Free Heri Heri For All

Grassroots initiatief Free Heri Heri For All is in 2020 opgericht door een samenloop van omstandigheden, vertelt mede-oprichter Ayra Kip. “Door de coronamaatregelen werd het Keti Koti festival afgelast en gelijktijdig bereikte de Black Lives Matter-beweging een piek. Mijn zus, Ira Kip, en ik raakten geïnspireerd om alsnog stil te staan bij de herdenking en viering, waarbij wij de getroffen maatregelen in acht namen.”

De zussen starten Free Heri Heri For All, een initiatief dat stilstaat bij Keti Koti door gratis maaltijden uit te delen. “Het begon in Amsterdam, waar mensen gratis een portie Heri Heri konden ophalen. Door de maatregelen konden mensen niet echt blijven plakken om te praten en samen te eten, maar in jaar twee en drie waren er meer mogelijkheden. Met dit initiatief wilden we het samenzijn faciliteren. Het is een bewustwordingscampagne rondom het koloniale verleden van Nederland.

En als mensen mij vragen waarom het belangrijk is om de afschaffing van de slavernij te herdenken en vieren, zeg ik dat het net zo belangrijk is om hierbij stil te staan als bij 4 en 5 mei. Het is een onderdeel van onze geschiedenis wat niet herhaald mag worden. Er wordt onderschat welke effecten dit stuk van de geschiedenis op de hedendaagse maatschappij heeft. We moeten de ene herdenking niet belangrijker maken dan de ander. Uiteindelijk hoort het allemaal bij de Nederlandse geschiedenis, dus moeten we er allemaal evenveel aandacht aan besteden.”

Tekst loopt door onder de foto van Ayra en Ira Kip.

70.000 maaltijden

Free Heri Heri For All bestaat dit jaar vijf jaar en heeft zich sinds het eerste jaar flink uitgebreid. “We begonnen in Amsterdam, maar inmiddels kun je in elf steden een gratis maaltijd afhalen; Amsterdam, Haarlem, Delft, Rotterdam, Utrecht, Sittard, Lelystad, Bussum, Den Haag, Zutphen en Tilburg. Het is allemaal op natuurlijke wijze gegroeid: het aantal locaties en het aantal partners. Inmiddels hebben we nationaal 70 partners. Ik ben erg trots op het feit dat de samenleving heeft laten zien klaar te zijn om deze herdenking eindelijk op de voorgrond te plaatsen. Een mooie ontwikkeling.”

De maaltijd die wordt uitgedeeld is heri heri; een Surinaams-Creoolse gerecht dat bestaat uit cassave, zoete aardappel, groene en gele bananen, gebakken bakkeljauw (zoute vis) en een ei. Dat dit hét gerecht moest worden, was voor de zussen Kip al snel duidelijk. “In de Surinaamse cultuur is het een gerecht dat je serveert bij de viering van een significante gebeurtenis. Maar het is ook een symbolisch gerecht. De ingrediënten zijn een reflectie van het dieet van tot slaaf gemaakten. Dit waren de gewassen die zij konden verbouwen en eten. Het is in feite hun erfenis, wat de Creoolse gemeenschap tot een gerecht omtoverde.”

Iedereen is welkom om een portie heri heri op te komen halen. En dat dat ook gedaan wordt, is te zien aan het aantal maaltijden dat jaarlijks wordt gekookt én uitgedeeld. “We begonnen met 4000 maaltijden, in vijf jaar hebben we in totaal zo’n 70.000 gratis porties heri heri uitgedeeld. En als het aan ons ligt, tikken we in de toekomst een ton aan.”

Tekst loopt door onder de post.

 

Dit bericht op Instagram bekijken

 

Een bericht dat is gedeeld door @freeheriheriforall

Koninklijk Paleis Amsterdam

De voorbereidingen voor 1 juli 2024 zijn al in november vorig jaar begonnen. “Het eerste jaar hebben we alles in vier weken gedaan, maar dat was een spontane actie. Sinds het een succes blijkt te zijn, hebben we een langere adem en is het een heuse productie. We beginnen met fundraising, gaan vervolgens door naar marketing en uiteindelijk productie.”

Leuk weetje: in Amsterdam worden de gerechten voorbereid in het Koninklijk Paleis op de Dam. “Tot en met 2022 hadden we een partner die op de Dam zat. Toen zij stopten, wisten we meteen dat we een nieuwe groter partner nodig hadden. Ik benaderde de educatie-afdeling van het paleis en binnen de kortste keren waren zij geïnteresseerd in het worden van een Free Heri Heri-partner. Al snel kwam ter sprake dat zij in het paleis een grote keuken hadden én dat die mogelijk tot onze beschikking kom komen.

Doordat er veel ruimte en veel kookgerei was, konden we daar voor iedereen koken in plaats van kleinere hoeveelheden op meerdere locaties zoals de voorgaande jaren. In de eerste vergadering met het paleis over de productie, werd verteld dat koning Willem-Alexander de beschikbaarheid van het paleis persoonlijk had toegezegd. Het is tenslotte zijn ontvangstpaleis, dus hij heeft overal een hand in. Kijk, dat is heel tof.”

Dit moet er allemaal gebeuren voordat Keti Koti een nationale feestdag kan wordenLees meer

Vrijwilligers

De gratis af te halen gerechten worden gemaakt door professionele chefs, vrijwilligers, vrienden en familie. Kendra de Wind (17) is één van de vrijwilligers. Twee jaar geleden stond ze voor het eerst in de keuken en ook dit jaar is ze er weer te vinden. “Ik vind het fijn om mee te helpen aan iets wat belangrijk is voor mijn volk. Het geeft me niet alleen een goed gevoel, het is ook fijn om Keti Koti niet alleen te vieren, maar er ook voor te werken. En het is natuurlijk leuk om te zien hoe alles er achter de schermen aan toegaat”, deelt de tiener, wiens taak het is de gekookte ingrediënten samen te voegen tot een maaltijd die uitgedeeld kan worden.

Twee dagen voor de herdenking begint het koken en dan is het hartstikke gezellig in de keuken, vertelt Kendra. “Ik heb nog nooit het gevoel gehad dat ik geen zin had om te gaan of er niet wilde zijn. Het is er altijd leuk.” Ayra beaamt dit: “Vrienden en familie komen langs, we draaien muziek, we lachen; er hangt een fijne sfeer in de keuken. Iedereen vindt het leuk en belangrijk om hieraan mee te werken. Er ontstaat een verbroedering. Als je twee dagen achter elkaar aan het knallen bent, ga je vanzelf connecten. De mensen hoeven er niet te zijn, ze willen het.”

Tekst loopt door onder de foto van vrijwilliger Kendra.

Meer dan eten

Met Free Heri Heri For All willen de zussen Kip meer bereiken dan alleen gratis maaltijden uitdelen, zegt Ayra. “Iedereen die een portie heri heri komt ophalen, krijgt een boekje – inmiddels meer een magazine – met uitleg over de betekenis en het belang van Keti Koti en persoonlijke verhalen.” De organisatie heeft een muzikale playlist samengesteld. Ook is er een podcast Gekookte Geschiedenis én wordt er dit jaar een wandelkaart van Amsterdam uitgedeeld waarmee geïnteresseerden langs memorabilia van de slavernij in de stad kunnen lopen. Ayra: “Het is een stukje educatie. Zo blijft het niet alleen bij een maaltijd.”

De verschillende ondernemingen van Free Heri Heri For All hebben allen het doel bewustzijn te creëren. “Voor ons, in de zwarte gemeenschap, gaat Keti Koti echt om de herdenking. In de samenleving merken we dat met de bewustwording ook een commercialisering is ontstaan. Om die reden stellen wij kaders aan de manier waarop onze partners de boodschap van Keti Koti uitdragen. Het is een gevoelig onderwerp – dat moet we serieus nemen. En met commerciële partners kunnen we een inhaalslag maken met betrekking tot bewustwording. Maar we moeten niet vergeten waar het écht om draait. We moeten met elkaar blijven praten en verbinding blijven maken.”

Wil je meer weten over Free Heri Heri For All of KIP Republic? Druk dan op de volgknop op Instagram: @freeheriheriforall en @KIPRepublic.

Janice Deul over belang van Keti Koti: 'Laat empathie en compassie zien door er te zijn'Lees meer