Klinkt je stem in je hoofd best wel lekker als je meezingt met je lievelingsnummer, maar gooi je liever je telefoon weg als je jezelf opneemt en de opname terugluistert? We’ve all been there.
Dít is waarom iedereen massaal zijn of haar eigen stem haat.
Het heeft volgens logopedist Christel Mulder te maken met een aantal dingen. “De geluidstrillingen die je stem produceert, bereiken via de lucht van buitenaf het trommelvlies in het oor. Maar als je praat, gaat je stemgeluid ook direct via je nek en je schedel naar het oor. Dat we onze eigen stem ook intern horen geeft warmte aan de stem, want de beenderen van de schedel verzachten het geluid als het ware.”
“Wie de eigen stem op een opname hoort, mist het interne gedeelte en dus ook de extra warmte van de stem. We horen alleen de geluidsgolven die via de lucht direct het oor binnenkomen, waardoor de stem anders kan klinken. Vaak houdt ‘anders’ in dat de stem scheller klinkt, iets wat niet iedereen even mooi vindt.”
Sterker nog: er zijn behoorlijk veel mensen die de eigen stem betitelen als lelijk. Onderzoek van de Amerikaanse Albright Universiteit uit 2013 wijst uit dat het lelijk vinden van de eigen stem meestal alleen gebeurt als mensen ook echt doorhebben dat het om hun eigen stem gaat. Als zij dezelfde stem horen en niet weten dat het om die van henzelf gaat, zijn zij er doorgaans positiever over.
Er spelen meerdere factoren een rol bij de beoordeling van het stemgeluid. “Je stem bepaalt voor bijna veertig procent hoe je op anderen overkomt. Mensen dichten persoonlijkheid- en karakterkenmerken toe aan de stem of het stemgebruik. Hoewel we ons er misschien niet bewust van zijn, zetten we onze stem geregeld strategisch in.”
Al je bijvoorbeeld je kinderen tot de orde roept, klink je waarschijnlijk anders dan wanneer je een collega probeert over te halen een vervelend klusje over te nemen. “Vooral toonhoogte is een belangrijk beïnvloedingswapen”, zegt spraak- taal- en stempatholoog Pacelle van Goethem. Een lage stem heeft meer overtuigingskracht dan een hoge. Ook uit de spreeksnelheid wordt door de toehoorder conclusies getrokken.
Van oudsher associëren we lage stemmen met fysieke dominantie. Dat is ook zo bij dieren. Hoe groter het beest, hoe lager zijn stem. Ook bij mensen bestaat volgens Van Goethem een relatie tussen stem en uiterlijk: “Hoe groter je bent, hoe groter de kans dat je lange stembanden hebt – waardoor je stem lager is. Maar we kunnen ook worden gefopt: een grote man of vrouw heeft natuurlijk niet altijd een lagere stem.”
Iemand die breed gebouwd is kan toch nog een fijn strottenhoofd hebben. Het kan dus ook zijn dat iemand zijn stem niet vindt passen bij zijn uiterlijk of persoonlijkheid.
Anouk (21) heeft tinnitus en non-stop een piep in haar oor: 'Ik verlang zo naar stilte'
