Prestatiedruk komt bijna iedereen wel bekend voor, maar Floor (24) heeft er in extreme mate last van. Al van kleins af aan heeft ze het gevoel zichzelf te moeten bewijzen, wat uiteindelijk leidde tot een burn-out.
Floor doet haar verhaal bij de podcast De Handleiding van Tim Senders, waarin de mentale gezondheid van jongeren aan de kaak wordt gesteld.
Prestatiedruk zat al jong in Floors systeem. “Het begon allemaal op de basisschool. Ik werd vaak gelabeld als ‘dom’ en werd al snel in de groepjes geplaatst met kinderen die extra begeleiding nodig hebben. Ik kreeg uiteindelijk een hele lage Cito-score, maar ik kon nog wel mavo/havo gaan doen op de middelbare school. Ik was gemotiveerd genoeg om de havo te halen. Zo’n Cito-score is gewoon een moment-opname, kwam ik later achter.”
Omdat Floor zo hard had gewerkt om de havo te halen, wilde ze bewijzen ook een goede hbo-opleiding te kunnen doen. “Ik wilde een studie doen die als een ’top-opleiding’ werd gezien: echt voor de ‘slimme mensen’. Dat werd hbo-rechten. Ik was zeventien, dus koos dat zomaar. Ik wilde gewoon iets kiezen wat een hoge status heeft, maar ik vond er geen zak aan.
Ik wilde die lage Cito-score op dat moment eigenlijk nog steeds rechttrekken. Waar die grote druk vandaan kwam is nog steeds niet helemaal duidelijk. Het kwam niet eens door mijn ouders, maar ik had het gevoel dat mijn omgeving veel van me verwachtte. Het was een combinatie: voor mezelf was het nooit genoeg. Ik wilde laten zien dat ik slim was, maar ik sloeg er compleet in door. Ik ging maar door met het bewijzen, ik wilde hierdoor ook nog per se naar de universiteit.”
Hoe merk je dat je tegen een burn-out aanzit? 'Tips op internet zullen weinig helpen'
Niet alleen bij Floor zelf, maar ook om haar heen ziet ze de druk om te presteren. “Ik zie bij bijna al mij vrienden wel wat prestatiedruk. Ook herkennen veel mensen zich in mijn verhaal. Het feit dat je op jonge leeftijd laag bent ingeschat en dan het gevoel krijgt dat je moet ‘opklimmen’, creëert volgens mij ook prestatiedruk. Ook vergelijken mensen zich daarin met elkaar. Met social media er nog bij”, vertelt ze.
“Toch is het lastig die druk uit te zetten. Je weet wel bij jezelf dat je een opleiding doet die je niet leuk vindt, maar je durft het gewoon niet te zeggen. Dat gevoel wordt alleen maar sterke naarmate het laatste jaar dichtbij komt, maar dan lijkt het alsof het al te laat is. Dat voelde bij mij als een soort geheim. Tegelijkertijd blijft het wel in mijn hoofd dat een diploma pas genoeg is.”
Sharon (24) lag ruim twee jaar in bed door burn-out: 'Niemand snapte wat ik meemaakte'
Door de druk die Floor voelde om haar opleiding af te maken, kwam ze uiteindelijk in een burn-out terecht. “In het laatste jaar van mijn opleiding voelde ik niet per se aankomen dat ik echt in een burn-out terecht zou komen als ik zo door ging, maar ik kon later wel heel goed bedenken wat er allemaal mis is gegaan. Toch voelde het aslof ik in een leegte viel. Ik kon uiteindelijk niks meer, vooral fysiek was ik op. Ik kon de simpelste dingen, zoals een mail schrijven, niet meer.
Ik werkte veel te hard voor iets waar ik niet gelukkig van werd. Ik kan goed leren en stampen, maar de opleiding viel wel zwaar. Zo werd het heel druk in mijn hoofd. Ik ging de fout in door vooral niet voor mezelf kiezen en mijn grenzen niet aan te geven, wat ook wel een karaktertrekje van mij is.”
Door met een psycholoog te praten kwam Floor uit haar burn-out. “Ik moest mezelf vaker de vraag stellen: ‘Doe ik dit voor een ander of voor mezelf?’ Voor sommige mensen was het moeilijk te begrijpen om als 19-jarige al in een burn-out te zitten, die dachten dat ik me aanstelde. Daarvoor schaamde ik me wel, maar ik probeerde er ook juist open over te zijn.”
Het roer ging om. “Naast dat ik meer naar buiten ging en veel mediteerde, ben ik ook iets gaan doen wat ik wél leuk vind. Ik studeer nu sinds een tijdje voeding en diëtiek, daar ligt echt mijn passie. Ik voel daar geen druk en heb een beter toekomstbeeld. Ik vond het zo beangstigend dat ik in een sector moest gaan werken die ik niet leuk vind. Ook kan ik mijn passie hier delen met klasgenoten, wat voorheen totaal niet kon.”
Hoewel Floor heeft geleerd van haar keuzes, had ze het achteraf anders aangepakt. “Ik had gelijk moeten stoppen met de studie en voor mezelf uit gaan zoeken wat ik wel wil. Ook baal ik erg dat ik zo slecht kon relativeren. Ik had het zwaar, maar ik moest het echt meer in perspectief plaatsen. Ik kon nachten wakker liggen als ik een toets niet haalde, maar er gebeuren ergere dingen in de wereld. Dat had ik meer moeten beseffen.”
Samen met ervaringsdeskundigen en experts verkent Tim Senders diepgaande aspecten van mentale gezondheid, het belang van emotionele connecties en het bespreekbaar maken van onderwerpen. ‘De Handleiding’ is te beluisteren op Spotify.
Kyra (21) durfde geen 'nee' te zeggen en raakte overwerkt: 'Om hulp vragen is een teken van kracht'
