Met onze ‘Ik ben niet bangalijst’-campagne willen we mensen oproepen te stopen met het delen van bangalijsten. Politieagent Cindy de Koning (37) heeft als tiener zelf op zo’n lijst gestaan en deelt haar ervaring.
Ze geeft ook tips over wat je kunt doen op het moment dat je op een bangalijst staat of er een voorbij ziet komen.
“Ik was 15 jaar en zat in de derde klas toen ik op een bangalijst was gezet“, vertelt De Koning. “Het was een frustrerende ervaring. Als je op zo’n lijst wordt geplaatst, wordt er gesuggereerd dat je seksueel actief bent en met jan en alleman het bed in duikt. Ik was juist een heel rustig en verlegen meisje.”
De Koning had meteen een vermoeden wie er achter de valse beschuldiging zat. “Ik had kort daarvoor een jongen ontmoet en een ander meisje vond hem ook leuk. Zij vond dat niet leuk en er ontstond ruzie tussen ons. Toen ik opeens op de bangalijst terechtkwam, was het een snelle rekensom. Ik heb dit nooit kunnen bewijzen.”
Niet alleen haar naam kwam op de lijst te staan, er werden ook foto’s van De Koning verspreid. “Er waren normale foto’s van mijn PartyPeeps2000 (een social medianetwerk, red.) gehaald. Met bloederige letters was er de tekst ‘You will die’ op geschreven. Dat is een serieus dreigement.”
De valse beschuldiging en bedreiging waren bekend bij de directie van de school, maar zij maakten er geen werk van. De Koning deed zelf geen aangifte, ze wilde dit zo snel mogelijk achter zich laten. “In die periode was ik me er helemaal niet bewust van dat ik überhaupt iets kon doen. Ik schaamde me, ondanks dat ik wist dat er niets van waar was.”
Een bangalijst is een schadelijke vorm van online pesten waarbij namen van personen – vaak jonge vrouwen – op een lijst worden gezet en ongegronde seksuele beschuldigingen worden verspreid. Voor de slachtoffers is dat een ingrijpende ervaring. Ook voor omstanders kan het schrikken zijn. Weet jij wat je moet doen als jou, iemand uit jouw omgeving of een vreemde dit overkomt? De Koning geeft tips.
Impact van doorsturen bangalijsten nog vaak onderschat: ‘Grappig om te delen’
Als je ontdekt dat je naam op zo’n lijst staat, is het cruciaal om meteen bewijsmateriaal te verzamelen, drukt De Koning ons op het hart. “Je eerste ingeving is misschien om je naam zo snel mogelijk van de lijst te laten halen, maar dit is bewijsmateriaal waarmee je naar de politie kunt stappen. Als je weet wie de makers zijn, hen hierop aanspreekt én zij verwijderen het, dan ben je je bewijs kwijt. Zonder bewijs kan het moeilijk zijn om aan te tonen dat jouw naam erop stond en om de verantwoordelijken aan te spreken.” Of een schermafbeelding voldoende is, kan De Koning niet met zekerheid zeggen. “Mijn advies: laat het live staan tot je aangifte gaat doen.”
De Koning: “Aangifte doen bij de politie kan voelen als een grote stap, maar het is wel een belangrijke om juridische stappen te ondernemen. Als je aangifte doet, wordt er een strafrechtelijk onderzoek gestart, afhankelijk van het beschikbare bewijs. Dit kan leiden tot de vervolging van de dader(s). Het kan dat jouw aangifte niet direct de zaak oplost, maar onthoud dat jouw aangifte ook later nog van waarde kan zijn.”
Een aangifte kan emotioneel zwaar zijn voor het slachtoffer. “Je moet het hele verhaal opnieuw vertellen en regelmatig contact hebben met de politie. Dat kan het verwerkingsproces verlengen. Toch is aangifte doen belangrijk, omdat het kan voorkomen dat de dader doorgaat met dit gedrag.”
Veel mannen zien de ernst van bangalijsten niet in: 'Het voelt niet alsof je iets slechts doet'
Niet iedereen voelt zich comfortabel bij het doen van aangifte. Begrijpelijk. In zo’n geval kan er ook een melding gemaakt worden – dit geldt niet alleen voor slachtoffers, maar ook voor mensen in hun omgeving en zelfs vreemden. “Een melding maken houdt in dat je de situatie rapporteert zonder dat je per se wil dat er een strafrechtelijk onderzoek komt. Een melding kan écht helpen. Zeker als meerdere mensen een melding maken, kan de politie een patroon herkennen en alsnog actie ondernemen.”
Een melding maken kan trouwens ook anoniem. Hiervoor kun je terecht bij een platform als Meld Misdaad Anoniem – dit staat volledig los van de politie Nederland. Als je vreest voor wraakacties van een dader, kan dit een goede manier zijn om kenbaar te maken wat jou is overkomen.
Krijg jij een bangalijst toegestuurd, sta je er zelf niet op of staat er niemand op die jij kent? Maak ook dan een melding, zegt De Koning. “Jij kunt een belangrijke rol in het geheel spelen. Jouw melding kan bijdragen aan het stoppen van de verspreiding en het identificeren van de verantwoordelijken. Elke melding kan helpen om een zaak verder te brengen.”
“Het aanpakken van dit gedrag is een maatschappelijke kwestie. De politie kan dit niet alleen oplossen. Het zit ‘m namelijk heel erg in hoe wij over seksualiteit denken en hoe wij vinden dat een vrouw zich moet gedragen. Iedereen heeft zijn eigen seksleven en daar mag niemand aan komen.”
Dus, krijg jij een bangalijst doorgestuurd of sta jij er zelf op, onderneem dan actie. “Door meldingen te maken of aangifte te doen, draag je bij aan het bewustmaken van de ernst van online seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het helpt patronen te identificeren en daderprofielen op te bouwen. Deze kunnen essentieel zijn voor de opsporing en eventuele veroordeling.”
“Wij zijn niet bangalijst. De makers stoppen niet. Wij wel, met delen. Help je mee?”
Kelly Mexy stond als 14-jarige op verschillende bangalijsten: 'Zag mezelf ineens bovenaan staan'
