De eerste keer dat ik over babybotox hoorde, was als vroege twintiger. Ik zat op het terras met een vriendin, die me vroeg of ik me een bepaalde vriendinnengroep nog herinnerde. “Tuurlijk”, zei ik. “Ik volg ze nog op Instagram. Hoezo?” “Nou,” fluisterde mijn vriendin, een beetje voorovergebogen, “zij zitten allemaal al aan de babybotox. Ik zweer het, echt iedereen doet het.”

Noem me wereldvreemd, maar ik had nog nooit van babybotox gehoord. Het bleek geen botox voor heel kleine mensen te zijn (zou er nog eens bij moeten komen), maar ‘preventieve botox’, om fronsrimpels of kraaienpootjes te voorkomen. Ik wist niet wat ik onthullender vond: dat dit bestónd of dat meiden van mijn leeftijd er al mee bezig waren – alsof er een geheime afspraak was gemaakt waar ik niks vanaf wist. “Tja,” lichtte mijn vriendin toe, “ze willen het vóór zijn, natuurlijk: ouder worden.”

Ik had nog nooit botox, baby of niet, gebruikt. Ik weet wel dat ik die dag voor het eerst dacht: is dit iets wat ik ook moet overwegen? Niet omdat ik ontevreden was over mijn huid, maar omdat zo’n gesprek een zaadje plant; waren deze meiden hier de uitzondering, of was ik dat, met mijn niet-bestaande zorgen over lijntjes en kuiltjes? Miste ik een boot, als ik – naast de highlights, gelifte wenkbrauwen en gelnagels die ik al had – hier niet aan meedeed?

BRRRRR RIMPELS
Ik ben niet de enige jonge persoon die zichzelf dit soort vragen stelt. The New York Times berichtte vorig jaar dat generatie Z bang zou zijn om ‘te verouderen als melk, in plaats van een goed glas wijn’. Jonge mensen zouden volgens de Amerikaanse krant banger dan ooit zijn om oud te worden, of er zo uit te zien. Dat zou bijvoorbeeld terug te zien zijn aan de skincaregekte: vorig jaar overspoelden kinderen tussen acht en twaalf jaar al parfumeries om crèmes in te slaan, en de veertienjarige tiktokker Carson Bradley ging viral met haar ‘routine om het verouderingsproces te vertragen’. Daarvoor gebruikte ze onder meer een retinolserum, een masker en appelazijnpillen. Medisch vakblad Aesthetic Surgery Journal schreef vorig jaar dat generatie Z de trend prejuvenation – het zo lang mogelijk uitstellen van zichtbare veroudering – een zetje in de rug geeft.

Op TikTok, een platform waar toch vooral rimpelloze mensen de dienst uitmaken, heeft de hashtag #antiaging dan ook miljarden views. Toen in 2023 de ‘aged filter’ (die een verouderd koppie opleverde) viral ging, verkondigden influencers als Kylie Jenner hoe lelijk ze zichzelf er wel niet mee vonden. Daarna werd de filter als hulpmiddel gebruikt: het zou dé manier zijn om alvast de ‘aandachtsgebieden’ (lees: potentiële rimpelplekken) in het gezicht vast te stellen, zodat je nu al weet waar te smeren of spuiten. Volgens de podcast Havermelkelite is een ‘huid zo glad als glas’ nu zo’n statussymbool onder jonge mensen dat ze ‘scheikundige skincare-routines’ hebben. Of naar Zuid-Korea vliegen voor botox.

In Nederland is het aantal botoxbehandelingen verdubbeld ten opzichte van drie jaar geleden, meldde het Erasmus MC in Rotterdam vorig jaar. Ook fillerbehandelingen werden tachtig procent vaker uitgevoerd. Dat daar ook steeds vaker complicaties bij om de hoek komen kijken, blijkt uit de documentaire Misslukt (2024), waarin voormalig Miss Nederland Stephanie Tency over haar pijnlijke cosmetische ingrepen praat. “Het gaat [bij jou] niet om die borsten, het gaat niet om een rimpel”, zegt psycholoog Noura Soussi in de documentaire tegen haar. “Het gaat om angst.”

HOUDBAAR TOT – ZIE VOORZIJDE
Echt nieuw is de angst voor een verouderd gezicht natuurlijk niet. Ik ben zelf geboren in 1996: net geen millennial, net geen gen Z’er. Ik groeide ook al op met subtiele of minder subtiele boodschappen over het voorkomen van ouder worden. De films en tv-series die ik keek, zoals Sex and the City, lieten vrouwen met perfecte huiden en een jeugdig uiterlijk zien; toen hoofdpersoon Carrie 35 werd, leverde die leeftijd haar een mental breakdown op. Ik dacht alleen maar: wordt dit serieus al als oud gezien? Het leerde me dat dertig-plus schijnbaar al gelijk staat aan irrelevant, aan lelijk.

Op televisie en in de bladen zag ik vaak reclames voorbijkomen van beautymerken Olay en L’Óreal, met slogans als ‘Because you’re worth it’. Modellen werden vaak gefilmd of gefotografeerd in zacht licht, met extreme, boterzachte close-ups van de huid. Het was alsof die merken zeiden: als je maar de juiste (anti-aging) crèmes en serums koopt, ligt dit ook voor jou binnen handbereik. Met succes: alleen al in Nederland werd er in 2023 ruim drie miljard euro aan persoonlijke verzorging uitgegeven, een stijging van 9,5 procent ten opzichte van 2022.

BLAUWE NIVEA-POT
Volgens regisseur Halina Reijn, die dit jaar de film Babygirl maakte, is het ideale uiterlijk van een vrouw altijd verbonden geweest aan vruchtbaarheid. “In die context is een vrouw het aantrekkelijkst tot haar 27ste”, vertelt ze in een interview met Volkskrant Magazine. “Daarna wordt alles in het werk gesteld om vruchtbaar te líjken. Niet alleen met injectables, maar tegenwoordig ook met oxygen chambers, NAD therapy-infusen, hormonen, steroïden, peptiden, Ozempic, coolsculpting, fat freezing, noem het maar op.” Carolien Borgers vertelt in de podcast Over Datum dat je, wanneer je als vrouw ouder wordt, “een beetje verdwijnt”. En ja, dat wil natuurlijk niemand: verdwijnen. De vraag is wel: ligt de oplossing in je overleveren aan producten of operaties, met alle risico’s van dien?

Zelf groeide ik op met een moeder die me slechts leerde om mijn huid goed schoon te maken. Mijn oma gebruikte altijd een pot blauwe Nivea – c’est ca. Er waren nog geen apps als Instagram en TikTok, waarop je niet alleen je eigen gezicht kan perfectioneren, maar er ook aan herinnerd wordt hoe jij er níét uitziet. We brengen zo veel uren online door dat we bijna zouden vergeten hoe een echt mens eruitziet. Onderzoekers van de Boston University noemen dit snapchat dysmorphia: het verlangen om eruit te zien als de bewerkte versie van jezelf.

DOE HET VOOR MEZELF
Let wel: na het inspuiten van fillers kun je last krijgen van knobbels of ontstekingen, botox kan voor hangende wenkbrauwen of oogleden zorgen, en je expressie kan erdoor verdwijnen. Toch normaliseren nieuwe media het gebruik van cosmetische ingrepen. Monica Geuze plaatste op 21-jarige leeftijd al een video waarin ze haar lippen liet opspuiten, influencer Bruna Bear (32) onderging vorig jaar een neuscorrectie, Jade Anna (20) een borstvergroting. In een TikTok-video vertelde Jade Anna dat ze voor 4500 euro druppelvormige implantaten had laten zetten, een keus die ze ‘helemaal voor zichzelf’ zou hebben gemaakt. En dat kan natuurlijk: haar lichaam, haar besluit.