Hoe meer je verdient, hoe meer je uitgeeft en hoe minder je spaart. Voordat je het weet zit je drie keer per week buiten de deur te lunchen. Ruil je je oude Marktplaatsbarrel in voor je design- e-bike die evenveel waard is als het leuke tweedehandsautootje waar je moeder in rondtuft. En hoe kan je nog (over)leven zonder elke maand zowel je nagels als je wenkbrauwen, je wimpers en je brazilian te laten doen? Het fenomeen waarbij je stilletjes maar gestaag steeds meer geld uitgeeft is er een dat vooral bij vrouwen van in de twintig en dertig voorkomt en heet ‘de lifestylecreep’. Of in wat saaier Nederlands: de leefstijlinflatie.

Het verschijnsel is allesbehalve nieuw, maar lijkt extra hard toe te slaan in de jaren ná de pandemie. Niet heel gek, sla er maar wat financiële publicaties op na en je winterdepressie loopt rustig over in een lentedepressie vanwege de invoerrechten, grondstofprijzen, energie-prijzen, inflatie en het feit dat alles wat we leuk vinden de afgelopen vijf jaar oprecht veel duurder is geworden. Maar dat de prijzen zijn gestegen wil (helaas) niet zeggen dat dit voor honderd procent de oorzaak is. Want onze salarissen zijn ook gestegen. De basisbeurs is hoger geworden. Ouders mogen elk jaar weer iets meer belastingvrij aan ons schenken. Hoger opgeleide studenten hebben steeds vaker een bijbaan. Heel eerlijk: we hebben meer geld dan ooit. Alleen: we geven het ook net zo hard of, als het even kan, nog harder weer uit.

NIKS GESPAARD
Vincent Kouters, geldjournalist, schreef eind 2024 in de Volkskrant een artikel over slimomgaan met je geld. Zijn belangrijkste tip? Beter worden met geld. En dan meteen wat minder sexy: ‘Er is veel mogelijk: besparen op boodschappen, energie, huis, kleding,uitgaan of auto.’ Hij vervolgt zijn verhaal met tips over extra inkomen vergaren (hup, naar Vinted met die dure jeans die je niet meer past), onnodige abonnementen dumpen (gaan we echt vaak genoeg naar de sportschool om er 120 euro per maand voor af te tikken?) en je brein weer aanzetten tijdens het boodschappen doen. Ook ik probeer al een tijdje een knop om te zetten. En geloof me, het was nodig. Even een bloedeerlijk voorbeeld. Volgens mijn bankgegevens heb ik al het geld (op een paar tientjes na) dat ik in 2024 verdiende, uitgegeven. Niks gespaard. Niks belegd. Veel genoten. Ik was tot aan eind vorig jaar een cliché consument. Mijn leven draaide om consumeren. Ik greep elke verandering in mijn leven aan om te kopen. Nieuw huis? Tja, dat moet dan natuurlijk tot de nok toe gevuld worden met Anna + Nina-onderzetters, Hay-kratjes en Sophia Mae-kaarsen. Event op de planning? Tijd om een gigantische Asos-haul van vierhonderd euro te doen. Waar het wat mij betreft om draait, het verschijnsel lifestylecreep? Vroeger was het normaal om dingen te willen, ernaar te verlangen en er misschien voor te sparen of ze juist weer uit je hoofd te zetten. Nu pakken we onze ApplePay er in één adem bij en kopen we iets direct. Al bij het fantaseren over het bezitten van die nieuwe Nike Cortez-sneakers waar je je favoriete fashiongirly op zag sjokken, besluiten we halsoverkop: ik koop ze gewoon, ik wil ze, ik heb ze nodig en ik verdien het. Kopen is te makkelijk geworden. Waarom denk je dat je tegenwoordig zo vaak hoort: “Ik weet niet wat ik wil voor mijn verjaardag, ik heb alles al”, wanneer je naar cadeauwensen vraagt? Ik ben ook zo iemand. Als ik iets wil, dan koop ik het zelf. Liefst direct.

NU. EVEN. BUDGET.
Dus heel eerlijk: als consument word je genaaid waar je bij staat, maar dat neemt niet weg dat je zelf ook wat ­verantwoordelijkheid kan nemen. Natuurlijk voelt zo’n ­tijdelijke high van een gigantisch postpakket vol nieuwe kleren heerlijk, maar probeer eens te noteren hoe snel je vervolgens weer zuchtend voor je kast staat te klagen dat je niks leuks hebt? Toen dat besef indaalde, begon het bij mij te knagen. Grote bedrijven worden rijker en rijker en jij armer en armer. Ja, de lifestylecreep kan alleen bestaan omdat we genoeg verdienen, maar het is een vicieuze cirkel van genoeg verdienen, te veel uitgeven en daardoor vervolgens toch niet genoeg geld hebben. En die cirkel doorbreek je alleen door te stoppen met spenden. En als we naar mijn uitgavenpatroon kijken: ik gaf vorig jaar elke maand (met wat uitschieters die ik niet ga benoemen) zo’n vierhonderd euro per maand uit aan ‘winkelen’. Dus spullen voor in mijn kledingkast, voor interieur, hobby’s en verzamelingen. Doe dat keer twaalf en je kan met 4800 euro op safari in Tanzania. Tel daar ook nog je downgrade van Saints & Stars naar Basic Fit bij op en je slaapt opeens in een luxury suite in plaats van in een doodgewoon hotel­kamertje. Ik heb mezelf daarom een no spend year gegund en het geeft me ademruimte, rust, en ik bespaar geld. Even geen avonden achter elkaar scrollen omdat ik de perfecte rode trui zoek. Best extreem, zo’n heel jaar je hand op de knip, maar de lifestylecreep bestrijden kan dus ook al met wat kleinere aanpassingen. Een paar tips:

Krijg je een salarisverhoging van je bijbaan of real job, zet het bedrag dat je méér verdient dan maandelijks via een automatische overschrijving over naar een spaarpotje onder je spaarrekening. Je geeft het dan niet uit en hebt elke maand plezier van het groeiende bedrag.

Kijk streng naar al je abonnementen, check je bankafschriften en wees eerlijk tegen jezelf: heb je het echt allemaal nodig? Je kan Netflix, HBO en Prime toch ook even een halfjaartje laten voor wat ze zijn? En als je toch alleen op de StairMaster zit, kan dat dan ook in een goedkopere sportschool dan die van jou?

Verander je algoritme, hoe kinderachtig dit ook klinkt. Want we worden voortdurend geïnfluenced, elke minuut van de dag die we doorbrengen op social media. Volg eens wat mensen die ook minder willen kopen. Er zijn zo veel accounts die niet draaien om kledinghauls, perfect ingerichte huizen of een quotum van acht matcha lattes per week halen.

Houd een ‘wil ik kopen’-lijstje bij met dingen die je tegenkomt op straat, in je dromen, op Instagram, bij je vriendinnen – dingen die je normaal direct zou aanschaffen, maar waar je nu even over gaat nadenken. Dat kan 48 uur zijn of twee weken. Wedden dat je heel gauw vergeet wat erop stond?•