vanwege een belangrijke deadline. Op zulke momenten is jouw hulp waarschijnlijk extra nodig. En het is zeker niet de bedoeling dat je ‘nee’ zegt omdat je even geen zin in hebt in iets wat gewoon bij je takenpakket hoort.”
Welke factoren kunnen ervoor zorgen dat jij je grenzen niet goed kunt bewaken?
“Mensen die een taak aangeboden krijgen zeggen vaak te snel ‘ja’, omdat ze zich vereerd voelen of omdat ze denken dat de klus hen op het lijf is geschreven. Pas later realiseren ze zich: ‘hier had ik nee op moeten zeggen’, bijvoorbeeld omdat ze er geen tijd voor hebben.
Het kan ook dat je het moeilijk vindt om iemand teleur te stellen. Mensen met deze eigenschap hebben weinig oog voor zichzelf en kijken meer naar wat de ander nodig heeft.
Naast eigenschappen zijn er ook situaties waardoor mensen hun grenzen niet goed kunnen bewaren. Bijvoorbeeld als je een leidinggevende hebt die hoge eisen stelt. Hij of zij verwacht dat je elke taak met beide handen aanpakt, waardoor de druk om ‘ja’ te zeggen extra hoog komt te liggen.
Of een verzoek wordt verpakt in een compliment: ‘Kun je dit nog even doen? Je bent er zo goed in’, waardoor je het gevoel krijgt dat ‘nee’ zeggen bijna geen optie is. Toch moet je ook dan beseffen dat je eigen grenzen bewaken vaak belangrijker is dan ‘nog even snel’ die ene taak erbij nemen.”
Wat kunnen de gevolgen zijn als je nooit ‘nee’ zegt op momenten dat je dat eigenlijk wel zou moeten doen?
“Op de korte termijn kan het zo zijn dat je mailbox of takenlijst overloopt. Je kan ze niet meer bijhouden en raakt het overzicht kwijt. Hierdoor ervaar je veel stress, wat ervoor kan zorgen dat de kwaliteit van je werk daalt.
Op de lange termijn kunnen mensen overspannen raken. De gedachte, ‘Ik moet deze taken erbij doen, maar ik heb al zoveel te doen’ kan je te veel worden. Dit kan in extreme gevallen zelfs leiden tot een burn-out.”
Last van werkdruk, stress en vermoeidheid? Dit kun je doen tegen een (dreigende) burn-out
Op welke manier kun je het beste ‘nee’ zeggen?
“Vaak is het zo dat de meeste mensen wel ‘nee’ willen zeggen, maar het gevoel hebben dat ze daar een reden voor moeten geven. Je bent sneller geneigd om ‘ja’ te zeggen, omdat je dan niemand een uitleg verschuldigd bent. Maar onthoud: een simpel ‘nee’ is vaak al genoeg. Stop met moeilijk denken en probeer het met zelfvertrouwen te zeggen. Hier is geen verduidelijking bij nodig.”
Herken je bij jezelf dat je ook moeilijk een verzoek kan weigeren? Met behulp van de volgende tips zul je er steeds beter in worden.
1. Ga voor een spiegel staan en zeg ‘nee’ tegen jezelf. Leer hoe dit voelt. Hoe vaker je het oefent, des te meer je jouw houding ziet veranderen.
2. Schrijf op waarom je ‘nee’ wilt zeggen. Hierdoor schrijf je het van je af en krijg je rust in je hoofd.
3. Oefenen, oefenen, oefenen. ‘Nee’ leren zeggen kan in kleine stapjes en als je dit vaker doet merk je dat het steeds gemakkelijker gaat.
4. Soms kan het voorkomen dat je je schuldig voelt, maar onthoud dat het goed is om aan jezelf te denken en te doen wat voor jou goed voelt.
5. Praat vanuit de ik-vorm. Hierdoor geef jij aan wat jouw gevoelens zijn en voelt degene tegen wie je nee zegt zich niet aangevallen.
6. Gebruik geen ’twijfel’-woorden, zoals ‘misschien’, ‘ik weet het niet’ of ‘ik denk het niet’.
7. Het is oké om na te denken voordat je antwoord geeft. Zeg als je nog twijfelt bijvoorbeeld ‘Ik kom er later op terug’.
Steeds meer werknemers zitten overspannen thuis
