Je hebt ongetwijfeld wel eens gehoord van mommy en daddy issues. Maar wat houden deze termen precies in én hoe beïnvloeden ze jouw persoonlijke relaties?
Relatietherapeut Cécile Schlangen (63) van Praktijk Het Familiehuis in Amsterdam doet er een boekje over open. (Spoiler: het komt allemaal uit je jeugd.)
Disclaimer: dit is geen medisch advies. Dat deze methode bij sommige mensen effect heeft, betekent niet automatisch dat dit ook voor jou het geval is. Ga niet zomaar experimenteren, maar doe dit in overleg met een professional.
Naarmate we ouder worden, verandert de band met onze ouders. Zijn er bepaalde gebeurtenissen uit het verleden blijven plakken, dan kunnen die bestempeld worden als mommy of daddy issues. Wat de termen precies inhouden legt Cécile Schlangen uit aan LINDA.meiden. “Het is de moderne variant van vraagstukken uit het leven, voornamelijk over waar we in ons volwassen leven vastlopen”, legt de relatietherapeut uit.
“Het heeft meestal te maken met de hechting aan onze ouders en hoe het er vroeger thuis aantoe ging. Als je bent opgegroeid in een gezin waar één ouder afwezig was of een opvliegend karakter had, ben jij waarschijnlijk op je tenen gaan lopen. Op zo’n moment kan er gesproken worden van mommy of daddy issues.
Het hoeven overigens niet alleen grote gebeurtenissen te zijn die je hebben gevormd tot de volwassene die je nu bent. Grote dingen zijn vaak trauma’s, maar kleine dingen kunnen ook belemmeringen opleveren. Dingen waardoor we regelmatig rekening houden met anderen, en onszelf op latere leeftijd wegcijferen.” Dergelijke problemen spelen overigens niet alleen bij jongeren, maar kunnen zelfs van invloed zijn tot je zestig of zeventig bent.
Trauma's uit kindertijd werken anders uit bij vrouw dan bij man
De eerste drie levensjaren zijn bepalend voor hoe we ons later in het leven gedragen, legt Cécile uit. “Het bepaalt hoe je handelt en je gedraagt in verbinding met anderen. Hoe onze ouders in de eerste jaren met ons zijn omgegaan vormt ons. Maar vergis je niet: perfecte ouders bestaan niet.”
Het grootste deel van de mommy en daddy issues stamt uit de emotionele beschikbaarheid van ouders. “Het is iets waar je je als volwassene bewust van wordt. Vroeger moest je als overlevingsmechanisme meebewegen met de wil van je ouders. Je had geen andere optie dan je aan te passen. Als volwassene kun je kiezen hoe je ergens op reageert, maar dan moet je je wel bewust zijn van de automatische reacties en het bijbehorende gedrag.”
Vaak wordt er gescholen achter automatische reacties. “Het gaat er niet om wat je doet, maar wat daarachter of onder zit. Door jouw patronen onder de loep te nemen, kun je uitzoeken waar en waarom je vastloopt in het leven.”
Het besef dat er een knelpunt zit in ons emotioneel bewustzijn, komt vaak tussen de achttien en dertig jaar. “Je zit dan in een overgangsperiode. Tot 25 jaar denken we het allemaal te weten, maar zitten we er eigenlijk nog middenin. We zitten dan nog vastgebakken aan hoe het vroeger thuis ging. Daar moet je eerst van loskomen. Het feit is dat niemand ongeschonden uit zijn kindertijd komt. Met de tijd hebben we geleerd om met onze ouders mee te bewegen, omdat het als kind de beste optie was. Maar als volwassene kan je dat behoorlijk klemzetten. Zeker als het om een onvervulde behoefte gaat. Tijd om die te herkennen en te realiseren wat je nodig hebt.”
Annica (21) verloor beide ouders en werd uit huis gezet: 'Heimwee naar toen ik daar met hen woonde'
Dat komt neer op “mentaal uit huis gaan”, zegt Cécile. “Denk niet dat je achterloopt als je dat nog niet hebt gedaan. De meeste mensen gaan pas echt ‘mentaal uit huis’ na hun 45ste.” Hoe doe je dat als je niet doorhebt wat de, mogelijk schadelijke, patronen zijn die je doortrekt? “Door te erkennen, herkennen en het gedrag aan te passen. De grote kunst van het volwassen worden, is spreken vanuit de behoefte van een volwassene en niet vanuit het kind dat nog altijd in je schuilt.”
Natuurlijk is het fijn én handig om de patronen in je leven te herkennen, terug te leiden naar de bron en te veranderen. Of het nodig is, is de vraag. Cécile kan daar kort over zijn. “Het is nodig op het moment dat je er last van krijgt. Heb je er geen last van, dan is de kans ook groot dat je het niet ziet en er dus niet mee aan de slag gaat. De meeste mensen kunnen hun eigen patronen niet zien. Het ondervinden daarvan is vaak pijnlijk en iets waar altijd (onbewust) met een grote bocht omheen is gelopen.”
De relatietherapeut heeft één belangrijk uitgangspunt: “Het is nooit te laat om een goede jeugd gehad te hebben. Hoe het is gelopen, kun je niet veranderen. Hoe je ermee omgaat wel. Je hebt invloed op hoe je omgaat met de kaarten die je toegespeeld zijn. En in de wijze woorden van de Belgische psychiater Dirk de Wachter: ‘Een beetje ongeluk hoort ook bij het leven.’ In elke wond zit namelijk ook een wonder.”
Oké, dus iedereen heeft wel wat meegekregen uit de kinderjaren wat mogelijk blokkades kan opwerpen. Dit is hoe je ermee omgaat als je je er bewust van bent, adviseert Cécile.
“Je kunt aan de slag met online programma’s, zoals die van The School of Life. Daarnaast zijn er ook een hoop boeken die de vinger op de zere plek kunnen leggen en je op die manier kunnen helpen. Denk aan Liefdesbang van Hannah Cuppen, Oud zeer van Bram Bakker en De keuze van Edith Eger. Ook kun je aan de slag met zelfhulpboeken waarbij je oefeningen moet maken. Pak een keer Sterker worden waar het pijn doet van Ybe Casteleyn of Ongekende gevoelens van Jonice Webb op.”
Pro-tip: doe de opdrachten gelijktijdig met een vriend(in) en wissel ze met elkaar uit. Door erover te praten kun je gedachten vormgeven en hopelijk (deels) verwerken.
Ben je op zoek naar een professionele aanpak, dan kun je je aanmelden voor schematherapie. Of een keer een familieopstelling doen bij een professionele opsteller. “Dit richt zich op de patronen die je hanteert, waar de knelpunten zitten en waar ze vandaan komen. Soms gaan de patronen tot wel zeven generaties terug. Toch fijn om te weten dat het iets is wat doorgegeven is, maar waar jij in jouw leven verandering in kunt brengen”, sluit Cécile af.
Emma's (19) ouders hadden een vechtscheiding: 'Hij beschuldigde mijn moeder van kindermishandeling'
