We zitten balls deep in de feestdagen. Dat betekent niet alleen strakke shopplanningen en kerstafspeellijsten, maar ook die eindejaarsborrel op werk. Leuk, maar voor velen ook een tikkeltje oncomfortabel.
Guess what? Je bent niet de enige die zich liever dubbel tussen die dichtgeklapte laptop vouwt. Wij vroegen psycholoog Sabine Klaver waarom we dit voelen en wat we eraan kunnen doen.
✨ It’s the most wonderful stressful time of the year. ✨ Natuurlijk is het gezellig om tijd vrij te maken voor de mensen van wie je houdt – maar er komen ook veel andere evenementen bij kijken. Neem nu de kerst- of eindejaarsborrel op je werk. Een leuk moment om met al je collega’s het afgelopen jaar af te sluiten, maar het kan ook stress met zich meebrengen.
“Borrels zijn op zichzelf al een bron van spanning en onzekerheid als je niet superhecht bent met iedere collega”, legt psycholoog Sabine Klaver uit. “Als het einde van het jaar nadert zit je hoofd waarschijnlijk al bomvol met shoplijstjes, werkdeadlines en recepten voor het kerstdiner. Daardoor kan die werkborrel iets zijn waar je meer tegen opziet dan normaal.”
Daarnaast hebben mensen vaak het gevoel dat alles rondom de feestdagen gezellig en holly-jolly móét zijn. “Ook al weten we dat het uiteindelijk ook maar gewone dagen zijn. We willen onszelf van onze beste kant laten zien – ook als we ons mentaal eigenlijk niet zo gezellig voelen.”
Volgens Sabine zorgt dit verschil in hoe we ons voelen en hoe we ons gedragen ervoor dat we extra zelfbewust zijn. “Vooral bij mensen met wie je een wat onduidelijke band hebt. Zoals bij collega’s met wie je normaal alleen werkt, maar met wie je nu een drankje doet of mee op de dansvloer staat. Dat voelt onnatuurlijk, waardoor je extra alert bent of je bij de anderen in de smaak valt.”
Zoë ziet op tegen kerst met familie: ‘Het voelt als een opgave’
Ieder mens heeft het verlangen om geaccepteerd en gewaardeerd te worden door anderen. “Dat is een oud overlevingsmechanisme wat ons helpt, maar ook in de weg kan zitten”, aldus Sabine. “Het kan veel onzekerheid en spanning opwekken als iemand bijvoorbeeld niet om je grapje lacht. Dan kun je je gedrag daarop gaan aanpassen.”
De een kan bijvoorbeeld helemaal dichtklappen op een borrel, uit angst iets verkeerd te zeggen. Een ander kan juist gaan oversharen. “Misschien zeg je wel dingen waar je eigenlijk niet achter staat, puur om de ander te vermaken. Daar kun je dan achteraf spijt van krijgen. Andere mensen gaan juist veel drinken om het scherpe randje eraf te halen. Achteraf verhoogt dat vaak alleen maar het gevoel van spijt en onzekerheid, de zogenaamde hangxiety.”
Herken je je in een van de bovenstaande situaties? Dan zijn er gelukkig manieren om een borrel zo leuk mogelijk voor jezelf te maken. “De spanning helemaal voorkomen gaat je waarschijnlijk niet lukken”, vertelt Sabine. “Wel kun je je van tevoren een beetje voorbereiden op de borrel.”
Zo is het goed om realistische verwachtingen te hebben van het evenement. “De borrel is uiteindelijk maar een momentopname. Je hoeft niet de leukste of grappigste persoon te zijn. Bereid een paar algemene vragen voor, zoals ‘Wat zijn je plannen voor de feestdagen?’ Zo voorkom je stiltes zonder jezelf te veel druk op te leggen.” Sabine voegt toe dat focussen op de ander vaak helpt. “Mensen praten graag over zichzelf. Door nieuwsgierig te zijn, neem je de druk van jezelf weg.”
Weet je van tevoren al dat je je sowieso ongemakkelijk gaat voelen? “Dan kun je jezelf altijd een time-out gunnen. Spreek met jezelf af dat je maar een uurtje blijft of ga samen met een bekende. Als het echt ongemakkelijk wordt, kun je altijd even naar het toilet of een drankje halen. En wees mild voor jezelf. Het is menselijk om spanning te voelen en het hoeft niet perfect te zijn.”
Spijt van wat je hebt gezegd op de borrel? Sabine adviseert om niet te blijven hangen in piekergedachten. “We overschatten vaak hoe anderen ons beoordelen. De kans is groot dat je collega zich net zo ongemakkelijk voelde als jij – je bent echt niet de enige. Probeer jezelf eraan te herinneren dat mensen vooral bezig zijn met zichzelf, niet met jouw gedrag.”
Mocht je toch blijven piekeren, dan raadt ze aan om afleiding te zoeken. “Bel een vriendin of ga een spelletje doen. Je brein kan namelijk maar op een ding tegelijk focussen.”
'Heb je al een vriend?' Zó beantwoord je al die vervelende kerstvragen
