Duizenden selfies in je camerarol, een inbox waarvan de hoeveelheid mailtjes allang niet meer te tellen is en een overvol bureaublad op je laptop. Wij zijn dol op digitaal verzamelen, maar kaart deze verzameldrang een groter probleem aan?
Digital hoarding is ‘een nieuwe versie van een oude psychologische uitdaging’, aldus hoogleraar dr. Emanuel Maidenberg.
Vroeger stond de zolder vol met stapels oude tijdschriften en prullen die we niet wilden wegdoen. Tegenwoordig hebben we onze verzameldrang (grotendeels) naar de digitale wereld gehaald. Logisch als je bedenkt dat wij de meeste informatie tegenwoordig van internet halen. Maar wanneer gaat verzameldrang over in hoarding, oftewel: het verzamelen van dingen die je niet nodig hebt of geen waarde hebben?
Hoarding (vertaald: hamsteren), digitaal of in real life, is ‘een aandoening die wordt gekenmerkt door moeite met het afscheid nemen van bezittingen’, schrijft de website UCLA Health. ‘Het werd ooit beschouwd als een symptoom van een obsessief-compulsieve stoornis, een mentale en gedragsstoornis die tussen de 2% en 4% van de algemene bevolking treft.’ Volgens dr. Emanuel Maidenberg, klinisch hoogleraar psychiatrie en biogedragswetenschappen bij UCLA, is digital hoarding simpelweg ‘een nieuwe versie van een oude psychologische uitdaging.’
Het opslaan van documenten of posts is an sich niet problematisch. Dat wordt het wel als er sprake is van een oncontroleerbare drang. ‘Het betekent dat [verzamelaars] de vrije wil zijn kwijtgeraakt – ze hebben het gevoel dat ze die moeten bewaren. Als ze dat niet doen, kunnen ze zich ongemakkelijk voelen en, vaker wel dan niet, bang zijn dat ze toegang moeten hebben tot de informatie en dat die er niet zal zijn’, deelt de Amerikaanse hoogleraar. ‘Het vooruitzicht dat we iets nodig hebben en er geen toegang toe hebben, is wat mensen motiveert om door te gaan met verzamelen.’
Digital hoarding gaat over meer dan enkel bestanden opslaan of verzamelen. Mensen met deze obsessief-compulsieve drang checken regelmatig of het bestand is opgeslagen of slaan het zelfs nog eens op om er zeker van te zijn. Ook besteden zij veel tijd aan het organiseren van de verzamelde informatie. Eén ding is duidelijk: zij hebben een emotionele of sentimentele band met de verzamelde digitale stukken. En het verwijderen of niet-opslaan kan voelen als een permanent verlies.
In werkelijkheid zullen verzamelde emails, foto’s, artikelen, podcasts of andere computerbestanden hoogstwaarschijnlijk nooit gebruiken, beluisteren of lezen door de digitale hamsteraars. Het geeft misschien (schijn)rust dat de bestanden ergens opgeslagen staan, maar het kan ook negatieve impact op de hoarders hebben.
De oncontroleerbare verzameldrang kan gevoelens van angst, schuld en stress veroorzaken, verduidelijkt een studie uit 2022 (via: Science Direct). Het wordt ook vaak geassocieerd met de ‘duistere kant van digitalisering van het individu’, wat technostress veroorzaakt en gepaard gaat met verslaving, onzekerheid en verslechterende mentale gezondheid en welzijn.
En hoewel digital hoarding geen impact heeft op fysieke ruimtes, kan dit het persoonlijke en professionele leven van een hamsteraar enorm beïnvloeden. Hoe dan? Doordat het verzamelen en organiseren van stukken in de weg staat van hun mentale beschikbaarheid en dagelijks functioneren.
Digital hoarders kampen in feite met een dwangstoornis. Om het dwangmatige gedrag een halt toe te roepen, kunnen zij zelf aan de slag of professionele hulp inschakelen. Hoe dan ook is de eerste stap erkennen dat er sprake is van een problematische drang om te verzamelen.
De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) schrijft op hun website dat een dwangstoornis ‘in de meeste gevallen goed te behandelen’ is. ‘Afhankelijk van de klachten en de ernst ervan krijgt [een patiënt] een behandeling met cognitieve gedragstherapie, medicijnen of een combinatie van beide. Door de behandeling nemen de dwanggedachten en de dwanghandelingen af. Ook verminderen de angsten waarmee dwanggedachten gepaard gaan en gaat [de patiënt] enge situaties minder gauw uit de weg.’
Disclaimer: dit is geen medisch advies. Ga niet zomaar experimenteren, maar doe dit in overleg met een arts.
Ciska (22) heeft OCD: 'Dat ene leuke avondje heeft mijn leven voor een paar maanden verpest'
