Na veel gesprekken over hun opvoeding, besluiten Consuela Esseboom (32) en haar moeder Sandra (53) de podcast ‘Oso Tori’ (Surinaams voor thuisverhalen) te beginnen. De reacties zijn positief, maar ook wat verbaasd.
Andere luisteraars bewonderen de manier waarop Consuela met haar Surinaamse moeder in gesprek gaat over het verleden.
Als LINDA.meiden met Consuela belt, vertelt ze enthousiast over de podcast. “We bespreken er van alles in; zowel de leuke herinneringen, als de manier waarop zowel mijn als haar opvoeding ons heeft gevormd tot wie we nu zijn.” De afgelopen jaren hebben Consuela en Sandra steeds beter met elkaar leren praten. “Mijn moeder vindt die gesprekken heel waardevol en kwam daarom met het idee om dit ook met anderen te delen.”
In eerste instantie is Consuela verbaasd dat haar moeder dit wil. “Ze is een stuk zachter geworden door onze gesprekken, maar is altijd een vrouw geweest die vond dat haar mening de waarheid was. Open praten over de dingen die ik tekort ben gekomen in mijn opvoeding vindt ze daarom nog steeds lastig. Toch leren we er beiden veel van en begrijpen we elkaar steeds iets beter.”
Op jonge leeftijd is Consuela zich al bewust van de gedragingen van vrouwen in haar familie. “Door mijn autisme ben ik heel goed in het herkennen van patronen. Ik heb de superpower om me te focussen op één ding en dat echt te analyseren. Daardoor merkte ik als kind dat mijn moeder en tantes boosheid met zich meedroegen. De vrouwen in m’n familie konden zich soms hard en verbitterd opstellen. Ze wilden zich gehoord voelen, maar stonden tegelijkertijd niet altijd open voor de mening van anderen.”
Elaine (24) raakte op haar 16e zwanger van Sammy-Jo (7): 'We gaan eerder naar mijn vrienden dan naar Balorig'
“Veel vrouwen binnen mijn familie hebben huiselijk geweld meegemaakt”, vertelt Consuela. “Dat is deels waar die bitterheid en pijn vandaan kwam. Daarnaast hebben de vrouwen uit mijn familie altijd hard moeten vechten om een plekje in de maatschappij te bemachtigen. Ze wilden zichzelf beschermen en verhardden daarom in hun gedrag. Alles draaide om de opvoeding van de kinderen. Als moeders hadden ze daarnaast geen tijd om zelf te genezen van hun verleden.”
Ongemerkt gaf Sandra daarom haar pijn door aan Consuela. “Zo was de dynamiek tussen mijn ouders heel bepalend voor mijn blik op relaties. Ik heb mijn vader korte tijd in mijn leven gehad, maar hij was onbetrouwbaar en had losse handjes. Mijn moeder heeft nooit kwaad over hem gesproken, maar impliciet gaf ze me wel een bepaalde boodschap over mannen mee.”
Consuela kan zich nog goed herinneren dat haar vader haar een keer zou ophalen na school. “Het was woensdagmiddag en ik zat met een jurkje aan en een rugzak vol met boeken te wachten bij de deur. De tijd verstreek en na een tijdje zei mijn moeder dat mijn vader niet zou komen. Ik ging tegen haar in, omdat ik zo graag wilde dat hij wel kwam en zijn belofte waarmaakte. Maar mijn moeder had uiteindelijk gelijk – hij is nooit komen opdagen.”
“Dat zijn momenten die achteraf heel tekenend voor mij zijn geweest”, vertelt Consuela. “De dynamiek tussen mijn ouders werkte als een soort domino-effect. Ik viel ook sneller op emotioneel afwezige mannen, omdat ik niet anders gewend was. Vervolgens bevestigde mijn ervaring met relaties weer het beeld wat ik van mannen hadden.”
Toch neemt Consuela zich voor dat ze niet de overtuigingen van haar moeder overneemt. “Ik wil geen versie van vrouwelijkheid zijn die een reactie is op de pijn veroorzaakt door mannen. Daarom probeer ik m’n gevoelens altijd te plaatsen. Als ik weet wat ik voel – of dit nu boosheid, schaamte, verraad of iets anders onderliggends is – weet ik beter hoe ik ermee om kan gaan. Emoties benoemen is een trucje wat ik door mijn werk als psycholoog deels heb geleerd, en het werkt goed.”
Tijd voor ChatGPTherapie? Deze TikTokker vroeg AI om advies tijdens ruzies met partner
De eerste aflevering van Consuela en Sandra zorgt voor veel positieve reacties van volgers. “Met name andere Surinaamse luisteraars waren enthousiast. Dat is echt het leuke aan onze cultuur; het is heel community-based en er heerst een ons-kent-ons gevoel.”
Tegelijkertijd ziet Consuela een onderliggende hiërarchie terug in de reacties. “Luisteraars waren verbaasd over m’n moeders openheid. In de Surinaamse cultuur is het niet gebruikelijk om als ouder je ‘fouten’ toe te geven. Luisteraars reageerden dan ook: ‘Ik moet er niet aan denken om dit te proberen bij mijn ouders’. Tegen je Surinaamse vader of moeder ingaan is vaak not done. Helaas is daardoor een open gesprek over opvoeding ook lastig.”
Ook onder Consuela en Sandra zijn open gesprekken niet altijd mogelijk geweest. “We hebben in het verleden vaak gebotst en nog steeds verlopen onze gesprekken lang niet altijd even soepel. Toch blijven we het proberen, ondanks dat we heel verschillend zijn.”
Want – in the end – is elkaar begrijpen belangrijker dan gelijk hebben. “Mijn moeder en ik kunnen uren over elkaar klagen, maar de liefde overheerst. We beschuldigen elkaar nergens van, maar verkennen elkaars verleden en emoties. Het doel van onze gesprekken is niet om iets op te lossen, maar juist om in gesprek te blijven met elkaar en om ruimte te maken om meer van elkaar te houden.”
Met de podcast hopen Sandra en Consuela daarom herkenbaarheid te bieden. “We willen laten zien dat gesprekken tussen ouder en kind ook simpelweg gesprekken kunnen zijn tussen twee volwassenen. Het hoeft niet altijd te gaan over de zorg voor elkaar. Juist het praten over elkaars gevoelens en ervaringen kunnen zorgen voor meer empathie en begrip voor elkaar. Die intergenerationele gesprekken willen we stimuleren: zie elkaar niet alleen als moeder en kind, maar ook als mens.”
Psycholoog Sabine (31) ging zelf in therapie: 'Ik vond de eerste stappen in de behandelkamer verschrikkelijk'
