OPRUIMWOEDE “Toen ik als twaalfjarige samen met mijn zusje begon te strijden tegen plastic afval, had ik geen idee dat onze beweging zo groot zou worden. Ook omdat ik dacht: doen we wel even. We dachten dat we al dat plastic voor het nieuwe schooljaar zouden hebben opgeruimd.”

EVEN GEDULD A.U.B. “We waren zes jaar bezig toen plastic wegwerptassen en -rietjes op Bali eindelijk verboden werden. En nog steeds is het naleven van die wet een uitdaging. Ik weet nog dat ik op mijn dertiende een meeting met politici had en na afloop dacht: yes, ik heb ze overtuigd! Een dag later hoorde ik dat er nauwelijks iets veranderde. Enorm teleurgesteld was ik. Daar zou ik nu anders mee omgaan, ik zou realistischer zijn. Maar zónder die ervaring had ik misschien een onrealistische doelstelling gehad.”

IK. WIL. DIT. “Veel mensen wíllen wel verandering, maar hebben geen idee waar – en hoe – te beginnen. Voor hen heb ik mijn boek Change Starts Now geschreven, dat in januari is verschenen. Daarin staan onder meer honderd lessen die ik zelf heb geleerd. Een van de belangrijkste is dat je focus moet behouden. Er is veel gaande in de wereld, dat kan overwhelming zijn. Houd voor ogen wat je voornaamste doel is.”

IEDER Z’N ROL “Er is niet één manier waarop je een gamechanger kunt zijn. We hebben allemaal een rol te spelen. Waar je wieg staat kan bijvoorbeeld al zo veel verschil maken. Van Nederlanders hoorde ik weleens: waarom klaag je de Indonesische staat niet aan? Maar dat kan daar niet. Ik zou mezelf ermee in gevaar brengen. Wél kunnen we van andere community’s leren. Daarom heb ik Youthtopia opgezet, een platform waarvan jongeren leren hoe ze voor verandering kunnen zorgen. Mensen uit verschillende werelddelen delen er ervaringen met elkaar.”

JONG ÉN OUD “Dat je steeds meer jongere activisten ziet, is logisch: we hebben de luxe niet om te wachten totdat we ouder zijn. De klok tikt. Ik ben nu 24 en op sommige plekken een van de oudsten. Dat geeft hoop, maar het is belangrijk dat niet alléén jongeren actie ondernemen.”

VOOR HET PLAATJE “Er zijn genoeg politici die me een keer aanhoren, met me op de foto gaan en daarna niks doen met wat ik ze heb verteld. Dan weet je dat ze aan het youthwashen zijn: ze willen er goed op staan voor de jeugd, maar het gaat puur om hun imago. Ik leen me daar niet voor. Als ik met iemand om tafel ga, moet dat betekenisvol zijn. Betrek ons bij processen achter de schermen, bied ons kansen en middelen om aan de slag te kunnen gaan.”

HANGTIJD “Natuurlijk chil ik soms gewoon met vrienden. En dan gaat het heus niet altijd over serieuze onderwerpen, we kletsen ook over TikTok-trends. Op mijn zestiende had je me dat niet horen zeggen. De wereld staat in brand, daar heb ik helemaal geen tijd voor, dacht ik toen. Nu snap ik hoe belangrijk balans is. Maar: changemaking is a lifestyle. Je kunt het niet aan- of uitzetten.”

RED CUPS “Op een feestje is er weleens iemand met een rode plastic beker naar me toe gelopen om sorry te zeggen. Maar ik ben dan heus niet boos. Ik geloof niet dat het helpt als ik mensen op een feestje ga vertellen wat ze fout doen. Hebben ze dan nog zin om hun gedrag te veranderen? Don’t think so.”

STIEKEM BEZORGD “Als ik op scholen spreek, komen er na afloop weleens studenten naar me toe, wanneer iedereen weg is. Dan zeggen ze dat zij zich ook druk maken om het klimaat, maar dat ze niet weten hoe ze er met vrienden over moeten praten omdat die hen uitlachen. Ik moedig ze dan aan om zich te blijven uitspreken. Dat zal in het begin lastig zijn, maar uiteindelijk vind je de juiste mensen met wie je je kan omringen.”

ZEVEN KLEUREN “Tuurlijk word ik nerveus als ik tegenover machtige of beroemde mensen sta. Toen ik primatoloog Jane Goodall ontmoette, al van kinds af aan mijn idool, voelde ik vlinders in mijn buik. En als ik op het podium sta, voel ik een hele dierentuin daarbinnen. Een goed teken. Het betekent dat ik menselijk ben en het niet doe omdat ik zelf aandacht wil, maar omdat ik dit het allerbelangrijkste vind.”•

MELATI WIJSEN GEBOREN in 2000 op Bali, Indonesië HEEFT een Nederlandse moeder en een Indonesische vader WOONT sinds kort in Amsterdam BEGON samen met haar zusje de beweging Bye Bye Plastic Bags ZORGDE ervoor dat plastic tasjes, rietjes en polystyreen op Bali in 2018 in de ban werden gedaan SPREEKT met wereldleiders, op scholen en op internationale podia STOND in 2023 in het voorprogramma van Barack Obama in de Ziggo Dome SCHREEF het boek Change Starts Now TE ZIEN in film Bigger Than Us (2021), waarin ze zes andere jonge activisten ontmoet INSTAGRAM @melatiwijsen