Iedereen kent er wel een: iemand die het alleen maar over zichzelf heeft. Het is erg vervelend als iemand je continu onderbreekt of niet eens aan het woord laat.
Millennial psycholoog Iris van der Steen legt uit waarom mensen dit doen en hoe je hier het beste mee kunt omgaan.
“Dat mensen het gesprek vaak omdraaien naar zichzelf kan verschillende redenen hebben. Enerzijds komt het omdat de hersenen dopamine aanmaken als we het over onszelf hebben. Dopamine is een stofje (gelukshormoon) dat wordt aangemaakt wanneer je dingen doet die volgens de hersenen moeten worden beloond. Denk aan sporten, eten en seks hebben. Logisch, want dat zijn activiteiten die nodig zijn voor onze gezondheid en voortplanting. Waarom onze hersenen datzelfde stofje aanmaken als we het over onszelf hebben is nog niet bekend.”
Anderzijds is het volgens Iris voor veel mensen een manier om een connectie te maken met de ander: “Als iemand je bijvoorbeeld vertelt over diens liefde voor yoga, wil jij – die dezelfde interesse deelt – daar snel op inhaken. Het wordt soms goed bedoeld, maar zo komt het niet altijd over.”
Dat mensen het continu over zichzelf hebben tijdens een gesprek kan ook voortkomen uit onzekerheid: “Het kan zijn dat mensen graag willen laten zien dat ze óók een leuk leven hebben of veel afweten van een bepaald onderwerp. Mensen willen een bepaalde indruk achterlaten en een identiteit vormen binnen een groep. Dat kunnen ze doen door een bepaalde kledingstijl te dragen maar óók door wat ze in een groep vertellen over zichzelf.”
“Het zijn natuurlijk ook omgangsnormen waar je het over hebt. Het gaat om afstemmen met de mensen waarmee je bent. Je kunt tijdens een gesprek van mensen hun gezichten aflezen of ze hetgeen dat jij vertelt wel interessant vinden. En het is ook een kwestie van kunnen aanvoelen of je te veel aan het woord bent. Dit zijn sociale normen die je in de opvoeding wel of niet hebt meegekregen. Als je het minder goed hebt meegekregen is er een kans dat je er minder goed in bent.”
Van smalltalk tot vrienden die afzeggen, Robbert Rodenburg (22) vindt dit allemaal 'Stom!'
Dat dopamine vrijkomt als we het over onszelf hebben betekent niet dat er geen nadelen aan zitten: “Als je zelf veel aan het woord bent, vertel je wat je al weet en komt er geen nieuwe informatie binnen. Dus: als je iemand onderbreekt terwijl diegene iets over een onderwerp weet te vertellen ontneem je jezelf de kans om iets nieuws te leren. Daarnaast kom je ook niks over de ander te weten als je geen geïnteresseerde vragen stelt. Daardoor bouw je een minder goede band op met diegene.”
Merk je bij iemand op dat die het gesprek constant omdraait en over zichzelf praat? Dan is de vraag: hoe pak je dit aan? Iris: “Ik denk dat het goed is om jezelf af te vragen wat deze persoon voor je betekent. Zie je diegene vaak en is hij of zij belangrijk voor je? Dan is het natuurlijk de moeite waard om het bespreekbaar te maken. Ik raad aan om een moment te pakken dat dit juist niét gebeurt en jullie beide in een fijne sfeer zitten.” Daarnaast is het belangrijk om tijdens het gesprek vanuit je eigen emoties te spreken: “Maak duidelijk wat voor impact het op jouw gevoel heeft. Als je het vanuit je eigen gevoel aangeeft heb je een grotere kans dat iemand niet in de aanval schiet en er juist voor openstaat.
Als het gaat om iemand die iets verder van je afstaat, kun je jezelf afvragen of je het wel wíl aankaarten. Het kan zijn dat iemand er juist wat aan heeft. Maar het is wel lastiger om bespreekbaar te maken omdat je diegene misschien minder goed kent.
Herken je jezelf misschien hierin en wil je er bewuster mee omgaan? Dan heeft Iris een aantal tips voor je: “Het kan geen kwaad om bij jezelf na te gaan wat de reden is dat je het gesprek wil omdraaien naar jezelf. Vind je het leuk om over jezelf te praten? Of wil je graag dat mensen je op een bepaalde manier zien? Als dat laatste het geval is kun je jezelf afvragen waarom je het belangrijk vindt wat anderen van je vinden.
Je kunt ook bewuster gesprekken aangaan. Als je de volgende keer de neiging voelt opkomen om over jezelf te praten kun je het volgende doen: houd je stil, laat de ander uitpraten en stel geïnteresseerde vragen. Ga na zo’n gesprek bij jezelf na of je hier iets positiefs uit hebt gehaald. Heb je een fijner gesprek gehad? Of ben je misschien meer te weten gekomen over een onderwerp?”
Mijn vrienden houden van dure dingen: hoe ga ik hier niet aan failliet?
