Jaimie Vaes kreeg te maken met huiselijk geweld in haar relatie. Heel Nederland keek mee en had een mening. Maar er waren ook veel vragen. Daarom is er nu ‘Hartzeer’ de podcast.
In de eerste aflevering praat Johannes Dijkstra van expertise- en behandelcentrum Fier met Jaimie over haar ervaringen. Wij vroegen hem hoe Fier slachtoffers helpt.
Trigger warning: dit artikel gaat over huiselijk geweld.
Wanneer heb je te maken met huiselijk geweld?
“Eigenlijk is huiselijk geweld een brede koepelterm van verschillende soorten geweld binnen de huiselijke kring. In het geval van Jaimie gaat het over partnergeweld, maar er zijn verschillende, andere vormen. Denk bijvoorbeeld aan kindermishandeling of eergerelateerd geweld.”
“We zien verschillende soorten, zoals psychisch, fysiek, seksueel of – wat je nu steeds vaker ziet – digitaal geweld. Het is overigens geen afvinklijst die je kunt afstrepen om te bepalen of je slachtoffer bent, er is niet een duidelijke scheidslijn. In onze anonieme chat zien we vaak dat slachtoffers zich afvragen of ze wel echt slachtoffer zijn.”
“Die twijfel kan ontstaan doordat mensen vaak denken dat ze geen slachtoffer zijn als ze niet geslagen worden. Terwijl psychisch geweld net zo goed onder huiselijk geweld valt. Daarnaast sluipt het er meestal langzaam in en is het soms moeilijk te herkennen. Soms speelt een patroon al van jongs af aan. Dan is niet altijd duidelijk dat er daadwerkelijk iets mis is. Daardoor kan het zijn dat je problemen in je latere relaties niet direct herkent. Het is immers altijd al zo gegaan.”
Jaimie Vaes open over huiselijk geweld in nieuw LINDA.meiden nummer
Waarom melden slachtoffers van huiselijk geweld dit vaak pas later?
“Het gaat bij huiselijk geweld om iemand uit je directe kring. Dat maakt het gecompliceerd. Je bent bang voor de gevolgen van een melding voor jezelf en voor de ander. Het blijft iemand die je kent en vaak liefhebt, ondanks dat deze persoon je pijn doet. Of het nu een ouder, je partner of je kind is.”
“Afhankelijkheid speelt ook vaak een rol. Wat gaat er gebeuren als je afhankelijk van de ander bent? Dit kan gaan om emotionele afhankelijkheid, maar ook om financiële. Heb je samen een hypotheek en verdien je niet genoeg om jezelf te onderhouden, dan is het al een stuk moeilijker om weg te gaan. Het verhoogt de drempel.”
“Dan komt er ook nog schaamte bij kijken tegenover de mensen uit de omgeving. Die hebben misschien weleens gevraagd of het wel goed gaat bij jullie. Het is dan een flinke drempel om toe te geven dat het toch niet zo goed gaat als je eerder zei.
En een hele belangrijke factor is schuldgevoel: ‘Ik heb er zelf voor gekozen om met de ander te trouwen’, of ‘Ik wilde zelf kinderen’. Je denkt dat je bepaalde dingen anders had moeten aanpakken.”
Melden daders zichzelf ook weleens bij jullie?
“Zeker, daders melden zich ook. We zien daarbij dat het dader- en slachtofferschap soms heel dicht bij elkaar ligt. Niet elke dader is alleen de agressor en niet elk slachtoffer is enkel slachtoffer. In sommige situaties van huiselijk geweld zijn er twee daders en twee slachtoffers. Er is dan een bepaalde dynamiek die ervoor zorgt dat een onveilige situatie ontstaat.”
“Er zijn ook daders die zich melden die echt alleen dader zijn, maar het diep in hun hart eigenlijk helemaal niet willen. Daarom zoeken ze hulp om ermee te stoppen. Zonder hun gedrag goed te keuren, is het wel goed om dan analyseren waarom iemand zo handelt. Van daar uit kunnen we kijken naar de hulp die iemand nodig heeft en of we alleen de dader of ook het slachtoffer hulp moeten bieden.”
Wat is de standaardprocedure als slachtoffers zich bij Fier melden?
“Allereerst is het voor slachtoffers goed om te weten dat we niet verwachten dat je van het ene op het andere moment het roer omgooit. Het was een ingewikkeld proces om in die situatie terecht te komen, en het proces om er weer uit te komen is net zo ingewikkeld.”
“Verder is er geen standaardprocedure, want het verschilt heel erg per casus welke hulp wij kunnen bieden. De eerste belangrijke stap is in ieder geval dat je je verhaal gaat vertellen. Hierna analyseren we de situatie, in hoeverre deze ‘normaal’ is. Daarnaast kijken we met het slachtoffer naar eventuele klachten die samenhangen met het huiselijk geweld. Zo nodig nemen we vervolgstappen.”
René werd veroordeeld voor huiselijk geweld en richtte daarna zelfhulpgroep voor daders op
“Dat kan bestaan uit het analyseren van de veiligheidsissues. We kijken hoe we het netwerk om het slachtoffer heen kunnen gebruiken en of we de politie moeten inzetten. Misschien moet het slachtoffer wel in een anonieme opvang geplaatst worden. We proberen te laten zien dat er een mogelijkheid is om eruit te komen.”
“Soms voelt het namelijk, zoals Jaimie ook beschrijft in de podcast, veiliger om in die ongezonde situatie te blijven zitten, dan eruit te komen. Natuurlijk volgt er een onzekere periode als je hulp zoekt, maar daarmee los je wel heel veel op. Als je in de onveilige situatie blijft zitten wordt het nooit beter. Maar dat is op zo’n moment vaak moeilijk om in te zien.”
Hoe groot is het probleem?
“We voeren jaarlijks zo’n 25.000 gesprekken. Die gesprekken gaan voor een groot deel over huiselijk geweld, maar ook over uitbuiting en seksueel geweld. Dit betreft zo’n 15.000 unieke personen per jaar die onze hulp vragen in de anonieme chat.”
Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel of maak je je zorgen over je eigen situatie of die van iemand in je omgeving? Ga naar chatmetfier.nl en chat anoniem met hulpverleners van Fier.
De LINDA.meiden-podcast ‘Hartzeer’ met Jaimie Vaes beluister je vanaf 30 augustus, iedere dinsdag om 17:00 uur via LINDAmeiden.nl, Podimo óf jouw favoriete podcast-app. ‘Hartzeer’ wordt mede mogelijk gemaakt door Podimo.
Jaimie Vaes in LINDA.meiden: 'Als je jarenlang hoort dat je achterlijk bent, sluipt dat er langzaam in'
