Het is alweer een kleine maand geleden dat een Amsterdamse fobieënkliniek hun zoektocht naar een ‘overgever’ startte. Hiermee willen ze cliënten van hun angst afhelpen. Redacteur Misha denkt hier nog steeds dagelijks aan en dat komt doordat zij aan emetofobie (overgeefangst) lijdt.
Dit is hoe haar fobie-brein werkt en waarom het nieuws haar zo bezighoudt.
Trigger warning: fobie en eetstoornis.
Ja, ik weet dat braken, overgeven, nekken – hoe je het ook wil noemen – een normale functie is om je lichaam te beschermen tegen ziektemakers. Toch ben ik als de dood om een keer boven de pot te hangen. Ik heb er tot nu toe alles aan gedaan om dit tegen te houden, want ik lijd sinds mijn vijftiende aan emetofobie (overgeefangst).
Het begon in mijn tienerjaren na het overlijden van mijn vader. In tegenstelling tot mijn leeftijdsgenoten durfde ik niet te experimenteren met drank of drugs, omdat ik bang was dat ik er ziek van zou worden. In stilte groeide mijn angst en nam het extremere vormen aan. Zo leefde ik bij de gedachtengang: ‘Hoe minder ik eet, hoe minder ik kots’. Wat uiteindelijk resulteerde in een verborgen eetstoornis. Ik zeg verborgen omdat ik me er enorm van bewust was dat dit niet hoorde en vreesde dat iemand zou opmerken dat ik was afgevallen. Deden ze dat, dan propte ik mezelf een paar weken lang vol om daarna weer van vooraf aan te beginnen.
Regelmatig kocht ik bij de apotheek medicatie die misselijkheid moest tegengaan. De kleine, witte pilletjes mochten maar korte periode gebruikt worden, maar ik slikte ruim een jaar dagelijks de maximale dosis en op slechte dagen zelfs meer. Tot ze erachter kwamen dat het hartritmestoornissen kon veroorzaken en de medicatie alleen nog op recept te verkrijgen was.
Het duurde vrij lang voor ik tot de conclusie kwam dat mijn angst niet “normaal” was. Dat de manier waarop ik dit behandelde enorme impact had op mijn leven. En dus besloot ik professionele hulp te zoeken. De eerste kliniek waar ik aanklopte, stuurde me na een intakegesprek naar huis met de boodschap dat mijn angst ‘niet ernstig genoeg was’. Ik schrok, want de fobie beheerste mijn hele leven. Hoe ernstig moest het zijn? Ik voelde me een aansteller.
Er ging nog eens twee jaar overheen voor ik me weer durfde bloot te stellen aan een behandelaar. Wat ik toen nog niet wist, was dat ik de daaropvolgende tien jaar in die stoel zou zitten. Ik begon mijn journey met cognitieve gedragstherapie en ging na zo’n twee jaar aan de slag met iemand die gespecialiseerd was in irreële angsten (dat is namelijk wat een fobie is). Hij wist van aanpakken en ik kreeg exposure therapie. Hier werd ik letterlijk blootgesteld aan mijn angst.
De Stichting Emetofofie (ja, er is een stichting) had een stappenplan gemaakt om cliënten met datgene te confronteren waar ze bang voor waren. Het begon met praten, lezen van ervaringen van mede-emetofoben, plaatjes kijken en eindigde met Jackass-video’s in kleur mét geluid. Ik vond het verschrikkelijk. Met een knoop in mijn maag liep ik de kliniek binnen en met tranen en buikpijn weer naar buiten. En dat drie jaar lang, iedere week.
Inmiddels was ik bijna vijf jaar verder en was mijn angst iets afgenomen, maar lang niet genoeg. Het gonsde door in mijn dagelijks leven en ik wilde dingen vaak niet doen uit angst dat het mis kon gaan. Ik ging weer op zoek naar een nieuwe manier om dit te verhelpen, het werd hypnotherapie. Helaas werkte het niet, voornamelijk omdat ik er niet in geloofde.
Een tijdje probeerde ik mijn eigen therapeut te spelen door mezelf streng toe te spreken als ik dacht misselijk te zijn. “Mind over body” en “Aansteller, er is niks aan de hand” passeerden regelmatig de revue. Maar helpen deed het niet. Opnieuw tijd voor een professional; dit keer probeerde ik EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Ik kwam bij een privékliniek in Amsterdam terecht en achteraf zou ik willen dat ik ze eerder had bezocht. Na zeven, loodzware sessies was mijn angst aanzienlijk verminderd en zag ik licht aan het einde van de tunnel.
Tes (22) is allergisch voor wiet: 'Ik moest dertig keer per dag overgeven'
Voor iemand zonder fobie is het moeilijk te bevatten dat een angst voor iets natuurlijks je zo tot waanzin kan drijven. Het zat me op een bepaald moment zo hoog dat ik me afvroeg of ik het het nog wel waard vond om te leven. Het voelde namelijk alsof de fobie me al het leuke in het leven had ontnomen, alsof ik mijn angst was en er nooit vanaf zou komen.
Inmiddels gaat het stukken beter, leef ik mijn leven zoals ik wil en neem ik sporadische misselijkheid er bij. Dat neemt niet weg dat ik nog steeds volledige de pan uit flip als ik boer en ik mijn maaginhoud naar boven voel komen. Er zijn dagen waarop mijn avondeten oversla omdat ik mezelf ziek heb gedacht. Er zijn weken waarin ik obsessief de houdbaarheidsdata op alle verpakkingen in de kast naloop. En er zijn momenten dat ik bijhoud wanneer een potentiële buikgriep kan toeslaan omdat ik ergens op een wc heb gezeten of heb geknuffeld met iemand die het later bleek te hebben.
Dat is dan ook de reden dat ik kortsluiting kreeg van de oproep die breed werd uitgemeten in de media. Het klinkt grappig, ‘overgever gezocht’, maar voor mij was het een enorme trigger. Want hoewel anderen zich niets kunnen voorstellen van een leven met emetofobie is het nog altijd iets waar ik mezelf enorm voor op de kop zit. Er zijn dagen dat ik mezelf vervloek dat ik niet “normaal” kan reageren op iemand die ziek is en me enorm druk maak dat een vriendin één glaasje te veel rosé heeft gedronken.
Hoe mijn fobie-brein reageert, heb ik niet altijd onder controle. Maar het gaat steeds iets beter. Vooralsnog ben ik niet de vriendin die jouw haar naar achteren houdt als je boven de pot hangt, maar ik wens je van een afstandje succes en verwacht wel dat jij mij bijstaat wanneer dit een keer gebeurt.
(Ps. ik heb sinds mijn elfde niet meer overgegeven.)
Cherofobie betekent angst om gelukkig te zijn: psycholoog legt uit hoe dat kan
