Stipt op de afgesproken tijd verschijnt een zongebruinde Lieke Martens op het scherm van de laptop. Niet vanuit Parijs, de stad waar ze woont en speelt voor topclub Paris Saint-Germain, maar vanuit Zuid-Spanje, waar ze vakantie viert met haar man, voormalig profkeeper ­Benjamin van Leer. Het is een tijdje geleden dat ze onder een ­daverend applaus afscheid nam van het Oranjepubliek ­tijdens haar laatste interland. De media-aandacht was enorm, en dat is niet zo gek als je bedenkt wat ze heeft betekend voor het vrouwenvoetbal.
Als een van de eerste speelsters groeide Lieke uit tot een wereldster, nadat ze met de Oranjeleeuwinnen de Europese titel veroverde tijdens het EK vrouwenvoetbal in 2017. In datzelfde jaar werd ze gekroond tot beste speelster ter wereld en maakte ze een megatransfer naar FC Barcelona, waarmee ze in 2021 de Champions League won. Met haar talent, goals, prijzen en succes is ze een voorbeeld voor een generatie meisjes die ook dromen van een leven als voetballer. Zelf moest ze het zonder zo’n rolmodel stellen, toen ze op vijftienjarige leeftijd uit huis ging om haar droom na te jagen. “Ik had teamgenoten die supergoed waren, maar stopten met voetbal omdat er niets mee te verdienen viel. Mijn ouders steunden me volledig, maar hamerden er ook op dat ik mijn school zou afmaken en een vervolg­opleiding ging doen. Dat vond ik zelf ook logisch, dus deed ik ­Marketing & Communicatie aan het Johan Cruyff College in Groningen, een school voor mensen die studie en topsport combineren. Niemand had verwacht dat mijn carrière zo zou lopen. Op mijn negentiende kreeg ik het aanbod om in Zweden te voetballen. Ik haalde mijn diploma en ging.”

Wat maakte dat je toch steeds een voetbalcarrière bleef nastreven, ondanks het magere toekomstperspectief?
“Er zit iets in mij dat altijd beter wil worden. Als meisje stond ik uren en uren in de achtertuin van mijn ouders te oefenen op trucs die ik op internet had gezien. De eerste week lukte het niet, de tweede een keertje en in de derde week lukte het elke dag. Dat steeds beter willen worden, iets leren wat ik daarvoor nog niet kon, heeft ervoor gezorgd dat ik altijd heb doorgezet.”

Je speelde al een aantal jaar als prof toen in 2017 alles ontplofte. Denk je nog vaak aan dat jaar terug?
“Ja, het blijft bijzonder. Voor het EK speelden we altijd voor halflege tribunes, maar het EK heeft alles veranderd. Tijdens de huldiging stond er een oranje menigte zo ver als ik kon kijken. Dat moment zal me altijd bijblijven. Net als het teamgevoel, de band die we als speelsters onderling hadden en de onbezorgde, relaxte sfeer achter de schermen. Dat gevoel is nooit meer teruggekomen, dat kan ook niet, want het verwachtingspatroon werd anders. Als je eenmaal Europees kampioen bent, verwachten mensen dat je blijft winnen.”

Jij ging in één klap van onbekende speelster naar hét gezicht van Oranje. Hoe was dat?
“Ik heb daardoor geweldige dingen meegemaakt en kansen gehad, tegelijkertijd groeide ook de druk om te blijven presteren. Mensen verwachten ineens dat je elke wedstrijd drie goals maakt, en daarmee ging ik dat ook van mezelf verwachten. Ik dribbelde altijd al veel in de wedstrijd, nu ging ik dat nóg meer doen, ook op momenten dat ik mijn krachten eigenlijk beter kon sparen. Ik was nooit tevreden, vond altijd dat het beter moest. Ik ben heel zelfkritisch. Een eigenschap die me veel heeft gebracht, maar die me soms ook in de weg zat.”

Toen Oranje slecht presteerde op het EK in 2022 en er veel kritiek kwam, ging je mentaal door een zware periode. Wat raakte je het meest?
“Mensen zeiden dat ik mijn oude niveau niet haalde of over mijn hoogtepunt heen was. Alles wat ik deed lag onder een vergrootglas. We presteerden als team minder, maar ík kreeg alles op mijn bordje, alsof ik degene was die in mijn eentje een wedstrijd kon maken of breken. Ik vond het ingewikkeld. Ik had net mijn beste seizoen bij Barcelona gespeeld. Waarom had niemand het daarover? Ik verloor het plezier in voetbal, had er helemaal geen zin meer in. Nu denk ik: ik zat tegen een burn-out aan.”

Hoe uitte zich dat?
“Mijn familie en vrienden vroegen zich af waar de oude Lieke gebleven was. Ik was niet gezellig, zag alles somber in en had weinig energie. Dat heeft misschien een halfjaar geduurd, daarna ben ik langzaam weer opgekrabbeld. Op het veld merkte ik dat kleine dingen steeds beter gingen. Zodra ik die vooruitgang weer voelde, kwam ook mijn plezier in het spelen terug.”

Wat heeft je in die periode het meest geholpen?
“Praten, praten, praten. Met mijn ouders en vriendinnen, een sportpsycholoog en heel veel met mijn man. Omdat hij zelf ook heeft gevoetbald, snapte hij goed waar ik het over had. Zo ben ik de kritiek langzaam in een ander perspectief gaan zien. Ik weet dat ik alles heb gegeven, meer kon ik niet doen. Het gaat vaak over mijn sportieve prestaties, maar dat ik uit dat dal ben gekropen, zie ik als een grote persoonlijke overwinning. Ik ben er misschien wel het meest trots op.”