In 2019 kreeg Jills moeder uit het niets last van psychoses. Jill* is op eigen houtje hulp gaan zoeken en kreeg van de huisarts en de ggz te horen dat haar moeder schizofrenie heeft. Ze ziet en hoort dingen die er niet zijn, maar voor haar lijken ze levensecht.
Hierdoor ziet de moeder van Jill niet in dat zij ziek is of hulp nodig heeft. Als ze hulp blijft weigeren, moet ze gedwongen opgenomen worden. Al is dat in Nederland niet zo makkelijk.
LINDA.meiden vraagt Jill hoe het is om met iemand te leven die aan schizofrenie lijdt en hoe het komt dat haar moeder nog niet de juiste hulp heeft gekregen.
Schizofrenie wordt ook wel het ‘psychosegevoeligheidssyndroom’ genoemd. Je zintuigen beginnen je als het ware te bedriegen. Hierdoor lijken hallucinaties en waanideeën levensecht voor diegene die het overkomt. Dit gebeurde ook bij Jills moeder. “Ik herinner me de laatste keer dat m’n moeder een psychose kreeg. Ze stond in de keuken en begon in zichzelf te praten. Ik vroeg haar wat er was, maar dat negeerde ze. Vervolgens begon ze te schreeuwen dat ‘ze’ haar met rust moeten laten en dat ‘ze’ haar niet meer lastig mogen vallen”, vertelt Jill.
Dat ze professionele hulp nodig heeft, blijkt ook uit de overlast die Jills moeder veroorzaakt. “We hebben veel klachten van de buren gekregen, omdat ze boos werd en op straat schreeuwde naar de ‘personen’ in haar hoofd. Ze heeft ook vaak de politie gemaild en gebeld over deze ‘personen’, omdat ze ervan overtuigd is dat zij haar stalken en wat aan willen doen. De politie krijgt meldingen van mijn moeder over iets wat zij niet op kunnen lossen. Ondertussen leeft ze wel in angst en met stress.”
Jill vindt het lastig om haar moeder te zien lijden. “Ze is zo druk bezig met de mensen in haar hoofd dat ze vergeet voor zichzelf te zorgen. Ze vergeet te eten en heeft hierdoor ondergewicht. Ook is het rommelig in huis en zijn er dingen kapot die ik zelf niet kan maken. Mede hierdoor nodig ik niet zo vaak vrienden uit bij ons thuis”, vertelt Jill.
Jills moeder heeft zelf niet door dat haar iets mankeert en zit dus ook niet te wachten op hulp. Ze heeft wel gesprekken met professionals gehad, maar er is geen actie ondernomen. Daarom heeft Jill het heft in eigen handen genomen.
“Ik heb een jaar geleden hulp gezocht voor mijn moeder bij de huisarts. Ik legde haar situatie uit en de arts kwam al snel tot de conclusie dat haar uitbarstingen psychoses zijn en dat ze schizofreen is. Hij heeft vervolgens een brief gestuurd naar de GGD met daarin de vraag of ze langs kunnen komen voor een observatie en gesprek. Na dat bezoek stuurden ze ook de GGZ langs. Uit de gesprekken bleek al snel dat mijn moeder stemmen in haar hoofd hoort. Zij stelden unaniem vast dat ze inderdaad aan schizofrenie lijdt.”
Nog altijd komt de GGZ regelmatig langs voor observaties en gesprekken. “Ze kijken hoe het huis eruit ziet en of mijn moeder nog voor zichzelf en voor mij kan zorgen. Al zijn die rollen nu wel omgedraaid. Eerder was mijn moeder echt mijn moeder. Ze hielp me met mijn huiswerk, deed de was en kookte. We hadden een normale moeder-dochter band, maar nu moet ik haar in de gaten houden, kook ik voor haar en is de band dus veranderd. Het is zwaar om voor je moeder te zorgen, terwijl zij niet inziet dat dat nodig is”, zegt Jill.
De GGD en GGZ monitoren Jills moeder nu al ruim een jaar en pleiten voor een zorgmachtiging. Jill is ervan overtuigd dat dit het enige is waardoor de situatie nog kan verbeteren. “Medicatie is het enige dat haar geest helderder kan maken in zo’n ver stadium”, vertelt Jill.
Door een zorgmachtiging kan er gedwongen zorg aan Jills moeder worden opgelegd door een rechter. “Dit hoeft niet per se een opname te betekenen. Haar verplichten om medicatie te slikken en therapie te volgen valt hier ook onder. Op het moment dat zij dit niet opvolgt, wordt er een gedwongen opname in gang gezet. Mijn moeder komt dan in een inrichting terecht, waardoor haar situatie juist zal verergeren. Een gedwongen opname is daarom het laatste redmiddel. Helaas is het in Nederland erg lastig om iemand gedwongen op te laten nemen. Al is er sinds januari 2020 wel een nieuwe wet voor aangenomen.”
De wet Zorg en Dwang regelt vanaf januari 2020 de onvrijwillige opname in de zorginstellingen. Mensen met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening, zoals dementie, kunnen soms een gevaar voor zichzelf of andere mensen vormen. De lange procedure van onvrijwillige zorg is altijd een laatste redmiddel. Dit komt ter sprake als mensen zelf niet kunnen beslissen of zij zorg nodig hebben of als zij alle zorg weigeren, volgens de Rijksoverheid.
Jill heeft besloten het interview anoniem te doen, omdat ze niet wil dat andere mensen de details over haar privéleven weten. Daarnaast wil ze niet dat haar moeder weet dat zij dit interview geeft. “Als zij erachter komt zou ze van streek raken en ik wil haar absoluut niet kwetsen, vooral omdat zij nu zo kwetsbaar is”, vertelt Jill.
Verder geeft Jill aan dat het haar zwaar valt om fulltime te studeren, werken, het huishouden te moeten doen en op haar moeder te letten. Ondanks dat heeft Jill wel een achterban die haar steunt. “Mijn vriend en schoonouders weten dat mijn moeder schizofrenie heeft en zij steunen mij goed. Hij komt wel over de vloer bij mijn moeder. Ze heeft gelukkig ook momenten dat ze helder is en dan is het ook gezellig. Ik vind het heel fijn dat hij haar ook zo ziet. Als mijn moeder de hulp krijgt die ze nodig heeft, hoop ik dat die heldere en gezellige kant van haar het merendeel van de dag te zien is.”
*De naam van Jill is gefingeerd en bekend bij de redactie. De vrouwen boven het artikel zijn niet Jill en haar moeder en is slechts gebruikt ter illustratie.
Maaike loopt al zeven jaar bij de GGZ en ook nu staat ze op de wachtlijst
